Sağman Camii, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Tunceli ilinin Pertek ilçesine bağlı Sağman Köyü’nde yer alan 16. yüzyıla ait Osmanlı dönemi cami yapısıdır. Yapı, tarihî bir külliye içerisinde konumlanmakta olup yanında türbe, sebil ve medrese kalıntıları da bulunmaktadır. Cami, mimari planı, taş işçiliği ve çevresindeki yapılarla birlikte dönemin kırsal Anadolu mimarisini yansıtan örneklerden biridir.

Tarihçe

Sağman Camii, Osmanlı döneminde bölgede hüküm süren Sağman Beyliği’ne mensup Keyhüsrev Bey tarafından inşa ettirilmiştir. Yapının inşası Keyhüsrev Bey’in oğlu Salih Bey adına gerçekleştirilmiş, bu nedenle kaynaklarda cami bazen "Salih Bey Camii" olarak da geçmiştir. Ancak 2022 yılında yayımlanan belgeler doğrultusunda yapının adı "Sağman Camii" olarak tanımlanmıştır. Cami, Keyhüsrev Bey Vakfı’na ait bir vakıf yapısı niteliği taşımaktadır. Vakfiye belgeleri caminin inşa tarihi, banisi ve çevre yapıları hakkında bilgi sunmaktadır.

^{Sağman Camii (Kültürportalı)}

Mimari Özellikler

Cami, kesme taş kullanılarak inşa edilmiş olup, dikdörtgen planlı bir harim mekânına sahiptir. Üzeri sekizgen kasnak üzerine oturan bir kubbe ile örtülüdür. Giriş cephesi taş işçiliği bakımından dikkat çekici olup, kemerli bir taç kapı ile tanımlanır. Caminin kuzeybatısında yer alan silindirik gövdeli minare, yapıyla uyumlu taş malzemeyle inşa edilmiştir.

Külliye ve Ek Yapılar

Sağman Camii, bir külliye düzenlemesi içinde inşa edilmiştir. Caminin doğusunda altıgen planlı taş bir türbe yer almaktadır. Türbenin banilere veya aile mensuplarına ait olduğu düşünülmektedir. Caminin doğu yönünde ise, dış duvara bitişik olarak konumlanan bir sebil yer alır. Bu sebilin üst bölümünde küçük kemerli çeşme açıklıkları bulunmakta, yapının vakfiye hizmetlerine yönelik işlev gördüğü anlaşılmaktadır. Ayrıca caminin yakın çevresinde medreseye ait olduğu değerlendirilen temel kalıntıları da gözlemlenmektedir.

^{Sağman Camii (Kültürportalı)}

Sanat ve Süsleme

Caminin iç ve dış mimarisinde yoğun taş süslemeleri kullanılmıştır. Taş kemerler, sütun başlıkları ve giriş açıklıkları mimari bezeme öğeleriyle zenginleştirilmiştir. Tarihi belgelerde cami içinde zamanında çini süslemelerin de bulunduğu belirtilmekte, ancak bu süslemeler günümüze ulaşmamıştır. Kitabe bulunmayan yapıda tarihsel bilgiler büyük ölçüde vakfiye ve arşiv belgelerine dayanmaktadır.

Koruma Durumu

Sağman Camii, çeşitli dönemlerde onarımlar geçirmiştir. Giriş cephesindeki bazı mimari unsurlar yerinden alınmış olsa da, yapı genel olarak özgünlüğünü korumaktadır. Caminin harim bölümü ve kubbesi sağlam durumdadır. Türbe ve sebil gibi ek yapılar da ayakta olup, cami günümüzde hem ibadet hem de kültürel miras işlevi görmektedir.

Coğrafi Konum

Cami, Pertek ilçe merkezinin kuzeydoğusunda, yaklaşık 15 kilometre uzaklıkta bulunan Sağman Köyü’nde yer alır. Sağman Kalesi’ne yakın bir konumda bulunan yapı, bölgedeki tarihî ve doğal unsurların bir arada bulunduğu yerleşim alanı içinde konumlanmıştır.