Köken

Pertavsız sözcüğü, Farsça pertev-sūz (پرتو سوز) bileşiğinden Türkçeye geçmiştir. Bileşik, pertev (پرتو) “ışık, ışın” ve sūz (سوز) “yakan” kelimelerinden oluşur. Sūz sözcüğü, Farsça سوختن (sōhten, “yakmak, yanmak”) fiilinden türetilmiştir. Bu bileşim, ışığı bir noktada toplayarak yakıcı hale getiren optik araçları tanımlamak amacıyla kullanılmıştır.

Kullanım Alanları

• Terim Olarak: 18. yüzyıldan itibaren bilimsel ve teknik metinlerde, özellikle fizik ve optik alanlarında, ışığı bir noktada toplayan araç anlamında terimleşmiş bir sözcük olarak kullanılmıştır. Bu bağlamda öğretici eserlerde ve lugatlarda teknik bir terim olarak yer almıştır.
• Edebî Dilde: Edebî metinlerde ve tenkit yazılarında detaylı bakış, dikkatli inceleme ve derin analiz anlamlarını çağrıştıracak biçimde mecazî bir kullanım kazanmıştır.