Kalix Löjrom PDO, vendace (Coregonus albula) olarak bilinen küçük bir somonid balık türünün yumurtasından üretilen, Korumalı Menşe Adı (PDO) tescilli bir İsveç spesiyalitesidir. Bu PDO statüsü, üretim, işleme ve hazırlık sürecinin tüm aşamalarının belirlenmiş spesifik coğrafi bölgede gerçekleşmesini zorunlu kılar. Ürün, 2010 yılında Avrupa PDO statüsü kazanmıştır.

Kalix Löjrom'u diğer balık yumurtalarından ayıran temel özellikler, spesifik tadı ve anında tanınabilen (instantly recognisable) turuncu renk tonudur. Bu özellikleri, balığın beslendiği özel yemlere ve yetiştirildiği benzersiz coğrafi ortama doğrudan bağlıdır.

Ayırt Edici Özellikler

Kalix Löjrom'un rengi, İsveç ulusal renk şemasına göre S2070-450R skalasında yer alan spesifik bir turuncu tondur. Bu turuncu renk, onu tatlı suda yaşayan vendace balığından elde edilen ve genellikle sarı renkte olan yumurtalardan ayırır.

Ürünün hem ayırt edici lezzeti hem de benzersiz pigmentasyonu, vendace balığının özel beslenme rejimiyle doğrudan ilişkilendirilmiştir. Lezzet profili, "yuvarlak" olarak tanımlanır ve yumuşak bir balık yağı tadı ile tuzun dengeli bir kombinasyonunu sunar.

Coğrafi Alan ve Teruar

Kalix Löjrom PDO'nun üretimi, Botniya Körfezi'nin belirli bir bölümü ile sınırlıdır. Bu coğrafi alan, tüm hazırlık sürecinin gerçekleşmesi gereken zorunlu bir bölgedir.

• Kara Sınırları: Üretim alanı, karada Piteå, Luleå, Kalix ve Haparanda belediyelerini kapsar.
• Deniz Sınırları: Balık avlama alanı, kuzeyde Torneå nehri haliçi ile güneyde Åby nehri haliçi arasında kalan ve kıyıdan en fazla 40 km açığa uzanan sularla sınırlıdır.

Botniya Körfezi'nin bu özel bölümü, vendace balığı için doğal bir yumurtlama alanıdır. Bölgenin su kalitesi, ürünün özellikleri için belirleyici bir faktördür. Botniya Körfezi'nin bu kısmına en az sekiz büyük nehir ve çok sayıda küçük akarsu dökülmekte, bu da suyun "içme suyu kalitesinde" olmasını sağlamaktadır. Vendace balığının yumurtladığı ve avlanma dönemi boyunca kaldığı bu bölgedeki soğuk ve temiz su koşulları, ürünün kalitesi üzerinde belirleyici bir etken olarak kabul edilir.

Beslenme ve Çevresel Faktörler

Kalix Löjrom PDO'nun kalitesi, Coregonus albula türünün beslenme kaynaklarıyla doğrudan bağlantılıdır. Vendace, yalnızca çevresinin sağladığı doğal kaynaklarla beslenir. Bu sular, her türlü tatlı su böceğinden arınmış olup, balığın beslendiği planktonik kabukluları ve böcek larvalarını barındırır.

Gerçek avlanma alanının boyutu, ilkbahar selleri sırasında körfeze akan tatlı su miktarına göre değişiklik gösterebilir. Tatlı su kaynaklarındaki artış, vendace balığı için daha geniş bir beslenme alanı sağlar.

Üretim Süreci ve Geleneksel Bilgi

Kalix Löjrom'un üretim yöntemi gelenekseldir ve yerel bilgi birikimine dayanır; bu süreçler uzun yıllara dayanan deneyim gerektirir. Üretim süreci birkaç aşamadan oluşur ve tamamı elle yürütülür:

1. Ekstraksiyon: Yumurtalar, balığın yakalandığı gün elle çıkarılır.
2. İşleme Aşamaları: Yumurta çıkarıldıktan sonra sırasıyla ön durulama, çırpma, eleme, kurutma, tuzlama ve derinlemesine temizlik işlemlerinden geçer.
3. Tuzlama: İşlem sırasında yumurtaya %4 oranında tuz eklenir.

Yumurtaların boyutu, beş haftalık kısa avlanma dönemi boyunca değişiklik gösterir. İlk hafta 0,8 mm olan yumurta boyutu, beşinci haftada 1,3 mm'ye ulaşır.

Nihai Ürün Formları

Kalix Löjrom PDO, pazara ağırlıklı olarak dondurulmuş veya donmuş halden çözdürülmüş olarak sunulur. Avlanma döneminde, küçük miktarlarda taze olarak da bulunabilir.

Dondurma veya çözdürme işlemleri, ürünün karakteristik özelliklerini değiştirmez. Dondurarak kurutma yöntemi uygulandığında, Kalix Löjrom PDO'nun toplam su içeriği %37,7 olarak ayarlanır. Ürünün toplam tuz içeriği ise %4,3'tür.