Kayseri sucuğu, Türkiye’nin Kayseri iline özgü, mahreç işaretiyle tescillenmiş fermente bir et ürünüdür. Kıyılmış sığır etinin sarımsak ve çeşitli baharatlarla yoğrulup doğal bağırsaklara doldurulmasıyla elde edilir. Ürün, belirgin acılığı ve yoğun sarımsak-kimyon aromasıyla ayırt edilir; parmak şeklinde olup koyu kırmızı renkte ve mozaik görünümlü beyaz benekli bir dokuya sahiptir.

Tarihsel Arka Plan

Kayseri sucuğu, bölgenin iklimsel ve kültürel koşullarıyla şekillenmiş köklü bir üretim geleneğine dayanır. Soğutma teknolojisinin bulunmadığı dönemlerde etin bozulmasını önlemek amacıyla geliştirilen kurutma yöntemleri, sucuk üretimini yerleşik bir uygulamaya dönüştürmüştür. Özellikle sonbaharda Erciyes Dağı’ndan esen kuru rüzgârlar ve gece-gündüz sıcaklık farklarının yüksek olduğu “pastırma yazı” döneminde, sucukların açık havada fermente edilip olgunlaştırılması mümkün hale gelir. Bu doğal koşullar, ürünün karakteristik tadının oluşmasında belirleyici rol oynar.

Evliya Çelebi’nin 17. yüzyılda kaleme aldığı Seyahatname’de Kayseri sucuğuna dair övgü dolu ifadeler yer alırken, 1928 tarihli Askeri Tıbbi Baytarı Mecmuası da Kayseri’nin sucuk üretimindeki üstünlüğünü vurgular. ^【1】 

Üretim Özellikleri

Kayseri sucuğu, hem geleneksel hem de endüstriyel yöntemlerle üretilir. Her iki yöntemde de temel aşamalar aynıdır: sığır eti ve iç yağın kıyma makinesinden geçirilmesi, sarımsak ve baharatlarla yoğrulması, doğal bağırsaklara doldurulması ve parmak şeklinde boğumlar oluşturularak askıya alınması. Ürün, 3–5 gün boyunca kontrollü nem, sıcaklık ve hava sirkülasyonu altında fermente edilir.

Geleneksel Üretim İçeriği (100 kg hamur için)

• 80 kg az yağlı sığır eti
• 20 kg sığır iç yağı
• 2 kg tatlı kırmızı toz biber
• 1 kg acı kırmızı toz biber (isteğe göre ayarlanır)
• 2,5 kg sarımsak
• 0,5 kg karabiber
• 0,4 kg yenibahar
• 1,5–2 kg nitrit katkılı tuz

Endüstriyel Üretim İçeriği

• %70 sığır eti
• %20 sığır iç yağı
• %1,4 sarımsak
• %1,6 nitritli kürleme tuzu (E250)
• %1 su
• %6 baharat (bileşimi: %35 acı kırmızı toz biber, %22 tatlı kırmızı toz biber, %22,5 kimyon, %4 karabiber, %4 yenibahar, %2 kekik, %2 kırmızı pul biber)

Fiziksel ve Kimyasal Özellikler

• Uzunluk: 10–12 cm
• Çap: 3–5 cm
• Toplam et proteini: ≥ %16
• Yağ oranı: %35–40
• Nem oranı: ≤ %40
• pH: ≤ 5,4
• Nem/protein oranı: ≤ 2,5
• Nitrit/nitrat miktarı: ≤ 150 ppm

Coğrafi Bağ ve Üretim Koşulları

Kayseri sucuğunun üretiminde kullanılan bileşenlerin seçimi, hazırlanması, yoğurma süresi ve olgunluk kontrolü ustalık gerektirir. Bu bilgi birikimi, coğrafi sınırla ün bağı kurar. Bu nedenle tüm üretim aşamaları yalnızca Kayseri ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir.

Tescil ve Denetim

Kayseri sucuğu, 28 Ocak 2001 tarihinde mahreç işaretiyle tescillenmiş; tescil işlemi 25 Haziran 2002’de tamamlanmıştır. Denetimler, Kayseri Ticaret Odası koordinasyonunda ilgili kamu kurumları ve uzman temsilcilerden oluşan bir mercii tarafından yılda en az bir kez, gerektiğinde ise her zaman yapılır. Denetimlerde üretim metoduna, bileşenlere, fiziksel ve kimyasal özelliklere, ibare ve amblem kullanımına uygunluk kontrol edilir.

Kültürel ve Ekonomik Değer

Kayseri sucuğu, şehrin mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir. Yerli ve yabancı turistler tarafından yoğun ilgi görür; Erciyes Kayak Merkezi’nde düzenlenen Sucuk Ekmek Festivali bunun bir göstergesidir. Ürün, Kayseri ekonomisine katkı sağlayan tanınmış bir yerel değer olarak öne çıkar.