Köken

"Pejmürde" sözcüğü Farsçadan Türkçeye geçmiş bir sıfattır. Farsça pijmurde (پژمرده) “solmuş, buruşuk, hırpalanmış” anlamındadır. Bu sözcük, Farsça pijmurden (پژمردن) “solmak, eskimek” fiilinin geçmiş zaman fiil sıfatıdır. Fiil kökü olan pij (پژ) “buruşuk, eski” anlamına gelebilecek bir unsur olarak değerlendirilse de bu bağlantı kesinlik kazanmamıştır. Türkçede bu sözcüğe, erken dönem metinlerden itibaren rastlanmaktadır. Tespit edilen en eski kullanımlardan biri 1317 tarihli Gülşehri’nin Mantıku't-Tayr adlı eserindedir: “bir behārı tāze görmedi razān / kim anı pejmürde kılmadı hazān.”^【1】  

Kullanım Alanları

• Klasik Osmanlı edebiyatında aşk ve doğa temalarını betimlemek için; solgunluk, eskiyen nesneler ve perişan durumları ifade etmekte kullanılmıştır.
• Tanzimat ve Servet-i Fünun dönemlerinde toplumsal ve bireysel çöküşü anlatan roman ve hikâyelerde yer almıştır.
• Modern Türkçede daha çok sanat ve edebiyat dili içinde, nostaljik ve şiirsel anlamlarla tercih edilmektedir.