Tanım

isim

1. Bir yere giriş ve çıkışı sağlayan açıklık veya geçit.

2. Yapılarda, giriş çıkışı kontrol etmek amacıyla kullanılan açılıp kapanabilir düzenek.

3. Hizmetlilerin çalıştığı konut veya malikâne.

4. Geçim sağlamak amacıyla çalışılan iş yeri.

5. Sosyal ziyaretler için gidilen ev veya mekân.

6. Osmanlı döneminde devlet daireleri ve yeniçeri ağasının bulunduğu merkezler.

7. İsim tamlamasının ikinci öğesi olarak: Belirli bir amaca ulaşmak veya ihtiyaç gidermek için başvurulan yer (ör. “Geçim kapısı,” “Gelir kapısı”).

8. Mecaz: Makam veya önemli bir kişinin huzuru.

9. Teşmil: Ev veya mülk.

10. Tavla oyununda: Rakibin kullanmasını engellemek için taşların üst üste konulduğu hane.

Köken

(Eski Türkçe kapıġ > Orta Türkçe kapuġ > günümüz Türkçesinde kapı).

Kelime, Türkçeden Farsça ve Balkan dillerine geçmiş olup, Osmanlı döneminde hem fiziksel hem de mecazi anlamlarda yaygın olarak kullanılmıştır.

Kullanım Alanları

• Mimari: Yapılarda giriş ve çıkışı sağlayan yapısal öğe olarak.
• Sosyal Yaşam: Ziyaret edilen yer veya huzuruna çıkılan kişi anlamında.
• Ekonomi: Geçim kaynağı olarak iş yerlerini tanımlamada.
• Oyun: Tavlada stratejik bir hamle olarak.

Örnek Cümle

Kapının gıcırtısı, eski evin yıllara meydan okuyan sessizliğini bozdu.