Mikroservis mimarisi, modern yazılım mühendisliğinde, karmaşık sistemlerin geliştirilmesi ve yönetilmesine yönelik esnek ve sürdürülebilir bir yaklaşım sunmaktadır. Bu mimari model, büyük ölçekli yazılım sistemlerini, kendi başına çalışabilen, bağımsız olarak geliştirilip dağıtılabilen ve birbirinden izole edilmiş küçük servislerden oluşacak şekilde tasarlamayı öngörmektedir. Her bir mikroservis belirli bir işlevi yerine getirir, kendi veri tabanına sahiptir ve diğer servislerle minimum bağımlılık prensibi çerçevesinde iletişim kurar.

Mikroservislerin Geliştirdiği Fonksiyonlar ve Temel Özellikleri

Mikroservis mimarisi, yazılım geliştirme sürecinde aşağıdaki temel işlevleri ve özellikleri ön plana çıkarmaktadır:

Bağımsız Geliştirme ve Dağıtım

Her mikroservis, kendi yaşam döngüsüne sahip bağımsız bir birim olarak geliştirilebilir, test edilebilir ve dağıtılabilir. Bu bağımsızlık, geliştirme ekiplerinin paralel olarak çalışabilmesini ve yeni özelliklerin sistem bütününü etkilemeden hızlı biçimde devreye alınmasını mümkün kılar.

Teknolojik Çeşitlilik

Mikroservisler, işlevsel gereksinimlere uygun biçimde farklı programlama dilleri, veritabanları veya geliştirme çerçeveleri kullanılarak inşa edilebilir. Bu esneklik, doğru teknolojinin doğru probleme uygulanmasına imkân tanır.

Hata İzolasyonu

Bir mikroservisin çökmesi, diğer servislerin işleyişini doğrudan etkilemez. Bu izolasyon özelliği, hataların daha hızlı tespit edilmesini, sınırlı bir kapsamda müdahale edilerek düzeltilmesini sağlar ve sistemin genel dayanıklılığını artırır.

Kolay Ölçeklenebilirlik

Servis bazlı mimari, yalnızca yüksek yük altında çalışan bileşenlerin ölçeklenmesini mümkün kılar. Böylece kaynak kullanımı optimize edilir ve maliyet etkin çözümler sunulur.

Çeviklik ve Hızlı Teslimat

Mikroservis mimarisi, çevik yazılım geliştirme yaklaşımlarına uyum sağlar. Takımlar kendi sorumluluğunda olan servisler üzerinde bağımsız çalışabilir; bu da geliştirme ve teslimat sürelerini önemli ölçüde kısaltır.

^{Mikroservis mimarisi örneği (Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}

Mikroservis Çeşitleri

Mikroservisler, işlevsel kapsamları ve görev alanlarına göre çeşitli kategorilere ayrılabilir:

• İşlevsel Mikroservisler: Belirli bir iş sürecini yürütmekle sorumlu servislerdir (örneğin, kullanıcı yönetimi, sipariş işlemleri).
• Veri Odaklı Mikroservisler: Kendi veri tabanına sahip, veri işleme ve yönetiminde özelleşmiş birimlerdir.
• API Gateway Mikroservisleri: Dış istemciler ile iç servisler arasında arabirim sağlayarak güvenlik, yük dengeleme ve istek yönlendirme işlevlerini yerine getirir.
• Olay Tabanlı Mikroservisler: Mesaj kuyrukları veya olay akışları (ör. Apache Kafka, RabbitMQ) aracılığıyla birbirleriyle asenkron iletişim kurar.

Monolitik Mimariye Göre Mikroservislerin Avantajları

Mikroservis mimarisi, geleneksel monolitik yapılara kıyasla belirgin avantajlar sunmaktadır:

• Bölünebilir Geliştirme: Monolitik yapılarda tüm bileşenler sıkı sıkıya bağlı iken, mikroservislerde her bir bileşenin bağımsız olması geliştirme sürecini bölünebilir hâle getirir.
• Yerelleştirilmiş Güncellemeler: Monolitik sistemlerde yapılan bir güncelleme tüm uygulamayı etkilerken, mikroservis mimarisinde yalnızca ilgili servis üzerinde değişiklik yapılır.
• Dağıtık İşlem Kolaylığı: Mikroservisler, Saga Pattern veya İki Fazlı İşlem (2PC) gibi desenlerle karmaşık dağıtık işlemleri yönetebilme yeteneğine sahiptir.

Kurumsal Ölçekli Uygulamalarda Mikroservislerin Etkinliği

Kurumsal düzeyde mikroservis mimarisi; bakım kolaylığı, yüksek erişilebilirlik, DevOps, CI/CD (Sürekli Entegrasyon/Sürekli Dağıtım) süreçleriyle uyum ve bulut tabanlı altyapılarla (AWS, Azure, Google Cloud Platform) entegrasyon gibi avantajları nedeniyle tercih edilmektedir.

Mikroservislerin Değiştirilebilirliği

Mikroservis mimarisinin temel güçlerinden biri de servislerin esnek biçimde değiştirilebilirliğidir:

• Model Güdümlü Geliştirme (MGG): Servisler, soyut modeller aracılığıyla tanımlanabilir ve bu modellerden otomatik kod üretimi sağlanabilir. Böylece değişiklikler model katmanında gerçekleştirilerek güncellemeler hızlı ve hatasız biçimde hayata geçirilebilir.
• Kolay Bakım: Mikroservislerin küçük ve tek bir işlev üzerine odaklı olması, bakım ve güncellemelerin lokalize biçimde yapılmasını kolaylaştırır.
• Yedekli Geliştirme: Aynı servisin farklı teknolojilerle farklı sürümleri geliştirilebilir, test edilebilir ve en uygun çözüm canlı sisteme entegre edilebilir.

Mikroservislerle Dağıtık Sistem Yönetimi

Mikroservis mimarisi, çoğunlukla dağıtık sistem altyapılarında uygulanır ve bu durum belirli yönetimsel zorlukları beraberinde getirir:

• Veri Tutarlılığı: Saga Pattern ve İki Fazlı İşlem (2PC) gibi yöntemler ile tutarlı dağıtık işlemler yürütülür.
• İzlenebilirlik ve Geri Alma: Çıktı Kontrol Servisi gibi yönetsel mikroservisler yardımıyla iş akışı izlenebilir, hatalı işlemler geri alınabilir.
• Orkestrasyon ve Koreografi: Servisler bir orkestratör yardımıyla merkezi şekilde yönetilebileceği gibi, koreografi yaklaşımıyla servislerin kendi karar mekanizmalarına sahip olması sağlanabilir.