Köken
İzmarit kelimesinin "balık" anlamındaki kökeni Yunanca smarída (σμαρίδα) veya smaragdinós (σμαραγδινός) sözcüğünden Türkçeye alıntıdır. Bu Yunanca kelimeler, "zümrüt balığı" veya "spicara smaris" anlamına gelmektedir. Bu Yunanca köken ise Eski Yunanca zümrüt anlamına gelen smáragdos (σμάραγδος) sözcüğünden evrilmiştir.
İzmarit kelimesinin "sigara artığı" anlamındaki kökeni İtalyanca smarrito sözcüğünden Türkçeye alıntıdır ve "kayıp, ziyan, şaşkın" anlamlarını taşımaktadır. Bu İtalyanca sözcük, İtalyanca "kaybetmek, şaşırmak" anlamlarına gelen smarrire fiilinden türetilmiştir.
"Smarrire" fiili ise Germence yazılı örneği bulunmayan "şaşırmak, kuşkuya düşmek" anlamlarına gelen marrjan fiilinden alıntıdır.
Bu Germence fiil de Hint-Avrupa Anadili'nde yazılı örneği bulunmayan *mors-i̯é- biçiminden, o da *mers- "şaşmak, kuşkuya düşmek" anlamlarındaki kökünden türetilmiştir. Bu etimolojik bağ, sigara artığının "kaybolan" veya "artık işe yaramayan" bir nesne olması fikriyle ilişkilendirilebilmektedir.
Kullanım Alanları
- Zooloji ve Balıkçılık: Balık anlamındaki izmarit, deniz bilimleri, balıkçılık sektörü ve deniz ürünleri mutfağında spesifik bir balık türünü tanımlamak için kullanılmaktadır.
- Çevre ve Halk Sağlığı: Sigara artığı anlamındaki izmarit, çevresel kirlilik (özellikle plajlar ve sokaklar), yangın riski ve halk sağlığı kampanyalarında önemli bir atık türü olarak ele alınmaktadır.
- Günlük Dil: Balık türü olarak bir yemek adı ve sigara artığı olarak ifade edilmektedir.
- Edebiyat: Edebiyatta, sosyal betimlemelerde ve toplumsal analizlerde, özellikle sigara izmariti, karakterlerin alışkanlıklarını, yoksulluğu, umutsuzluğu veya çevresel duyarsızlığı simgeleyen bir metafor olarak kullanılmaktadır.







