Sivrihisar höşmerim tatlısı, Eskişehir ilinin Sivrihisar ilçesine özgü, tam yağlı krema (kaymak), un ve az miktarda tuzun kavrulmasıyla hazırlanan geleneksel bir tatlıdır.
Ürün Profili ve Coğrafi İşaret Türü
Sivrihisar höşmerim tatlısı, fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri, tatlılar ürün grubunda yer almaktadır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından "mahreç işareti" olarak tescil edilmiştir. Mahreç işareti, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir. Bu durum, Sivrihisar höşmerim tatlısının ününün ve karakteristik özelliklerinin Sivrihisar yöresiyle bir bağa sahip olduğunu ifade eder.
Sivrihisar Höşmerim Tatlısı Sunumu (AA)
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Sivrihisar höşmerim tatlısı, Sivrihisar mutfak kültüründe önemli bir yere sahip olup, genellikle yemeğin hemen ardından taze olarak kavrularak sunulur. Aynı zamanda bayram sabahları aile büyüğünün evinde yenen yemeğin bir parçası olarak da ikram edilmektedir. Tatlının üretiminde kullanılan krema, inek sütünden elde edilen ve tereyağı yapımında da kullanılan tam yağlı kremadır. İnek sütü kremasının pH değeri, koyun ve keçi sütü kremalarına göre daha yüksek (asitlik derecesi daha düşük) olup, yağ ve katı madde oranı daha düşük olduğu için daha hafif bir yapıya sahiptir.
Sivrihisar höşmerim tatlısı, geleneksel olarak üzerine, tercihen Sivrihisar yöresinde yetiştirilen üzümlerden elde edilen üzüm pekmezi dökülerek servis edilir. Bununla birlikte, tercihe bağlı olarak şerbetli, şerbetsiz ya da süt reçeli ile olmak üzere üç farklı şekilde de tüketilebilmektedir. Üretim şekli aynı kalmakla birlikte sunum biçimindeki farklılıklar tüketim tercihleri veya alışkanlıklarından kaynaklanmaktadır.
Üretim Metodu
Gerekli malzemeler ve 4 kişilik üretim metodu aşağıda belirtilmiştir:
Malzemeler
- 300 gram tam yağlı krema (kaymak)
- 3 su bardağı un
- Bir tutam tuz
- Üzüm pekmezi (servis için)
Hazırlanışı
- Kullanılacak tavaya 300 gram tam yağlı krema alınır ve orta ateşte, kremanın yanmasına izin vermeden sürekli karıştırılarak eritilir.
- Krema tam olarak eriyip fokurdamaya başladığı anda 3 su bardağı un ilave edilir.
- Tahta kaşık yardımı ile kısık ateşte sürekli karıştırılarak kavrulur. Ara sıra tabandan kabuk tutması için karıştırma bırakılır ve tava hafifçe sallanır. Sonra yanmaması için karıştırmaya devam edilir.
- Tam pişme gerçekleştiğinde, kavrulan un kuruyup pul pul dökülmeye başlar.
- Bu esnada kavrulan un, kaşığın tersi yardımıyla tavaya yayılır ve ocak iyice kısılarak yaklaşık 5-10 dakika tavanın alt tarafına gelen kısmın kabuk tutup kızarması beklenir.
- Ardından düz bir kapak yardımıyla ters düz edilerek diğer tarafının da aynı şekilde kabuk tutarak kızarması sağlanır.
- İki taraflı pişme sağlandığında servis tabağına alınarak dörde kesilir ve üzerine üzüm pekmezi dökülerek tatlandırılıp sıcak olarak servisi yapılır.
Tescil Süreci ve Detayları
Sivrihisar höşmerim tatlısının coğrafi işaret tescili için Sivrihisar Belediyesi tarafından başvuruda bulunulmuştur. Başvuru, C2019/180 numara ile 12 Kasım 2019 tarihinde yapılmıştır. Değerlendirme sürecinin ardından ürün, 28 Eylül 2020 tarihinde 547 tescil numarası ile "mahreç işareti" olarak resmi olarak tescillenmiştir. Tescil ettirenin adresi Cumhuriyet Mahallesi, Süleyman Demirel Caddesi No:1 Sivrihisar, Eskişehir olarak kayıtlıdır.
Koruma ve Kullanım Esasları
Coğrafi işaret tescili ile "Sivrihisar höşmerim tatlısı" ibareli logo ve mahreç işareti ambleminin kullanımı belirli kurallara bağlanmıştır. Bu işaretler, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer almalıdır. Ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde kullanılamadığı durumlarda ise "Sivrihisar höşmerim tatlısı" ibareli logo ve mahreç işareti amblemi işletmede kolayca görülecek şekilde bulundurulmalıdır.
