KÜRE LogoKÜRE Logo
Ai badge logo

Bu madde yapay zeka desteği ile üretilmiştir.

Öncü Gazetesi

Genel Kültür+1 Daha
fav gif
Kaydet
kure star outline
oncu_gazetesi_masada.jpg

Öncü Gazetesi (Yapay Zeka İle Oluşturulmuştur.)

Sahibi
Ziya Tansu
Kuruluş
26 Ağustos 1960
Kapanış
17 Kasım 1962

Öncü gazetesi, 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi'nin ardından yayın hayatına girmiş ve darbe iktidarının fikirlerini yaymayı, darbenin meşruiyetini sağlamayı amaçlamış bir gazetedir. Öncü, 27 Mayıs 1960 Darbesi'nden yaklaşık 3 ay sonra, 26 Ağustos 1960 tarihinde ilk sayısını yayımlamıştır. Yayın hayatı 17 Kasım 1962 tarihine kadar devam etmiştir. Gazetenin asıl amacı yeni askerî iktidarın eylemine kamuoyu desteği sağlamak ve siyasi varlığına meşruiyet kazandırmaktır.


Gazetenin sahibi Ziya Tansu'dur ve Türkeş'in eski silah arkadaşı İsmail Tansu'nun kardeşidir. Ziya Tansu, ordu içinde NATO kapsamında kurulmuş 'Özel Harp' kadrosunun öncülerinden ve Kıbrıs'taki Türk Mukavemet Teşkilatı’nın (TMT) kurucusudur. Gazetenin parasal desteğinin ise bankacı Kazım Taşkent tarafından sağlanacağı belirtilmiştir. Öncü'nün ortaya çıkışında, başlangıçta 'Yeni Işık' adıyla düşünülen bir gazetenin yayın hakkının Alparslan Türkeş'in eşi Muzaffer Türkeş adına alınması ve daha sonra bunun Öncü'ye dönüşmesi gibi gelişmeler yaşanmıştır.

Yayın Politikası

Öncü'nün yayın dönemindeki en dikkat çekici özelliği, yönetiminde yaşanan değişime bağlı olarak siyasi çizgisinin ve içeriğinin farklılaşmasıdır.


İlk dönem içerisinde gazetenin tavrı farklıdır gazetenin ilk başyazarı Aydın Yalçın'dır. Aydın Yalçın, 27 Mayıs Darbesi sonrası kurulan Yeni Türkiye Partisi (YTP)'nin kurucuları arasında yer almıştır.


Bu dönemde Öncü, YTP'nin yayın organı olduğu iddialarını başlarda reddetse de Yalçın'ın YTP'ye katılmasıyla birlikte partiyle ilgili haberler gazetede ağırlıklı olarak yer almıştır. YTP'nin programı siyasal ve iktisat politikası açısından liberal niteliktedir. Gazete, YTP politikalarıyla uyumlu şekilde liberal ekonomiyi savunmuş ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) devletçilik politikasını eleştirmiştir. Aydın Yalçın, köşesinde sıkça YTP'nin görüşlerini dile getirmiş, eski Demokrat Partililere (DP) kapılarının açık olduğunu belirtmiş ve CHP ile Adalet Partisi (AP) gibi diğer partilere muhalif bir duruş sergilemiştir.

Bu dönemde gazetede çalışan bazı gazeteciler, Öncü'nün bir partinin yayın organı haline gelmesini eleştirmiş ve işten çıkarılmıştır.


Gazetenin İkinci Dönemi 18 Şubat 1962'de gazetenin Kuvvet Başarır ve Müşerref Hekimoğlu'nun kontrolüne geçmesiyle başlar. Müşerref Hekimoğlu, Cemal Gürsel'in maaşıyla ve bazı MBK üyelerinin maddi desteğiyle gazeteyi devraldıklarını belirtmiştir. Bu dönemde Öncü'nün Türkiye İşçi Partisi'ne (TİP) yakınlık gösterdiği görülmektedir. Müşerref Hekimoğlu'nun kendi yazılarında YTP'ye eleştirel, TİP'e ise destekleyici yaklaştığı belirtilmiştir. İçeriklerde sendika, işçi haberleri, çalışma ilişkileri, kadınların iş yaşamı gibi sosyal konular daha sık yer almıştır. Mehmet Ali Aybar ve Behice Boran gibi isimler bu dönemde gazeteye yazılarıyla katkıda bulunmuşlardır. Ekonomi anlayışı da değişmiş, liberal ekonominin ülke gerçekleriyle uyuşmadığı ve sosyal adaleti sağlamadığı gerekçesiyle liberal düşünceden vazgeçilmiştir.

Öncü'nün Diğer Konulara Yaklaşımı

Öncü, yayın hayatı boyunca Milli Birlik Komitesi'ne (MBK) olan bağlılığını ve 27 Mayıs'a olan inancını sürekli vurgulamıştır. Darbeyi "Ak Devrim" olarak nitelendirmiş ve 27 Mayıs'ın yüceltilmesi çizgisini korumuştur. Gazete, kuruluşunda darbeyle birlikte iktidara gelen askerî yönetimin sesi olma ihtiyacını karşılamıştır. Yassıada mahkemeleri ve Demokrat Partililerin durumu, gazetenin önemli gündem maddelerinden olmuştur. Yolsuzluk haberleri ve dönemin "düşük"ler tabiriyle anılan DP yöneticileriyle ilgili davalara geniş yer verilmiştir. Üniversite tasfiyeleri gibi dönemin tartışmalı konularına da değinilmiştir. Kadınlarla ilgili içerikler de siyasi yön değişimiyle birlikte farklılaşmıştır. İlk dönemde moda, güzellik gibi konulara odaklanırken, son dönemde kadın-erkek ilişkileri, cinsellik, toplumsal eşitlik ve çalışma yaşamı gibi meseleler gündeme gelmiştir.

Kaynakça

Şahin, Meltem. “27 Mayıs Darbesi’nin Meşruiyetini Sağlamaya Çalışan Öncü Gazetesinin YTP ve TİP Çizgisindeki Değişimi.” Erciyes İletişim Dergisi 6, no. 1 (2019): 743–760. Erişim 20 Temmuz 2025. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/630674


Yetim, Fahri. “Öncü Gazetesi.” Atatürk Ansiklopedisi. Erişim 20 Temmuz 2025. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/detay/368/Öncü-Gazetesi


Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme

Yazar Bilgileri

Avatar
Ana YazarYahya Beyan Keskin20 Temmuz 2025 20:23
KÜRE'ye Sor