Mudurnu basma helvası, Türkiye’nin Bolu iline bağlı Mudurnu ilçesinde geleneksel yöntemlerle üretilen, mahreç işaretiyle tescillenmiş bir un helvasıdır. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 23 Aralık 2020 tarihinde coğrafi işaret olarak tescillenmiş ve bu tescil Mudurnu Kaymakamlığı tarafından gerçekleştirilmiştir.

Tanım ve Ayırt Edici Özellikler

Mudurnu basma helvası; özel amaçlı buğday ununun ayçiçek yağı ile kavrulması, ardından beyaz şeker, su ve yumurta ile hazırlanan şerbetin eklenmesiyle elde edilen bir tatlıdır. Servis sırasında üzerine ceviz içi konularak sunulur. Ürünün ayırt edici yönlerinden biri, şerbetinde yumurta kullanılmasıdır. Bu unsur, helvanın özgün renk, tat ve kıvamını belirleyen temel bileşenlerden biridir.

Tarihsel üretim geçmişinde ayçiçek yağı yerine tereyağı ve kaymak kullanıldığı bilinmektedir. Mudurnu ilçesinin yemek kültüründe bu helva, yaygın biçimde bilinen ve geleneksel yöntemlerle hazırlanan bir ürün olarak yer alır.

Üretim Metodu

Mudurnu basma helvasının üretimi ustalık gerektiren bir süreçtir. Temel bileşenleri; özel amaçlı buğday unu, içme suyu, beyaz toz şeker, ayçiçek yağı, yumurta ve ceviz içidir. Üretim süreci şu şekilde ilerler:

• Ayçiçek yağı uygun bir kapta ısıtılır.
• Üzerine buğday unu eklenerek 15–20 dakika boyunca kısık ateşte sürekli karıştırılarak kavrulur.
• Ayrı bir kapta beyaz şeker, yumurta ve su ile şerbet hazırlanır.
• Kahverengi renge ulaşan un-yağ karışımına şerbet ilave edilir ve karıştırma işlemi 8–10 dakika daha sürdürülür.
• Karışım, tahta kaşığa yapışmayacak kıvama geldiğinde ocaktan alınır ve yaklaşık 10 dakika dinlendirilir.
• Helva kaşıkla oval biçimde şekillendirilerek tabaklara alınır, üzerine ceviz içi konularak servis edilir.

Üretimin tüm aşamaları Mudurnu ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilmelidir.

Coğrafi İşaret ve Kullanım

Mudurnu basma helvası, mahreç işareti türünde tescillenmiştir. Ürün ya da ambalaj üzerinde “Mudurnu Basma Helvası” ibaresi ve mahreç işareti amblemi yer almalıdır. Bu mümkün değilse, işletmede kolayca görülebilecek şekilde bulundurulması zorunludur.

Denetim Süreci

Ürünün coğrafi işaret kriterlerine uygunluğunu denetlemek üzere Mudurnu Kaymakamlığı koordinasyonunda en az üç kişiden oluşan bir denetim mercii oluşturulmuştur. Bu mercii; Mudurnu Kaymakamlığı, Mudurnu İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Mudurnu Belediyesi ve Mudurnu Halk Eğitim Müdürlüğü temsilcilerinden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez yapılır; şikâyet veya ihtiyaç halinde ek denetimler de gerçekleştirilebilir.

Denetimlerde; ürünün bileşen listesi, üretim metodu ve işaret kullanım biçimi kontrol edilir. Uygunsuzluklar tespit edildiğinde ilgili kişi veya kuruluşa gerekli tedbirler bildirilir. Denetim raporları her yıl Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulur.