Köken

Denizcilik: Osmanlı döneminde gemi kaptanlarını tanımlamak için kullanılmıştır.
Edebiyat: Şiirlerde ve tasavvufî metinlerde hayat yolculuğunu yönlendiren kaptan metaforu olarak yer almıştır.
Tasavvuf: İnsanı doğru yola yönlendiren manevi rehberler için mecazi anlamda kullanılmıştır.

Kelime, Farsça كشتىبان (keştî-bān) sözcüğünden gelir. Keştî ("gemi") ve bān ("gözetici, koruyan") kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Osmanlı döneminde gemiciler ve kaptanlar için kullanılan bir terimdir.