Sındırgı kornişonu (Cucumis sativus, turşuluk varyetesi), Türkiye’nin Balıkesir iline bağlı Sındırgı ilçesinde yetiştirilen, küçük boyutlu ve sert kabuklu bir salatalık türüdür. 2023 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından menşe adı statüsüyle tescillenmiş; üretim, işleme ve pazarlama süreçlerinde yerel bilgi ve coğrafi koşulların etkisiyle ayırt edici özellikler kazanmıştır. Ürün, bölgenin tarımsal dönüşümünü simgeleyen yüksek katma değerli bir örnek olarak değerlendirilmekte; geleneksel üretim bilgisi, modern sulama sistemleri ve artan ihracat kapasitesi ile dikkat çekmektedir.

Coğrafi İşaret Tescili ve Menşe Niteliği

Sındırgı kornişonu, Sındırgı Belediyesi tarafından 31 Aralık 2020 tarihinde yapılan başvuru sonucunda, 6 Temmuz 2023 tarihinde TÜRKPATENT tarafından tescil edilmiştir (Tescil No: 1403). Menşe adı kapsamında koruma altına alınan ürün, yalnızca Sındırgı ilçesi sınırlarında yetiştirilen ve işlenen kornişonları kapsar. Bu statü, ürünün yalnızca fiziksel özelliklerini değil, aynı zamanda üretim sürecinde kullanılan yerel bilgi ve çevresel faktörleri de tescilleyerek, bölgeyle kurduğu güçlü "ün bağı"nı yasal zemine taşımaktadır.

Botanik Özellikleri ve Fizikokimyasal Bileşimi

Sındırgı kornişonu, özellikle sert kabuğu, yüksek su oranı ve turşuluk değerlendirme kapasitesi ile öne çıkar. Tescil belgesine göre ürün aşağıdaki niteliklere sahiptir:

Tohumlar: Sertel ve Vertina çeşitleri

Boy sınıfları:

1. sınıf: 0–6 cm

2. sınıf: 6–9 cm

3. sınıf: 9–12 cm

Nem oranı: %93–95

Toplam asitlik (sitrik): 0,11–0,13 g/100 g

Kül oranı: 0,89–0,92 g/100 g

Magnezyum: 382–383,9 mg/kg

Demir: 10–11,7 mg/kg

Yetiştiricilik açısından, ürün iyi drene edilmiş kumlu-tınlı topraklarda, orta-yüksek rakımlarda daha verimli sonuç vermektedir. Ağır bünyeli topraklar, kök çürüklüğü gibi hastalıklara yatkınlık oluşturduğu için tercih edilmemektedir.

Tarımsal Üretim ve Sulama Altyapısı

Sındırgı kornişonunun başarısında, modern tarımsal uygulamaların yanı sıra DSİ (Devlet Su İşleri) ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi destekli gölet ve sulama sistemleri temel belirleyicilerdendir. Özellikle tütün tarımından kornişona geçiş sürecinde, bu altyapı yatırımları üretimi destekleyici rol oynamıştır. Güncel üretim verileri şöyledir:

Ekim alanı: yaklaşık 21.000 hektar

Yıllık üretim: 20.000–30.000 ton

Üretici sayısı: 2.000–3.000 aile

İhracat kapasitesi: 1.600–28.000 ton (başlıca ülkeler: AB ülkeleri, Rusya, Fransa)

Bu çerçevede Sındırgı kornişonu, yalnızca iç piyasada değil, uluslararası pazarda da turşu sanayisi için stratejik bir ürün olarak konumlanmıştır.

Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Etkiler

Sındırgı kornişonu, yörede ekonomik çeşitlilik, gıda sanayisine entegrasyon ve kırsal kalkınma açısından önemli bir rol üstlenmektedir. Üretim faaliyetleri sayesinde:

• Aileler için ekonomik bağımsızlık sağlanmakta,
• Ürün, turşu sanayisinin hammadde ihtiyacına doğrudan katkı sunmakta,
• Coğrafi işaret, marka değeri kazandırarak yerel ürün çeşitliliğini artırmakta ve
• Tarımsal göçün tersine dönüşü gözlemlenmektedir: genç kuşaklar, kentten kırsala dönüş yaparak tarımda kalmaktadır.

Bunların yanı sıra kornişon üretimi çevresinde gelişen sosyo-kültürel canlanma, kırsal alanda yaşam kalitesini yükseltmiş, üreticilerin örgütlenmesiyle birlikte topluluk dayanışmasını da pekiştirmiştir.