Kara Jorga (Kazakça: Qara Jorğa ya da Қара Жорға), kökeni Kazak bozkır kültürüne dayanan ve atın yürüyüş/koşusunu taklit eden bir halk dansıdır. Tarihsel kaynaklarda erkek solo dansı olarak tanımlanır; icrada özellikle eyer üstündeki gücü ve çevikliği sergilemek amaçlanır. Günümüzdeyse düet, grup, sahne düzenlemeleri ve hatta “flash mob” biçimleriyle, her yaştan kadın ve erkek tarafından icra edilmektedir. İcrada “Sal Küreng” ve “Qara Jorğa” gibi ezgiler yaygındır.

^{Kara Jorga (NOMAD Академия хореографии)}

Tarihçe

Ansiklopedik kaynaklarda, 1936’da Enlik–Kebek oyunu içinde Kazak Drama Tiyatrosu oyuncularınca sahnelenen bölüm “Kara Jorga” olarak kabul görmüş ve dansın modern sahne kimliği bu dönemde belirginleşmiştir. Çin’deki Kazaklar (çoğunluğu Sincan’da), Kazakistan dışındaki en büyük Kazak topluluğunu oluşturur. Bu topluluk içinde Kara Jorga hem günlük kültürde hem de kamusal gösterilerde kimlik ifadesi işlevi görür.

İcra Teknikleri ve Figür Dili

Dans; atın ritmik yürüyüşünü ve sürüşteki esnekliği temsil eden adımlar, diz kırmalar ve gövde salınımlarıyla ayırt edilir. Erkeklerin kartal kanadı açar gibi kollarını yatay açıp sağa–sola eğilmeleri, diz üstü çöküp tempo tutmaları; kadınların bilek büküşleri ve zarafeti öne çıkar. Çapraz adımlamalar at yürüyüşünün stilize bir simgesidir; karşı cinse duyguların ritüelistik bir dille iletildiği “aşk dansı” yorumu yaygındır.

Müzikal Bağlam ve Toplumsal İşlev

Kara Jorga; düğünler, bayramlar (Nevruz dâhil) ve meydan eğlencelerinde toplu katılımla icra edilen bir fenomen hâline gelmiştir. Bu yönüyle halkın ortak kültürel belleğini canlandıran bir sahne pratiğine dönüşmüştür.

Sözleri

Kara Jorga dansının sözleri incelendiğinde,  toy geleneğinin bir parçası olduğu görülmektedir. Sözlerin Kazakçası ve Türkçesi şöyledir:

Биле жеңгем билегім мына тойдың гүлі едің 

Ағалардың қалайда дыр дыр еткіз жүрегін

Салауатты ағасы азаматтың сарасы

Билеп жатқан сылқылдап келіншектерге қарашы

Oyna gelinim, dileğim, bu toyun gülü idin,

Ağaların ne de olsa, güp güp atsın yüreği. 

Değerli ağalar, azametli civanmertlerimiz,

Toy toylayan şen şakrak, gelinlere bir bakın.

Ал халайық билеңдер билеңіздер сүйгенмен,

Басыңыздар шаттанып қара жорға биіне.

Қоссын барлық бейнеге қан тарасын денеге,

Қара жорға болмаса тойдың сәні келер ме. 

Ah, halk, oynayın, oynayın sevdiğinizle,

Başlayınız şadlanıp, kara jorga oyununa.

Katılsın herkes oyuna, kan koştursun bedende,

Kara jorga olmasa, toyun tadı çıkar mı?

Биле биле жігіттер жанып тұрған үміттер

Шыққанынша тоқтама маңдайыңнан тұнық тер

Биле қыздар бұралып сауық сайран құратып

Жауласын бір от сезім жүректерде сұрапыл 

Oynayın, oynayın yiğitler, yanıp durur ümitler,

Çıkmaya bekleme, alnında berrak ter,

Oynayın kızlar yandan, eğlence seyranı kurup,

Sarsın ateşli duygu, yüreklerde fırtına.

Қыздар солай мәздасын жүрек қылын қозғасын

Көрген кезде жігіттер талып түсе жаздасын

Ғашықтарда тіл қатып жүректерді жыр қатып

Қыз бен жігіт қосылып билеу деген бір бақыт 

Kızlar şöyle yandırsın, yürek telin tınlatsın,

Gördükleri anda yiğitler, dalıp düşeyazsın

Âşıklara yürek katan, yürekleri türkü katan,

Kızla yiğit birleşip, toy denen bir baht bu.^【1】