Elektrikli araçlar (EV) ve taşınabilir elektronik cihazlar gibi günlük yaşamın vazgeçilmez parçaları, yüksek enerji yoğunluğuna sahip ve çevre dostu enerji depolama çözümlerine olan ihtiyacı artırmıştır. Bu bağlamda, Nickel-Metal Hidrür (NiMH) bataryaları, özellikle Nickel-Cadmium (Ni-Cd) bataryalarının yerini almak üzere geliştirilmiş ve son yıllarda önemli bir piyasa payı elde etmiştir. NiMH bataryaları, yüksek enerji yoğunluğu, çevre dostu yapıları ve daha uzun döngü ömrü ile öne çıkmaktadır.

NiMH Bataryalarının Tarihçesi ve Pazar Payı

Ni-Cd bataryaları, 20. yüzyılın başlarından itibaren kullanılmaya başlanmış ve yaklaşık 40 yıl boyunca batarya teknolojilerinde baskın rol oynamıştır. Ancak, son yıllarda çevresel endişeler, daha uzun ömürlü bataryalara duyulan ihtiyaç ve daha yüksek kapasiteli enerji depolama çözümleri arayışı, NiMH teknolojisinin gelişimine ivme kazandırmıştır. 1980'lerin ortalarından itibaren NiMH bataryaları, taşınabilir cihazlar, laptop bilgisayarlar, mobil telefonlar ve video kamera bataryaları gibi ürünlerde hızla yayılmaya başlamıştır. Günümüzde NiMH bataryaları, rechargeable (şarj edilebilir) batarya pazarında %35 gibi önemli bir pazar payına sahiptir ve bu oran her geçen yıl artmaktadır.

NiMH bataryaları, başta yüksek kapasiteli bataryalar gerektiren elektrikli araçlar ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji uygulamaları olmak üzere birçok endüstriyel alanda kullanılmaktadır. Bu bataryalar, özellikle yüksek yük kapasitesine sahip olması ve çevreye zarar vermemesi nedeniyle tercih edilmektedir.

Kimyasal Yapı ve Tasarım Özellikleri

NiMH bataryalarının tasarımında kullanılan temel malzemeler nikel (Ni) ve metal hidrit bileşenleridir. Bu bataryalar, temel olarak katot (negatif elektrot) ve anot (pozitif elektrot) bileşenlerinden oluşur. Katot, metal hidrit bileşiklerinin birikimiyle oluşan hidrit elektrotlarından yapılırken, anot ise nickel oksit (NiOOH) bileşiğinden üretilir. Bu bataryalar, hidrojen gazını depolayabilen metalik alaşımlar kullanır. En yaygın kullanılan alaşımlar AB5 (LaNi5) ve AB2 (TiN2) alaşımlarıdır.

• AB5 Alaşımları: Bu alaşım türü, hidrojen depolama kapasitesi açısından 1.5% ağırlık kapasitesine sahip olup, yaklaşık 8–8.5 g/cm³ enerji yoğunluğuna sahiptir. AB5 alaşımları, daha küçük boyutlu ve yoğun enerji ihtiyacı olan bataryalar için uygundur. Bu alaşımlar, özellikle elektrikli araçlar gibi kompakt batarya gereksinimlerine sahip uygulamalarda tercih edilmektedir.
• AB2 Alaşımları: AB2 alaşımları, hidrojen depolama kapasitesinde %2 ağırlık kapasitesine sahip olup, daha yüksek hidrojen depolama kapasitesine sahiptir. Ancak, bu yüksek kapasite, batarya boyutunun büyümesine yol açar, bu da kompakt EV tasarımlarında bir dezavantaj oluşturur. Bu nedenle AB2 alaşımları, geniş alanlı bataryalarda kullanılabilirken, küçük boyutlu taşınabilir cihazlarda daha az tercih edilmektedir.

NiMH bataryalarının katot elektrotları, hidrit elektrotları, enerji yoğunluğunu artırmak için metalik alaşımların küçük metal parçacıklarıyla sıkıştırılmasından elde edilir. Hidrojeni depolayabilme kapasitesi çok yüksektir ve hidrojen atomu, elektrotların interstisyal bölgelerine kolayca emilir. Bu özellik, bataryanın enerji yoğunluğunu 1,800 mAh/cm³ gibi yüksek değerlere çıkarabilmektedir.

