Şahruh Köprüsü, Türkiye'nin Kayseri ilinin Sarıoğlan ilçesine bağlı Karaözü Mahallesi girişinde, Kızılırmak Nehri üzerinde yer almaktadır. Kayseri şehir merkezinin yaklaşık 80 kilometre kuzeyinde, Orta Anadolu'daki eski göç yolları üzerinde bulunan bu yapı, bölgedeki tek geçit olma özelliğini taşır.
Şahruh Köprüsü- Anadolu Ajansı
Tarihi Arka Plan ve İnşa Süreci
Köprünün inşa kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesin olarak belirlenememektedir. Ancak köprünün, Dulkadiroğlu Beyliği hükümdarı Alaüddevle Bozkurt Bey’in oğlu Şahruh Bey tarafından 1480 yılı dolaylarında yaptırıldığı kabul edilmektedir. Bu tarih, Şahruh Bey’in amcası Şah Budak Bey tarafından gözlerine mil çektirildiği yıl olan 1480’e dayandırılmaktadır.
Köprüyle ilgili daha erken bir inşa ihtimali de bulunmaktadır. Bazı kaynaklar, yapının Selçuklular dönemine, 13. yüzyılın ilk yarısına ait olabileceğini, mevcut köprünün ise daha sonra, eski köprünün ayakları veya temelleri üzerine inşa edilmiş olabileceğini belirtmektedir.
Şahruh Köprüsü - Kayseri Valiliği
Onarımlar ve Kitabeler
Köprü, Şahruh Bey’in oğlu Mehmet Bey tarafından Hicrî 945 / Miladî 1538-1539 yıllarında onarılmıştır. Bu onarıma ait kitabe, 1928 yılında köprünün batı tarafındaki kemerlerden biri tamir edilirken bulunmuş ve Sivas Müzesi’ne kaldırılmıştır. Kitabe, Sivas Müzesi'nde 252 envanter numarasıyla kayıtlıdır.
Ayrıca köprü üzerinde Hicrî 1327-1329 (Miladî 1911-1913) yıllarına ait başka bir onarım izine de rastlanmaktadır. Bu tarihler, köprünün batı yönündeki son kemer gözü üzerinde bulunan arslan ve üzüm kabartmaları ile ilişkilendirilmiştir.
Mimari Özellikleri
Şahruh Köprüsü, muntazam kesme taşlardan yapılmıştır. Köprünün uzunluğu yaklaşık 144,5 metre, genişliği ise 5,6 metredir. Yapı, sekiz kemerli olup, ortadaki kemer diğerlerine göre daha yüksek ve sivridir. Yanlarda kemerler giderek alçalır. Kemerlerin yedi tanesi sivri kemerli, doğudaki son kemer ise yuvarlak kemerlidir. En büyük kemer açıklığı 12 metredir.
Kemer ayaklarının menba tarafında üçgen prizmal gövdeli ve piramidal külahlı selyaranlar yer almaktadır. Mansap tarafındaki selyaranlar ise üçgen veya çokgen gövdeli piramidal külahlı yapıya sahiptir. İnşasında düzgün kesme ve kaba yonu taşlar kullanılmış, tempan duvarlarında bazı ahşap hatılların izleri tespit edilmiştir.
Şahruh Köprüsü - Kayseri Valiliği
Vakıf Kaydı ve Mülkiyet Bilgisi
Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivinde yer alan bir belgede, Şahruh Bey'in Hicrî 897 / Miladî 1491-1492 yılında düzenlettiği vakfiyede Karaözü Köyü’nün tamamını yaptırdığı köprünün yararına vakfettiği belirtilmektedir. Bu bilgi, köprünün 15. yüzyılın sonlarına doğru mevcut olduğunu doğrular niteliktedir.
Şahruh Köprüsü günümüzde de yayalar tarafından kullanılabilmektedir. Korkulukları iyi durumda olup, köprü halen ayaktadır. Köprü, çevresinde uzun yıllar faaliyette bulunan kum ocaklarının etkisiyle zaman zaman yıkılma tehlikesi geçirmiştir.
Kültürel İnanışlar ve Halk Anlatımları
Yörede köprüyle ilgili çeşitli inanışlar bulunmaktadır. Bunlardan biri, köprü korkulukları arasında yer alan ve halk arasında “Kulunç Taşı” olarak adlandırılan taşa sırt verilerek dilek tutulmasıdır. Bu dileklerin gerçekleştiğine inanılmaktadır.
Yakındaki Eski Köprü Kalıntısı
Şahruh Köprüsü’nün yaklaşık 500 metre yukarısında, Sivas yönünde eski bir köprü ayağı bulunmaktadır. Bu yapının Bizans dönemine ait olduğu ve üstü ahşap, altı taş olarak inşa edildiği düşünülmektedir. Bu eski köprünün, zamanla kullanılmaz hale gelmesiyle bugünkü Şahruh Köprüsü’nün aynı geçiş hattı üzerine inşa edildiği varsayılmaktadır.
Şahruh Köprüsü’nün bulunduğu alanın turizme kazandırılması amacıyla çeşitli projeler yürütülmektedir. Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından bölgede sosyal donatı alanları, mesire alanları, yürüyüş ve bisiklet yollarını kapsayan bir millet bahçesi projesi planlanmıştır.
