Kırım Tatar Millî Marşı, Kırım Tatarlarının millî kimliğini, tarihî olaylarını ve özgürlük mücadelesini dile getiren; şair, siyasetçi ve kısa ömürlü Kırım Halk Cumhuriyeti’nin ilk başkanı Numan Çelebi Cihan tarafından 1917’de yazılan “Ant Etkenmen” şiiridir.

Eser, Kırım Tatar toplumunda resmî toplantılarda ve toplumsal etkinliklerde söylenen başlıca millî semboller arasındadır.

^{Kırım Tatar Millî Marşı Ant Etkenmen (Crimean Music l Qırım Muzıkası)}

Yazılış, Yayımlanış ve Kabul

Şiirin orijinal metni 1917’de Arap alfabesiyle Millet gazetesinde yayımlanmış, 1918’de Kırım Mecmuası’nın 8. sayısında tekrar basılmıştır. Çelebi Cihan’ın sağlığında halk tarafından bestelenen metin, 9 Aralık 1917’de toplanan Kırım Tatar Millî Kurultayı’nda millî marş olarak okunmuş ve kabul edilmiştir. 1943’te Azat gazetesinde Kiril alfabesiyle bir neşri daha yapılmıştır. Zamanla küçük söz varyantları tartışılmış; 1992’deki Kurultay’da metnin Kırım Tatar Türkçesine anlama sadık bir biçimde uyarlanmış hâli benimsenmiştir.

Biçim Özellikleri

Eser, hece vezniyle yazılmış 3 dörtlük, 12 mısra ve 73 kelimeden oluşur; temel durak 4+4+4+3 (=15 hece) düzenindedir. Kafiye düzeni dörtlükler arasında farklılık gösterir; şiirin ana mesajı öne çıkarıldığı için kafiye ve redif ikinci plandadır. Dil bakımından Kırım Tatar Türkçesinin “Çöl ağzı” özelliklerini taşır. Türkiye’deki âşık geleneğinin “divan” türüyle benzerlikler gösterir.

Numan Çelebi Cihan ve Marşın Kaderi

Numan Çelebi Cihan, 1917’de Kırım’da kurulan yeni siyasi yapının liderlerinden olup Müftülük görevini de yürütmüştür. Aralık 1917’de tutuklanmış, 23 Şubat 1918’de Akyar (Sevastopol) hapishanesinde katledilmiş, naaşı Karadeniz’e atılmıştır. Eseri, Kırım Tatar millî mücadelesinin ortak mutabakat metni ve vatan çağrısı olarak sonraki kuşak şair ve aydınları etkilemiştir.

^{Marşın Orijinal Sözleri (Ranetta Gafarova)【1】} 

Marşın Sözleri

Marşın güncel sözlerinin Kırım Tatar Türkçesi şöyledir:

Ant etkenmen, milletimniñ yarasını sarmağa,

Nasıl olsun bu zavallı qardaşlarım çürüsin?

Onlar içün ökünmesem, qayğırmasam, yaşasam,

Yüregimde qara qanlar qaynamasın, qurusın! 

Ant etkenmen, şu qaranğı yurtqa şavle sepmege,

Nasıl olsun eki qardaş bir-birini körmesin?

Bunı körip buvsanmasam, muğaymasam, yanmasam,

Közlerimden aqqan yaşlar derya-deñiz qan olsun! 

Ant etkenmen, söz bergenmen millet içün ölmege,

Bilip, körip milletimniñ köz yaşını silmege.

Bilmey, körmey biñ yaşasam, Qurultaylı han olsam,

Kene bir kün mezarcılar kelir meni kömmege.^【2】