Konya Çöplemesi, Konya’nın geleneksel mutfak kültürünün öne çıkan yemeklerinden biridir. Koyun eti, sebzeler ve özel bir sosun, iğde veya asma dallarından yapılan şişlerde bir araya gelmesiyle hazırlanan bu yemek, hem lezzeti hem de tarihsel kökenleriyle dikkat çeker. Konya’ya özgü bu yemek, 27 Ekim 2021 tarihinde Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından mahreç işareti olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır.

Konya Çöplemesi, sadeliği ve doğal malzemeleriyle Konya mutfağının özünü yansıtan bir yemektir. İğde veya asma dallarının kattığı özgün aroma, yemeği sıradan bir et yemeğinden ayırarak Konya’nın tarihsel ve kültürel dokusunu sofralara taşır. Bu geleneksel lezzet, hem bir mutfak mirası hem de Konya’nın coğrafi kimliğinin bir sembolü olarak değerini korumaktadır.

Özellikleri ve Kültürel Önemi

Konya Çöplemesi, kuşbaşı doğranmış koyun but eti, patlıcan, soğan ve domatesin, iğde, asma veya ahşap şişlere dizilip pişirilmesiyle hazırlanır. Şişlerin doğal malzemelerden, özellikle iğde veya asma dallarından yapılması, yemeğe eşsiz bir aroma katar. Bu özellik, çöplemeyi yalnızca bir yemek olmaktan çıkararak, Konya’nın doğayla uyumlu mutfak geleneğini yansıtan bir kültürel miras haline getirir. Yemeğin hazırlanışındaki sadelik, Anadolu’nun köklü yemek kültürünü ve Konya’nın pastoral yaşam biçimini sofralara taşır. Çöpleme, mangal geleneğinin bölgedeki en eski örneklerinden biri olarak kabul edilir.

Hazırlanışı

Konya Çöplemesi’nin yapımı, geleneksel yöntemlere dayanır ve dört kişilik bir porsiyon için şu malzemeler kullanılır:

• 1 kg koyun but eti (kuşbaşı doğranmış)
• 1 kg patlıcan
• 4 orta boy soğan
• 4 orta boy domates
• 30 g tereyağı veya sadeyağ
• 40 g domates salçası
• 500 ml su
• Tuz ve karabiber
• İğde, asma veya ahşap şişler

Yapım Aşamaları

1. Patlıcan, soğan ve domates, etle uyumlu olacak şekilde kuşbaşı büyüklüğünde kesilir.
2. Malzemeler sırayla şişlere dizilir ve bir tepsiye yerleştirilir.
3. Ayrı bir tavada tereyağı eritilir, salça eklenerek kavrulur.
4. Salçaya su, tuz ve karabiber eklenir, karışım kaynatılır.
5. Hazırlanan sos, şişlerin üzerine dökülür.
6. Tepsi, kısık ateşte yaklaşık bir saat pişirilir, etler yumuşayana kadar beklenir.
7. Yemek, sıcak olarak servis edilir.

Bu yöntem, Konya’nın mutfak geleneğine özgüdür ve tüm üretim aşamaları Konya ili sınırlarında gerçekleştirilir. Şişlerin iğde veya asma dallarından seçilmesi, yemeğin karakteristik lezzetini oluşturan önemli bir unsurdur.

Coğrafi ve Tarihsel Bağlam

Konya Çöplemesi, Konya’nın yemek kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır ve kökeni bölgenin eski yaşam biçimlerine uzanır. Yemeğin hazırlanışındaki titizlik ve kullanılan yerel malzemeler, Konya’nın doğal zenginliklerini ve tarihsel birikimini yansıtır. Mahreç işareti tescili, yemeğin Konya’yla olan bağını resmi olarak belgelemekte ve bu mirası korumaktadır. Tescil süreci, 16 Eylül 2020 tarihinde Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılmış ve 27 Ekim 2021’de tamamlanmıştır.

Denetim ve Standartlar

Konya Çöplemesi’nin üretim standartları, Konya Büyükşehir Belediyesi’nin öncülüğünde denetlenir. Denetim ekibi, belediyenin Sağlık ve Sosyal Hizmetler Dairesi, Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Konya Gastronomi ve Turizmciler Derneği ile Necmettin Erbakan Üniversitesi Turizm Fakültesi’nden uzmanlardan oluşur. Yıllık düzenli denetimlerin yanı sıra, şikayet veya ihtiyaç durumunda ek kontroller yapılır. Denetimlerde şu noktalar incelenir:

• Malzemelerin uygunluğu ve miktarları
• Üretim yöntemine sadakat
• Konya Çöplemesi ibaresi ve mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı

Mahreç işareti ve Konya Çöplemesi ibaresi, ürünün veya ambalajın üzerinde yer alır; bu mümkün değilse, işletmede görünür bir şekilde bulundurulur.