İzmir Gevreği, halka formundaki hamurun sıcak üzüm pekmeziyle ön pişirilmesi ve ardından susamlanarak yüksek ısıda fırınlanmasıyla elde edilen geleneksel bir fırın ürünüdür. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Mahreç İşareti” ile tescillenen bu ürün, İzmir iline özgü üretim tekniği ve çıtır dokusuyla dikkat çekmektedir.
Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
İzmir Gevreği, yapımında uygulanan sıcak pekmezleme yöntemi ile diğer simit türlerinden ayrılmaktadır. Ürün; yoğrulmuş, halka şeklinde biçimlendirilmiş, pekmezle ön pişirilmiş ve ardından susamlanıp fırınlanmış bir hamur işidir. Fırından çıkan gevrek, 95-105 gram ağırlığında olup çıtır bir dış kabuğa ve gevrek bir iç yapıya sahiptir.
Görünüm: Dairesel formda, altın rengine yakın bir dış yüzeye ve bol susam kaplamasına sahiptir.
Tat ve Doku: Hafif tatlımsı aroması, çıtır dış yüzeyi ve esnek iç dokusuyla ayırt edici nitelikler taşır.
Ayırt Edici Özellikler: Sıcak üzüm pekmezi ile yapılan ön pişirme işlemi, gevreğe kendine özgü çıtırlığını ve lezzetini kazandırır. Bu yöntem, geleneksel ustalık gerektirdiğinden ürünün ünü İzmir ili ile sıkı biçimde bağlantılıdır.
İzmir Gevreği (AA)
Üretim Metodu
Hamur Hazırlığı:
1 kg özel amaçlı buğday unu, 400–500 ml içme suyu, 6–7 g tuz ve 10–15 g yaş maya ile hamur hazırlanır. Yoğurma süresi 15–20 dakikadır. Hamur üzeri örtülerek 15–20 dakika dinlendirilir.
Şekil Verme:
Hamur, 110 g’lık bezelere ayrılır ve iki el yardımıyla uzatılıp bükülmeden uçları birleştirilerek halka şekli verilir.
Pekmezleme (Ön Pişirme):
Üzüm pekmezi, su ile seyreltilir. 110–115 °C sıcaklıktaki pekmez çözeltisinde gevrekler 0,5–1 dakika tutulur. Ardından 3–5 dakika dinlendirilir.
Susamlama:
Kavrulmuş susamlar su ile karıştırılır. Gevrekler tüm yüzeyi kaplanacak şekilde bu karışıma batırılır. Bu işlem “açkı” olarak adlandırılır.
Fırınlama:
Susamlanan gevrekler, taş ya da elektrikli fırında 280–300 °C sıcaklıkta 12–15 dakika pişirilir. Pişirme sonrası gevrekler dinlendirilerek servis edilir. Genellikle sıcak tüketilir.
Coğrafi Sınır ve Denetim
İzmir Gevreği üretimi yalnızca İzmir ili sınırları içerisinde gerçekleştirilmektedir. Ürünün karakteristik özelliklerinin korunması için üretim süreçleri coğrafi sınır içinde yürütülmek zorundadır.
