Büyük Çamlıca Camisi Külliyesi içerisinde yer alan İslam Medeniyetleri Müzesi, Türkiye’nin kültürel zenginliklerini ve İslam medeniyetine ait değerleri bir araya getiren önemli bir merkezdir. 2022 yılında ziyarete açılan müze, İslam kültür ve sanatını geniş bir yelpazede sunarak tarihsel bir perspektif kazandırmayı hedeflemektedir. Müzede yer alan eserler, İslam medeniyetinin farklı dönemlerini ve coğrafyalarını yansıtırken, ziyaretçilere görsel ve düşünsel bir yolculuk sunmaktadır.
Konumu ve Mimari Yapısı
İslam Medeniyetleri Müzesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde, Büyük Çamlıca Camisi Külliyesi sınırları içerisinde yer alır. İslam Medeniyetleri Müzesi’nin sergi tasarımında, farklı dönemlere ait eserlerin anlamlı bir senaryo çerçevesinde bir araya getirilmesi ve bu bağlamda mekânsal düzenlemelerin oluşturulması hedeflenmiştir. Sergi, ziyaretçilerin eserlerin tarihî ve kültürel bağlamlarını anlamalarını sağlayacak şekilde planlanmıştır. Her bir sergi vitrini, sergilenen eserlerin özelliklerine ve bölümdeki mekânsal tasarım gereksinimlerine uygun olarak boyutlandırılmıştır.
Hüsn-i Hat eserleri
Eserlerin sergilenmesinde, sergi senaryosuna uygun bir yerleşim düzeni tercih edilmiştir. Her eserin kendi bağlamı içerisinde sunulması ve kaidelerin tasarımı, eserlerin ön plana çıkmasını sağlayacak şekilde planlanmıştır. Sergi mekânında kullanılan renkler, sergilenen eserlerin renkleriyle uyumlu bir görsel bütünlük yaratacak şekilde seçilmiştir. Ayrıca eserlerin korunması ve sergilenmesi amacıyla özel iklimlendirme, güvenlik ve aydınlatma sistemlerine sahip vitrinler tasarlanmıştır.
Sergi alanı, Türk Dokuma Sanatı
Müze tasarımında, sergi mekânını bir bütün olarak birleştiren ve güçlü bir uyum duygusu oluşturan kavramsal yaklaşımlar da ön plandadır. Ziyaretçileri sergiye hazırlayan giriş holü, İslam mimarisine dair ilk izlenimi sunan sakin bir karşılama alanı olarak tasarlanmıştır. Bu alanda yer alan “Hayat Ağacı” teması, İslam dininin evrenselliğini ve birlik anlayışını simgelemektedir.
Giriş holünde, İslam mimarisine özgü mukarnas deseninin modern bir yorumu kullanılmıştır. Bu geometrik desenler, tavan ve zeminde sonsuzluğa vurgu yapacak şekilde bütünleşik bir düzen oluşturur. Holün çevresinde ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılayacak danışma, biletleme alanı, müze mağazası ve vestiyer gibi birimler bulunmaktadır.
Giriş holü
Bu tasarım, sergi mekânını hem estetik hem de işlevsel açıdan zenginleştirerek ziyaretçilere etkileyici bir deneyim sunmayı amaçlamaktadır.
Tematik Sergiler
İslam Medeniyetleri Müzesi, çağdaş müzecilik anlayışını benimseyerek ziyaretçilerine dijital ve etkileşimli bir deneyim sunmayı amaçlamaktadır. Müzede sadece görsel bir sergi düzeni değil, aynı zamanda ziyaretçilerin aktif katılımını sağlayan dijital çalışmalar da yer almaktadır. Bu sayede İslam medeniyetine dair kültürel ve manevi unsurlar daha etkili bir şekilde aktarılmaktadır.
Kubbe enstalasyonu
Müzenin dikkat çeken eserlerinden biri, Allah’ın “Hayy” isminden esinlenerek tasarlanan ve suyun hayatımızdaki önemini anlatan “Âb-ı Hayat” enstalasyonudur. Bu 2 dakika 17 saniyelik dijital gösteride, Kur'an-ı Kerim'deki su ile ilgili ayetlere yer verilmiş ve suyun gücü etkileyici görseller eşliğinde sunulmuştur. Ayrıca, özel olarak tasarlanan ses istasyonlarında Türk müzik makamlarının şifa amacıyla kullanımına dair örnekler sergilenmiş, böylece ziyaretçilere hem görsel hem de işitsel bir deneyim sunulmuştur.
“Âb-ı Hayat” enstalasyonu
Müze, sergilenen eserleri ana hatlarıyla 15 tematik başlık altında toplamakta ve İslam medeniyetinin zenginliğini tarihsel bir çerçevede sunmaktadır. Sergilenen 600’ü aşkın eser, 7. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar geniş bir zaman dilimini kapsamaktadır. Bu eserler, Türkiye’nin önde gelen müzelerinden özenle seçilmiştir. Ülkemizin önemli koleksiyonlarından bir araya getirilen eserler, ziyaretçilere zengin bir kültürel mirası keşfetme fırsatı sunmaktadır.
Tılsımlı Gömlekler bölümü
Bu yenilikçi ve zengin içerik, İslam Medeniyetleri Müzesi’ni sadece bir sergi alanı olmaktan öteye taşıyarak öğrenme ve keşfetme odaklı bir kültürel merkez haline getirmiştir.
Eser Koleksiyonu
Müze, İslam sanatına ve kültürüne ait el yazmaları, hat sanatı örnekleri, çini eserler, minyatürler ve halılar gibi birçok nadide eseri barındırır. Ayrıca Osmanlı dönemi sanatına ve mimarisine ait özel koleksiyonlar da sergilenmektedir.
İslam Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenen eserler, Milli Saraylar Başkanlığı’na bağlı uzmanlar tarafından titizlikle oluşturulan bir envanter kapsamında seçilmiştir. Bu envanter, Topkapı Sarayı Müzesi, Saray Koleksiyonları Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri, İstanbul Türbeler Müzesi, Vakıflar Müzesi ve Türk ve İslam Eserleri Müzesi gibi ülkemizin önde gelen altı müzesine ait, daha önce sergilenmemiş eserlerden özenle bir araya getirilmiştir.
Ziyaret Saatleri ve Ulaşım
Müze, Pazartesi günleri kapalı olup diğer günler 09.00-17.00 arasında ziyarete açıktır. Üsküdar ilçesinin merkezi bir noktasında yer alması, toplu taşıma araçlarıyla kolay ulaşım imkânı sağlar.
