Yazılım sistemlerinin kalite güvencesi süreçlerinde test faaliyetleri, yazılım geliştirme yaşam döngüsünün (Software Development Life Cycle - SDLC) ayrılmaz ve kritik bir parçasını oluşturmaktadır. Geliştirilen bir yazılımın hem işlevsel hem de işlevsel olmayan gereksinimlere uygun olarak çalıştığının doğrulanması ve geçerliliğinin sağlanması, test süreçleriyle mümkün olur. Özellikle siyah kutu testi (black box testing), yazılımın iç yapısına (kod, algoritma, veri akışı gibi) dair bilgi gerektirmeksizin yalnızca dışarıdan gözlemlenebilen girdiler ve çıktılar üzerinden yapılan testleri ifade eder.

Siyah kutu testi, aynı zamanda fonksiyonel test veya spesifikasyona dayalı test olarak da adlandırılır ve kullanıcıların sistemle etkileşim biçimlerini taklit ederek, yazılımın beklenen çıktıyı üretip üretmediğini değerlendirir. Bu bağlamda, test senaryoları genellikle sistemin gereksinim dokümanlarına, kullanıcı gereksinimlerine ve kullanım senaryolarına dayalı olarak oluşturulur.

Yazılım testinin temel hedefi genellikle sistemin hatasız olduğunu ispatlamak gibi görünse de, daha doğru bir tanım yazılım testini bir hata arama süreci olarak görmektir. Başka bir deyişle, test sürecinin temel varsayımı sistemin kusursuz olmadığıdır. Bu durum, siyah kutu testini uygulayan test mühendislerinin sistemin iç yapısını bilmeseler dahi, belirli girişler sonucunda beklenen çıktılarla fiili çıktılar arasındaki farkları kıyaslayarak hataları ortaya çıkarabileceğini gösterir. Yazılım testine ayrılan efor, toplam yazılım geliştirme sürecinin %30’una kadar çıkabilmektedir ve bu oran, test faaliyetlerinin yazılım kalitesi üzerindeki kritik etkisini ortaya koymaktadır.

Siyah kutu testi, sistemin dış davranışını test etmeye odaklandığı için geliştirici bağımsızdır ve çoğunlukla müşteri veya son kullanıcı perspektifine uygunluk sağlar. Bu yönüyle, özellikle sistem testleri, kabul testleri ve regresyon testleri gibi ürünün genel davranışını doğrulamaya yönelik test türlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Örneğin, açık kaynak yazılımlar üzerinde yapılan deneysel çalışmalar, siyah kutu testinin hata bulma başarımının yüksek olduğunu ve farklı test tekniklerinin sistem davranışını anlamada farklı düzeylerde katkı sunduğunu göstermiştir.

Siyah Kutu Testinin Temel Özellikleri

Siyah kutu testi (Black Box Testing), yazılımın iç işleyişine dair herhangi bir bilgiye sahip olunmaksızın, yalnızca sistemin girdileri ve çıktıları üzerinden yapılan bir test yaklaşımıdır.

Bu yaklaşımda yazılım, bir “siyah kutu” gibi ele alınır; yani kutunun içine bakılmaz, yalnızca dışarıdan verilen girişler ile elde edilen çıktılar değerlendirilir. Test senaryoları, yazılımın kaynak koduna değil, sistemin işlevsel gereksinimlerine ve kullanıcıya sunulan davranışlara dayalı olarak oluşturulur.

Siyah kutu testinin yapısal özellikleri, onu diğer test türlerinden ayıran temel unsurlardır. Literatürden elde edilen bilgiler doğrultusunda aşağıdaki başlıca özellikler öne çıkar:

