Rasim Özdenören tarafından kaleme alınmış bir deneme kitabıdır. İlk olarak 1987 yılında İz Yayıncılık tarafından yayımlanmıştır. Eser, demokrasi, diyalektik, rasyonalizm, pozitivizm, hümanizm, bilim, kültür, gelenek, özgürlük, hicret, tasavvuf, akıl, erdem gibi kavramların Batılılaşma süreciyle Türkçe konuşulan toplumlarda geçirdiği anlam değişimlerini ele alır. Bu durumun yol açtığı kavram kargaşasını İslami bir bakış açısıyla değerlendirir. Kitap, bu kavramların İslami perspektiften nasıl anlaşılması gerektiğine yönelik öneriler sunar ve kavramların derinlemesine irdelenmesi için bir yöntem önerir.

Kitabın İçeriği ve Yapısı

Kafa Karıştıran Kelimeler, Batı’dan alınmış veya Türkçe’ye uyarlanmış kavramların anlam kaymalarını inceleyen bir deneme koleksiyonudur. Kitap, her biri belirli bir kavrama odaklanan bölümlerden oluşur. Kavramlar felsefi, sosyolojik ve İslami açılardan analiz edilir. Eserde, Tanzimat’tan itibaren Türk toplumunda Batılılaşma sürecinin kavram kargaşasına yol açtığı belirtilir. Bu kargaşa, kelimelerin asli anlamlarından uzaklaşarak sloganlaşmasıyla düşünce bozukluklarına neden olduğu savunulur. Kitabın 2022 baskısı, Özdenören tarafından 50. yazarlık yılında gözden geçirilmiş ve güncellenmiş haliyle yayımlanmıştır.

Temalar ve Temel Tezler

Kitap, aşağıdaki ana temaları ve tezleri işler:

Kavram Kargaşası ve Batılılaşma: Batı’dan alınan kavramların (örneğin, demokrasi, hümanizm, rasyonalizm) Türk-İslam kültüründe farklı anlamlarla kullanıldığı belirtilir. Tanzimat’tan itibaren başlayan şer’i/nizami ve dini/laik ayrımı, kavramların İslam’a uygun yorumlanmasını zorlaştırdığı ifade edilir.

Müslümanca Düşünme: Kavramların İslami bir perspektiften ele alınması gerektiği savunulur. Örneğin, “bilim” kavramı, Batı’daki seküler anlayışından farklı olarak ilahi yol göstericilikle uyumlu bir şekilde değerlendirilmelidir.

Anlam Kaymaları ve Düşünce Bozuklukları: Kelimelerin asli anlamlarından uzaklaşmasının toplumsal kargaşaya yol açtığı belirtilir. “Erdem”, “takva” veya “hicret” gibi İslami kavramların Batı merkezli yorumlarla çarpıtıldığı öne sürülür.

İrfan ve Bilim Eleştirisi: İrfanın bilim üstü bir kavrayış sunduğu, Batı biliminin mutlak doğruyu temsil etmediği ifade edilir. Bilimin paradigma değişikliklerine açık olduğu, irfanın ise daha derin bir anlayış sağladığı savunulur.

Eser, kavramların yüzeysel bir şekilde değil, derinlemesine irdelenmesi gerektiğini vurgulayarak, okuyucuları eleştirel düşünmeye ve İslami bir bilinç geliştirmeye çağırır.

Eleştiriler ve Tartışmalar

Kafa Karıştıran Kelimeler, İslami düşünceye ilgi duyan okuyucular arasında dikkat çekmiştir. Ancak bazı eleştiriler de almıştır. Kitabın akıcılık açısından eksik olduğu, kavramların derinlemesine incelenmesi için daha fazla felsefi ve tarihsel kaynağa ihtiyaç duyulduğu belirtilmiştir. Örneğin, diyalektik gibi karmaşık kavramların birkaç sayfada ele alınması yüzeysel bulunmuştur. Ayrıca, tebliğ ve cihat gibi kavramların semantik alanının dar tutulduğu akademisyenler tarafından ifade edilmiştir. Buna karşın, Batılılaşmanın Türk düşünce dünyasındaki etkilerini sorgulaması, özellikle muhafazakâr çevrelerde ilgi görmüştür.

Yazarın Perspektifi

Rasim Özdenören, eserde Batılılaşma sürecinin Türk toplumunda yol açtığı kültürel ve zihinsel kırılmaları analiz eder. Kelimelerin ve kavramların bir milletin ortak varlığı olduğu, anlam kaymalarının toplumsal kargaşaya neden olduğu belirtilir. İslami bir bakış açısıyla, kavramların asli anlamlarına dönülmesi gerektiği savunulur.