Eski Göğüs Hastanesi, günümüzde Çevre Kültür Sanat Evi olarak kullanılan, Sivas il merkezinde yer alan tarihî bir sağlık yapısıdır. Osmanlı döneminden Cumhuriyet’e uzanan süreçte farklı kurumlara ev sahipliği yapan yapı, özgün plan düzeni, kesme taş mimarisi ve sivil mimariyi yansıtan köşk odalarıyla Sivas kent tarihinin önemli örneklerinden biridir.

Konum

Yapı, Sivas il merkezinde, Bezirci Mahallesi’nde yer almaktadır. Harita kayıtlarında 20 M I no’lu harita üzerinde, pafta 13, ada 84, parsel 4 olarak belirtilmiştir.

Tarihçe ve Kullanım Süreçleri

Yapı, 1. Dünya Savaşı’ndan önce Fransız Hastanesi olarak hizmet vermekteydi. 1920 yılında Memleket Hastanesi’ne dönüştürülmüş, Cumhuriyet’in ilanından sonra 1925’te Öksüzler Yurdu’nun yatakhane binası olarak kullanılmıştır. 1930’lu yıllarda yapılan eklemelerle bina genişletilmiş ve 1935’ten sonra Numune Hastanesi adıyla hizmet vermeye başlamıştır.

Yeni Numune Hastanesi’nin inşası üzerine yapı, Verem Hastanesi’ne dönüştürülmüş ve 1976 yılına kadar Göğüs Hastanesi olarak kullanılmıştır. 1976–2003 yılları arasında Sivas İl Sağlık Müdürlüğü hizmet binası olarak görev yapmış; 2003 yılında restore edilerek Çevre Kültür ve Sanat Evi’ne dönüştürülmüştür.

^{Eski Göğüs Hastanesi (Kültür Portalı)}

Mimari Özellikler

Yapı üç katlıdır. Zemin ve birinci kat duvarları tamamen kesme taş örgülüdür. 1930–1935 yılları arasında inşa edilen üçüncü kat ve köşk odalarının bulunduğu bölümler ise ahşap arası taş dolgu sistemindedir. Batı yönünde bulunan basık kemerli, kesme taş söveli, ahşap kanatlı ana giriş kapısından yapıya girilmektedir. Girişten itibaren kuzey–güney doğrultusunda uzanan koridor, yapının iki kanadını birbirine bağlar. Girişin karşısındaki büyük salon üç köşeli bir çıkıntı biçiminde dışa taşırılmıştır. Salonun ortasında taşıyıcı işlev gören iki sıvalı dikme yer alır.

İkinci katta, plan düzeni zemin katla paralellik gösterir. Süsleme yönünden asıl yoğunluk bu katta görülür. Zemin kattan çift yönlü ahşap merdivenle çıkılan ikinci katta salonun tavanı alçı malzeme üzerine geometrik panolar içinde bitkisel motiflerle süslenmiştir. Aynı katta yer alan odaların tavanları ahşaptır. Güneybatı köşesindeki oda ile karşısındaki odada, Sivas sivil mimarisinde yaygın biçimde görülen daire biçimli göbekli süslemeli ahşap tavanlar bulunmaktadır.

Üçüncü katta plan değişikliğe uğramış; yalnızca üç köşeli salon bölümü kaldırılmış, dört ana yönde birer köşk odası eklenmiştir. Bu odalar kırma çatılı, saç kaplamalıdır. Cephelerde üçgen alınlıklı çıkmalar ve iki basık kemerli pencere açıklıkları yer alır.

Yapısal Donanım ve Teknik Özellikler

Yapıda su, elektrik ve ısıtma sistemleri mevcuttur. Yenileme çalışmaları kapsamında elektrik, ısıtma tesisatı ve çatı 2003 yılında İl Özel İdaresi tarafından yenilenmiştir.

Restorasyon ve Koruma Durumu

Yapı 1982 ve 2003 yıllarında olmak üzere iki kez restore edilmiştir. 2003 yılında gerçekleştirilen onarımda ahşap taşıyıcı elemanlar, çatı kaplaması ve tesisat bütünüyle yenilenmiştir. Yapı, 22 Temmuz 1983 tarih ve A-4468 sayılı kararla tescil edilmiştir. Günümüzde Sivas İl Özel İdaresi’nin bakım sorumluluğundadır.

Mimari Dönem ve Kültür Bağlamı

Yapı Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup, Cumhuriyet dönemi boyunca farklı sağlık kurumlarına ev sahipliği yaparak çok işlevli bir kamu binası özelliği kazanmıştır. Taş ve ahşap malzemenin birlikte kullanıldığı karma yapım tekniği, dönemin geçiş mimarisi karakterini yansıtmaktadır.