^{NiMH Batarya. Yapay zeka ile oluşturulmuştur.}

NiMH Bataryalarının Avantajları

NiMH bataryalarının en önemli avantajları şunlardır:

1. Yüksek Enerji Yoğunluğu: NiMH bataryaları, Ni-Cd bataryalarına kıyasla %25-30 daha fazla enerji yoğunluğu sağlar. Bu, özellikle taşınabilir cihazlar ve elektrikli araçlar gibi yüksek enerji gerektiren uygulamalarda önemli bir avantajdır.
2. Çevre Dostu: NiMH bataryaları, cadmium gibi zararlı maddeler içermez ve çevreye zarar verme riskini azaltır. Bu, bataryaların geri dönüşümünü de kolaylaştırır.
3. Daha Uzun Döngü Ömrü: NiMH bataryaları, daha uzun döngü ömrü sunar ve daha fazla şarj/deşarj döngüsü dayanabilir. Özellikle yüksek derinlikli deşarj gerektiren uygulamalarda avantaj sağlar.
4. Yüksek Yük Kapasitesi: NiMH bataryaları, yüksek deşarj hızlarıyla yüksek yük kapasiteleri sağlar, bu da onları elektrikli araçlar gibi yüksek güç gereksinimlerine sahip uygulamalar için ideal hale getirir.

NiMH Bataryalarının Dezavantajları

NiMH bataryalarının bazı dezavantajları da bulunmaktadır:

1. Yüksek Üretim Maliyeti: NiMH bataryalarının üretimi, özellikle AB5 alaşımlarının işlenmesi sırasında kullanılan karmaşık ve pahalı süreçlerden dolayı yüksek maliyetlidir. Geleneksel üretim yöntemi, dört aşamalı bir süreç gerektirir ve bu da ticari kullanımı sınırlayabilir. Bununla birlikte, yüksek basınçlı gaz atomizasyon gibi yeni üretim teknikleri maliyetleri azaltmak için geliştirilmiştir.
2. Sınırlı Termal Stabilite: NiMH bataryaları, yüksek sıcaklık ve düşük sıcaklık koşullarında performans kaybı yaşayabilirler. Sıcaklık artışı, bataryanın kapasitesini azaltabilir ve sarfiyatını etkileyebilir.
3. Kendi Kendine Deşarj Oranı: NiMH bataryalarının, özellikle sıcaklık etkisi altında kendiliğinden deşarj oranı artabilir. Bu, bataryaların uzun süreli depolama durumlarında performans kaybına yol açabilir.

Üretim Süreci ve Yeni Gelişmeler

NiMH bataryalarının geleneksel üretim süreci oldukça karmaşıktır ve genellikle şu dört aşamadan oluşur:

1. Erime ve Hızlı Soğutma: Büyük metal kütlelerin eritilmesi ve hızla soğutulması.
2. Isıl İşlem: Mikroskobik bileşimsel heterojenliklerin ortadan kaldırılması amacıyla ısıl işlem uygulanır.
3. Hidrasyon ve Dehidrasyon: Metal kütlelerinin küçük parçalara bölünmesi için hidrasyon ve dehidrasyon süreçleri uygulanır.
4. Öğütme: Kaliteli tozlar elde etmek için işlenmiş metal parçalar öğütülür.

Ancak, bu dört aşamalı süreç yerine, hızlı katılaşma işleme yöntemi kullanılarak yüksek basınçlı gaz atomizasyon ile AB5 alaşımlarının daha verimli bir şekilde üretimi mümkündür. Bu, hidrojen emme ve salma davranışını iyileştirerek batarya verimliliğini artırır.

NiMH bataryaları, özellikle elektrikli araçlar, taşınabilir cihazlar ve yenilenebilir enerji sistemleri gibi birçok alanda gelecekteki enerji depolama çözümleri için kritik bir rol oynamaktadır. NiMH bataryaları, yüksek enerji yoğunluğu, uzun döngü ömrü ve çevre dostu özellikleri ile, Ni-Cd bataryalarının yerini almayı başarmış ve teknolojik gelişmelerle daha da güçlenmiştir. Ancak, üretim maliyetleri ve termal stabilite sorunları gibi zorluklar hala çözülmesi gereken konular arasında yer almaktadır. Gelecekteki araştırmalar ve gelişmeler, NiMH bataryalarının performansını daha da iyileştirerek daha ekonomik ve verimli batarya çözümleri sunmaya devam edecektir.