Mudurnu kaşık sapı, Bolu ilinin Mudurnu ilçesine özgü, geleneksel bir hamur işi yemeğidir. 28 Mayıs 2021 tarihinde mahreç işaretiyle tescillenmiş olan bu ürün, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında coğrafi işaret koruması altındadır. Tescil başvurusu 9 Eylül 2019 tarihinde Mudurnu Kaymakamlığı tarafından yapılmıştır.
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Mudurnu kaşık sapı; özel amaçlı (böreklik) buğday unu, yumurta, tuz ve su ile hazırlanan hamurun yufka haline getirilip kare biçiminde kesilmesi ve bu karelerin tahta kaşık sapı yardımıyla karşılıklı iki ucunun birleştirilmesiyle elde edilen, makarnaya benzer bir hamur işidir. Ürün, haşlandıktan sonra üzerine ceviz içi, keş (kurut), ayçiçek yağı ile tereyağı ve/veya kaymaktan oluşan bir karışım dökülerek servis edilir.
Hazırlık aşamasında kullanılan tahta kaşık sapı, hem ürünün biçimsel karakteristiğini belirler hem de adını almasına vesile olur. Bu özgün katlama yöntemi, Mudurnu kaşık sapını diğer benzer hamur işlerinden ayıran temel özelliktir. Ürün, Mudurnu ilçesinin yemek kültüründe önemli bir yere sahiptir ve 1990’lı yıllardan itibaren çeşitli yemek yarışmalarında yer alarak bölgesel bilinirliğini pekiştirmiştir.
Üretim Metodu
Mudurnu kaşık sapının üretimi, belirli oranlarda malzemelerin karıştırılmasıyla başlar. Ortalama 1 kg böreklik buğday ununa iki adet yumurta, iki çay kaşığı tuz ve 100 ml içme suyu eklenerek koyu kıvamlı bir hamur yoğrulur. Elde edilen hamur dört eşit parçaya ayrılır (pazı) ve yaklaşık 30 dakika dinlendirilir. Dinlenen hamur, yufka haline getirilip 3x3 cm veya 4x4 cm boyutlarında karelere kesilir. Bu kareler, tahta kaşık sapı yardımıyla çapraz iki köşesinden birleştirilerek “kaşık sapı” formu verilir.
Hazırlanan hamur parçaları, tuzlu kaynar suda yaklaşık 15 dakika haşlanır ve süzülür. Servis tabağının altına keş (kurut) ve ceviz içi serpilir, haşlanmış kaşık sapları bu tabakta toplanır. Üzerine isteğe bağlı olarak tekrar keş ve ceviz eklenir, ardından eritilmiş tereyağı ve/veya kaymak ile ayçiçek yağı karışımı dökülerek sunum tamamlanır.
Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları
Mudurnu kaşık sapı, yalnızca Bolu ili Mudurnu ilçesi sınırları içinde üretildiğinde bu adla anılabilir. Ürünün özgün üretim yöntemi ve ustalık gerektiren yapım süreci, Mudurnu ile olan coğrafi ve kültürel bağını pekiştirir. Bu nedenle tüm üretim aşamalarının belirtilen coğrafi sınırlar içinde gerçekleştirilmesi zorunludur.
Denetim Mekanizması
Mudurnu kaşık sapının coğrafi işaret kullanımına ilişkin denetimler, Mudurnu Kaymakamlığı koordinasyonunda yürütülür. Denetim kurulu; Kaymakamlık, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Halk Eğitim Müdürlüğü ve Mudurnu Belediyesi temsilcilerinden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez yapılır; ayrıca şikâyet veya ihtiyaç hâlinde ek denetimler düzenlenebilir. Denetimlerde, ürünün bileşenleri ve üretim yönteminin tescil edilen kriterlere uygunluğu kontrol edilir. Uygunsuzluklar tespit edildiğinde, ilgili kişi veya kurumlara gerekli önlemler bildirilir.
Kullanım Biçimi
Mudurnu kaşık sapı ibaresi ve mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer almalıdır. Bu mümkün değilse, ibare ve amblem işletme içinde kolayca görülebilecek şekilde sergilenmelidir.
