Kaga Maruimo, Japonya'nın Ishikawa Prefektörlüğü'ne bağlı Nomi Şehri ve Komatsu Şehri'nin belirli bölgelerinde (Takandō-Machi, Noda-Machi ve Hitotsuhari-Machi) üretilen, siyah kabuklu bir yam (yer elması grubu) türüdür. 17 sicil numarası ile Japonya GI (Japan GI mark) sistemi kapsamında coğrafi işaret koruması altında olan bu ürün, morfolojik özellikleri, yüksek yapışkanlığı ve spesifik yetiştirme koşulları ile tanımlanır.
Morfolojik ve Duyusal Özellikler
Kaga Maruimo, yaygın yam türlerinden farklı olarak, bir softball topunu andıran yuvarlak bir şekle sahiptir. Bitkinin yaprakları genellikle ginkgo biloba yapraklarına benzer bir formda olduğu için "ginkgo patatesi" adıyla da anılır.
Ürünün en belirgin duyusal özelliği, rendelendiğinde ortaya çıkan olağanüstü yapışkanlığıdır. Bu yapışkanlık seviyesi, Japonya'da yaygın olarak görülen Çin yamlarının yapışkanlığından birkaç kat daha fazladır. Püre haline getirilmiş Kaga Maruimo alındığında, 20 ila 30 cm kadar uzayabilen bir yapı sergiler.
Kaga Maruimo Hakkında (地理的表示産品情報発信サイト)
Yapışkanlığının yanı sıra, Kaga Maruimo gevrek bir dokuya, ayırt edici zengin bir yam lezzetine ve yüksek besin değerine sahiptir.
Gıda Olarak Kullanımı ve İtibar
Kaga Maruimo'nun çok yönlü kullanım alanları vardır. En basit tüketim şekli, rendelenerek elde edilen "Tororo"dur. Ayrıca, "Isobeage" (kızartılıp nori yosununa sarılmış), "Dangojiru" (patates köftesi çorbası) ve "Okonomiyaki" (tuzlu pankek) gibi geleneksel Japon yemeklerinde de kullanılır.
Yüksek viskozitesi ve güçlü lezzeti nedeniyle, Kaga Maruimo çeşitli gıda ürünlerinin hazırlanmasında da tercih edilen bir malzemedir. Karabuğday eriştesi, udon (kalın Japon eriştesi), Japon tatlıları ve işlenmiş deniz ürünleri (hanpen, chikuwa - balık kekleri) gibi ürünlerde kullanılır.
Bu özellikleri sayesinde Kaga Maruimo, uzun zamandır yüksek sınıf bir gıda malzemesi olarak kabul görmüş ve 1990 yılında İmparator'un tahta çıkış törenlerinden biri olan Daijyosai Festivali'nde sunulmuştur.
Yetiştirme Metodolojisi
Kaga Maruimo'nun en iyi özelliklerini ortaya çıkarmak ve iyi bir hasat elde etmek için spesifik yetiştirme koşullarının gerekli olduğu önceki araştırmalarla doğrulanmıştır. Bu koşullar şunlardır:
- Toprak: İyi drenaja sahip yumuşak toprak.
- Karıklar: Derin karıkların açılması.
- Sırıklama: Bitkinin desteklenmesi için sırık sisteminin kurulması.
Sırıklar, filizlerin ortaya çıktığı Haziran ayı civarında kurulur. Takip eden ayda (Temmuz), yam sarmaşıkları, birbirine dolaşmalarını önlemek amacıyla sırıkların üzerine gerilmiş iplere sarılır.
Bu yöntem, hastalık ve böcek zararlılarının azalmasına yardımcı olur, ışık alan yaprak yüzey alanını artırır ve yamların büyümesini destekler.
Tarihsel Arka Plan ve Toprak Oluşumu
Kaga Maruimo'nun bölgede kök salmasının, 1910'lu yılların başlarına (erken Taisho dönemi) dayandığı bildirilmektedir. Bu dönemde, Sawada ve Akita adlı iki öncü çiftçi, yuvarlak yam yetiştiriciliği üzerine araştırmalara çaba göstermiş ve bu yetiştiriciliği kendi çevrelerinde yaygınlaştırmıştır.
Bölgenin toprak yapısının oluşumunda önemli bir olay 1934 yılında yaşanmıştır. Bu tarihte, bölgeden geçen Tedori Nehri'nin taşması sonucu, pirinç tarlalarına büyük miktarda nehir kumu akmıştır. Nehir kumu ile pirinç tarlası toprağının karıştığı yerlerde yetiştirilen yamlarda, çeşidin karakteristik özellikleri olan büyük yuvarlak şekil ve pürenin güçlü yapışkanlığının daha belirgin hale geldiği anlaşılmıştır.
Mevcut yuvarlak yam üretim alanı, 1934 yılındaki taşkının akış yolu ile neredeyse örtüşmektedir. Bu durum, taşkının bu spesifik yam çeşidinin yetiştirilmesi için uygun toprağı yarattığını göstermektedir.