• İç Yapıdan Bağımsızdır: Test, sistemin iç kod yapısına veya mimarisine erişim gerektirmez. Bu nedenle, test sürecinde test edicinin yazılım dili veya algoritmalar hakkında bilgi sahibi olması gerekmez.
• Spesifikasyona Dayanır: Test senaryoları, sistemin işlevsel gereksinimleri temel alınarak hazırlanır. Başka bir ifadeyle, testin dayandığı bilgi yazılımın “ne yaptığıdır”, “nasıl yaptığı” değil.
• Kullanıcı Perspektifiyle Uyumlu: Test süreci, son kullanıcının sistemle olan etkileşimini taklit eder. Böylece, yazılımın gerçek dünyada nasıl çalıştığına dair geri bildirim alınır.
• Otomasyona Uygundur: Yazılımın kullanıcı arayüzü üzerinden gerçekleştirildiği için, özellikle regresyon testlerinde otomatikleştirilmiş test senaryoları oluşturmak kolaylaşır.
• Hata Bulma Olasılığı Giriş-Çıkış Uyuşmazlıkları Üzerindendir: Hatalar, beklenen çıktılar ile gerçek çıktılar arasındaki farklara dayanarak tespit edilir. Bu nedenle, hataların sistemin davranışsal yönlerinde toplanması olasıdır.
• Kapsamı Fonksiyonel Gereksinimlerle Sınırlıdır: Siyah kutu testleri genellikle yalnızca işlevsel gereksinimleri test eder. Performans, güvenlik veya iç mantıksal yapılar gibi konular doğrudan test edilemez.
• Hedefi Doğrulama ve Geçerlemedir (Verification & Validation): Yazılımın “doğru şekilde yapılıp yapılmadığını” ve “doğru yazılımın yapılıp yapılmadığını” anlamayı hedefler. Doğrulama, gereksinimlerin uygun kod yapısıyla karşılanıp karşılanmadığını; geçerleme ise yazılımın kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığını ortaya koyar.

Siyah Kutu Testinin Sınırlılıkları

Siyah kutu testinin güçlü yönlerine karşın, literatürde dikkat çeken bazı sınırlılıkları da mevcuttur:

• Kod Kapsamı Sınırlıdır: İç yapının analiz edilmemesi, bazı kod parçalarının hiç test edilmeden kalmasına neden olabilir. Bu da özellikle mantıksal hataların gözden kaçmasına yol açabilir.
• Gizli Hatalar Tespit Edilemeyebilir: Girdilere karşı beklenen çıktının sağlanması, içsel hataların varlığını gizleyebilir. Örneğin, algoritmanın yanlış çalışmasına rağmen doğru çıktı verildiği senaryolar göz ardı edilebilir.
• Hataların Nedeni Belirlenemez: Hata tespiti yapılsa dahi, sistemin iç yapısı bilinmediği için hata kaynağına dair bir teşhis konulamaz; bu durum hata giderme sürecini uzatabilir.

Siyah Kutu Testinin Amaçları

Siyah kutu testi, yazılım sistemlerinin işlevsel doğruluğunu, kullanıcı ihtiyaçlarını karşılama yeterliliğini ve spesifikasyonlara uygunluğunu değerlendirmeyi amaçlayan bir test yöntemidir. Test süreci, sistemin iç yapısı hakkında bilgiye sahip olmadan gerçekleştirilse de, kapsamlı ve dikkatli planlanmış senaryolarla sistemin davranışını gözlemlemeyi hedefler.

Bu bağlamda, siyah kutu testinin amaçlarını beş ana başlıkta toplamak mümkündür:

Yazılımın İşlevsel Gereksinimlere Uygunluğunu Değerlendirmek

Siyah kutu testlerinin birincil amacı, yazılımın dışarıdan gözlemlenebilir davranışlarının, spesifikasyonlarda tanımlanan işlevsel gereksinimlerle uyumlu olup olmadığını test etmektir. Yazılım, bir dizi girdiye karşılık doğru çıktıyı üretiyor mu? Tanımlı olmayan girişlere karşı beklenen tepkileri verebiliyor mu? Bu gibi sorular, siyah kutu test sürecinde yanıtlanır.

Siyah kutu testleri spesifikasyona dayalıdır ve amaç, sistemin tanımlanmış görevleri kullanıcı beklentilerine göre yerine getirip getirmediğini doğrulamaktır. Bu kapsamda doğru işlevsellik, hem kullanıcı memnuniyeti hem de sistemin dağıtıma hazır olup olmadığını belirlemek açısından önemlidir.

Hataları Ortaya Çıkarmak ve Davranışsal Tutarsızlıkları Tespit Etmek

Yazılım testi, çoğu zaman sistemin hatasız olduğunu kanıtlamaya değil, var olan hataları bulmaya yöneliktir. Siyah kutu testleri, yalnızca doğrulama amacıyla değil, sistem davranışında gözlemlenebilir sapmaları da saptamak için kullanılır. Örneğin, eşdeğer sınıf bölme (equivalence partitioning) ve sınır değeri analizi (boundary value analysis) gibi teknikler, hata çıkarma potansiyeli yüksek olan veri alanlarını sistematik biçimde tarar.

