Kınık Höyük, Türkiye’nin Niğde iline bağlı Altunhisar ilçesi Yeşilyurt beldesi yakınlarında, Orta Anadolu Bölgesi Kapadokya'nın güney ucunda yer alan arkeolojik bir yerleşim yeridir. Höyük, yaklaşık 300 × 300 metre ölçülerinde, 20 metre yüksekliğinde ve kabaca kare biçimindedir. Yerleşimin merkezi höyüğün zirvesinde ve teras kısımlarında, aşağı şehir ise höyüğün çevresinde yer almaktadır. Höyük, Erken Bronz Çağı’ndan Orta Çağ’a kadar kesintisiz yerleşim görmüştür.

^{Kınık Höyük (T.C. Altunhisar Kaymakamlığı)}

Coğrafi ve Tarihî Bağlam

Kınık Höyük, antik çağlarda Güney Kapadokya olarak bilinen bölgede, Orta Anadolu platosunu Akdeniz ve Kuzey Levant’a bağlayan Toros geçitlerine giden yolların kavşağında bulunmaktaydı. Bu konum, Prehistorya’dan itibaren bölgenin sürekli yerleşim ve geçiş alanı olmasını sağlamıştır. Höyük, Hitit, Neo-Hitit, Pers, Helenistik, Roma ve Orta Çağ dönemlerinde önemli bir merkez olmuştur.

Orta Demir Çağı’nda (M.Ö. 9.–8. yüzyıllar) Kınık Höyük, bölgedeki Neo-Hitit krallıklarından Tuwana’nın merkezinde yer almış olabileceği düşünülmektedir. Yazılı kaynaklarda Uda, Hydekent, Dratai, Frourion Drizion/Idrizion ve Tracias gibi adlarla anıldığına dair görüşler bulunmakla birlikte, bu adlandırmalar kesinlik kazanmamıştır.

Araştırma ve Kazı Çalışmaları

2006–2009 yılları arasında İtalya’nın Pavia Üniversitesi tarafından yürütülen yüzey araştırmalarında Güney Kapadokya bölgesinde 800 km²’lik alan taranmış ve 40 yerleşim birimi tespit edilmiştir. Niğde Üniversitesi jeologları ile iş birliği içinde yapılan çalışmalar, yaklaşık 8.000 yıllık iklim değişikliklerine bağlı olarak yerleşim modellerindeki değişimleri ortaya koymuştur.

2010 yılında Kınık Höyük’te gerçekleştirilen jeofizik araştırmalar, yüzeyin altında iyi korunmuş anıtsal yapıların varlığını göstermiştir. Türk Hükümeti’nden alınan izin ile 2011 yılında kazı çalışmalarına başlanmıştır. Kazılar, Pavia Üniversitesi, New York Üniversitesi’ne bağlı ISAW Enstitüsü, Erzurum Atatürk Üniversitesi ve Niğde Üniversitesi’nin iş birliğiyle yürütülmektedir.

Mimari ve Buluntular

Kınık Höyük’te yapılan kazılarda Selçuklu, Helenistik, Pers, Orta ve Geç Demir Çağ dönemlerine ait mimari ve buluntular ortaya çıkarılmıştır.

• A Alanı: Höyüğün kuzey yamacında, kerpiç bloklar ve taşlardan örülmüş anıtsal sur duvarı bulunmuştur. Surun üzerinde korunmuş kil sıva tabakası tespit edilmiştir.

• B Alanı: Höyüğün tepe kısmında Selçuklu Dönemi’ne ait mimari kalıntılar ile hemen alt tabakalarda Helenistik dönem malzemeleri ortaya çıkarılmıştır.

• C Alanı: Güney yamaçta yapılan sondajlarda iç kale surlarının iyi korunmuş bölümleri açığa çıkarılmıştır. Bu tabakalarda boyalı ve kalıpla yapılmış kaliteli seramik parçaları bulunmuştur.

2010’dan itibaren yürütülen kazılarda ayrıca 6.000 yıl öncesine ait 13 metre yüksekliğinde anıt sur duvarı ortaya çıkarılmış, bu çalışmalar sırasında 100 metrekarelik, dört odalı bir tapınak yapısı bulunmuştur. Tapınakta çeşitli hayvan heykelcikleri ele geçirilmiş ve yapı M.Ö. 5. yüzyıla, Pers dönemine tarihlendirilmiştir.

^{Bulunan Heykeller (T.C. Altunhisar Kaymakamlığı)}

Tarihlendirme

Kazı verileri, Kınık Höyük’ün Erken Bronz Çağı’ndan Orta Çağ’a kadar çeşitli dönemlerde yerleşim gördüğünü göstermektedir. Özellikle Demir Çağı’nda yerleşim yoğunluğu ve mimari faaliyetlerin arttığı, bu dönemde bölgenin önemli bir politik ve kültürel merkez olduğu anlaşılmaktadır.