Köken

Farsça şād “sevinçli, neşeli” ve mān “kalan, olan, benzeyen” unsurlarından türetilmiş birleşik bir sözcüktür. Şād-mān yapısı, “sevinçli olan, neşesini koruyan” anlamına gelir. Türkçede daha çok edebî metinlerde, özellikle Divan edebiyatı ve Servet-i Fünun dönemi şiirlerinde geçer.

Kullanım Alanları

• Klasik şiir: “Şâdmân” sözcüğü, bireyin iç huzurunu, gönül ferahlığını ve ruhsal aydınlığını ifade eder.
• Edebî tasvirlerde: Sevinçli bir ruh hâlini, mutluluk içinde olma durumunu yansıtmak için metaforik anlamda kullanılır.
• Tasavvufi metinler: Kalbin dünya tasalarından uzak, Allah’a yönelmiş dingin hâlini nitelemek için kullanılabilir.
• Günümüz Türkçesinde: Arkaik bir ifade olarak şiir, roman veya nostaljik metinlerde anlam derinliği kazandırmak için yer yer tercih edilir.