Kullanıcı Deneyimini ve Uygulanabilirliği Ölçmek

Siyah kutu testleri, çoğu zaman yazılımın kullanıcı perspektifinden nasıl davrandığını değerlendirme amacı taşır. Test süreci, gerçek kullanıcı senaryolarına dayanarak gerçekleştirildiğinden, kullanıcı arayüzlerinin kullanılabilirliği, hata mesajlarının yeterliliği, sistemin tutarlılığı ve kullanıcı tepkilerine verdiği karşılıklar bu testlerle gözlemlenebilir.

Bu sayede, sistemin teknik olarak işlevsel olmasının yanı sıra kullanılabilirlik açısından tatmin edici olup olmadığı da belirlenebilir. Özellikle açık kaynak projelerinde yapılan uygulamalı testlerde, kullanıcı düzeyinde yapılan siyah kutu testlerinin sistemin genel kabulünü doğrudan etkilediği gözlemlenmiştir.

Spesifikasyonların Eksikliklerini Ortaya Koymak

Siyah kutu testleri yalnızca hataları değil, aynı zamanda eksik veya çelişkili gereksinimleri de ortaya çıkarabilir. Test senaryosu oluşturulurken test edici, belirli girdiler için sistemin ne yapması gerektiğini tanımlayan bir davranış bulamadığında, bu durum gereksinim analizindeki eksiklikleri gözler önüne serer.

Özellikle karar tablosu ve sebep-sonuç grafiği gibi tekniklerin kullanımı, karmaşık iş mantıklarının netleşmesine ve gereksinimlerin yeniden gözden geçirilmesine katkı sağlar. Bu yönüyle siyah kutu testi, aynı zamanda bir geri bildirim ve iyileştirme aracıdır.

Test Edilebilirliği ve Sistem Güvenilirliğini Artırmak

Siyah kutu testlerinin hedeflerinden biri de, sistemin test edilebilirliğini artırmak ve güvenilirliğini ölçmektir. Bu tür testlerle geliştirilen test senaryoları, daha sonraki sürümlerde regresyon testi olarak kullanılabilir. Ayrıca Fuzz testleri gibi teknikler aracılığıyla sistemin hatalı girişlere verdiği tepkiler test edilerek, yazılımın dayanıklılığı ve hata toleransı ölçülür.

Bu tür testler, özellikle güvenlik açısından kritik sistemlerde kullanıcı kaynaklı hataların sistemde yol açabileceği bozulmaları önceden tespit etmek açısından büyük önem taşır.

Yaygın Siyah Kutu Test Teknikleri

Siyah kutu testi, yazılımın iç yapısını bilmeden, yalnızca dış davranışa (girdiler ve çıktılar) dayalı test gerçekleştirmeye olanak tanır. Bu test türü içerisinde birçok teknik geliştirilmiştir ve her biri belirli test senaryolarına uygun olarak seçilmelidir. Literatürde yaygın biçimde kullanılan siyah kutu test teknikleri aşağıda detaylandırılmıştır:

Eşdeğer Sınıf Bölme (Equivalence Partitioning)

Eşdeğer sınıf bölme, girdi alanını mantıksal olarak anlamlı parçalara (eşdeğer sınıflara) ayırarak, her sınıftan yalnızca bir temsilciyle test yapılmasını sağlar. Bu yaklaşım, test senaryosu sayısını azaltırken yine de yeterli hata tespiti sağlama potansiyeline sahiptir.

Örnek: Bir uygulama yalnızca 1 ile 100 arasındaki sayıları kabul ediyorsa, test sınıfları şu şekilde olabilir:

• Geçerli giriş (örn. 50),
• Geçersiz küçük giriş (örn. 0),
• Geçersiz büyük giriş (örn. 101).

Bu teknik, geçerli ve geçersiz durumları temsil eden küçük test veri kümeleriyle büyük etki yaratmak için kullanılır.

Sınır Değeri Analizi (Boundary Value Analysis)

Sınır değeri analizi, hataların çoğunlukla giriş değerlerinin sınırlarında ortaya çıktığı varsayımına dayanır ve bu sınır noktalarına odaklanır.

Uygulama alanı: Sayısal aralıklara dayalı kontroller (örneğin yaş, sıcaklık, bakiye girişleri).

Test örnekleri: Eğer geçerli değer aralığı 1–100 ise şu testler uygulanabilir:

• Alt sınır: 1 ve 0,
• Üst sınır: 100 ve 101.

Karar Tablosu Testi (Decision Table Testing)

Karar tablosu testi, çeşitli koşulların farklı kombinasyonlarının belirli eylemlerle nasıl sonuçlandığını analiz eder ve buna göre test senaryoları oluşturur.

Bu teknik, özellikle iş mantığı içeren sistemlerde, örneğin banka kredisi onayı, alışveriş sepeti kuralları, kullanıcı hakları gibi alanlarda tercih edilir.

• Tablo yapısı: Her sütun bir test durumu, satırlar koşullar ve eylemleri temsil eder.
• Avantajı: Tüm mantıksal kombinasyonların sistematik olarak test edilmesini sağlar.

Sebep-Sonuç Grafiği (Cause-Effect Graphing)

Sebep-sonuç grafiği, giriş koşullarını (“sebepler”) ve bunlara bağlı sonuçları (“çıktılar”) grafiksel biçimde göstererek test senaryosu oluşturma tekniğidir.

Kullanım amacı: Karmaşık mantıksal koşullara sahip sistemlerde tutarsızlıkları, eksiklikleri tespit etmek.

Adımlar:

1. Girdi ve çıktılar belirlenir.
2. Girdiler ile çıktılar arasındaki ilişkiler mantıksal operatörlerle (AND, OR, NOT) bağlanır.
3. Elde edilen mantıksal yapıdan karar tabloları ve test senaryoları üretilir.

Bu teknik, özellikle neden-sonuç ilişkilerinin kritik olduğu kontrol sistemlerinde yaygın olarak uygulanır.

Çiftler Testi (All-Pairs / Orthogonal Array Testing)

All-pairs testing veya orthogonal array testing, birden fazla değişkenin kombinasyonlarını en az sayıda testle kapsamak için kullanılan güçlü bir tekniktir.

Temel ilke: Her iki değişkenin tüm olası değer çiftleri en az bir test durumunda yer almalıdır.

Uygulama alanı: Kullanıcı adı, parola, dil, tarayıcı, cihaz gibi birden fazla konfigürasyon kombinasyonunun test edilmesi gereken durumlar.

Avantajı: Test sayısını büyük ölçüde azaltırken hata yakalama olasılığı yüksek kalır.

Rasgele Test (Random Testing)

Rasgele test, sistemin davranışlarını rastgele oluşturulmuş girişlerle test eder. Bu yöntemde belirli bir sistematik oluşturulmaz; amaç beklenmedik girişlerin sistemde hata oluşturup oluşturmadığını gözlemlemektir.

Kullanım amacı: Hataların tahmin edilmesi zor olduğu durumlarda sistemin genel dayanıklılığını değerlendirmek.

Sınırlılık: Sistematik bir kapsama sağlamadığı için önemli test durumlarını atlama riski vardır.

Fuzz Testi (Fuzz Testing)

Fuzz testi, özellikle güvenlik açısından kritik sistemlerde, sisteme bozuk, eksik, beklenmeyen veya rastgele girdiler vererek yazılımın bu girdilere verdiği tepkileri gözlemler.

Amaç: Yazılımın çökme, donma veya hata mesajı üretme gibi istenmeyen tepkilerini tespit etmektir.

Avantajı: Gerçek kullanıcı hatalarını, kötü niyetli girişleri veya sistemsel zayıflıkları erken tespit etmeye yardımcı olur.

Kısıt: Hangi hata türlerinin yakalandığı önceden kestirilemez ve test kapsamı net değildir.

Fuzz testleri genellikle daha teknik test süreçleriyle birlikte kullanılır ve yazılımın “sağlamlık” seviyesini değerlendirmede etkilidir.

Test Süreci ve Test Senaryolarının Oluşturulması

Siyah kutu testi süreci, yazılımın işlevsel gereksinimlere uygun şekilde çalışıp çalışmadığını belirlemek için yapılan sistematik bir değerlendirme sürecidir. Bu süreç, yalnızca dışsal davranışları esas aldığı için test senaryolarının dikkatli bir biçimde yapılandırılmasını gerektirir. Literatürde tanımlanan yaklaşımlara göre siyah kutu test süreci; gereksinim analizi, test durumu tanımı, test verisi oluşturma, uygulama ve değerlendirme adımlarından oluşur.

Test Sürecinin Aşamaları

1. Gereksinimlerin Analizi (Requirement Analysis): Test sürecinin ilk adımı, yazılımın işlevsel gereksinimlerini analiz etmektir. Bu adımda yazılımın hangi koşullarda nasıl davranması gerektiği anlaşılır ve test senaryolarının temelini oluşturacak kurallar belirlenir.

2. Test Senaryolarının Tasarımı (Test Case Design): Test senaryosu (test case), bir yazılımın belirli bir durum karşısında beklenen çıktısını değerlendirmek için tanımlanmış yapılandırılmış test birimidir. Bir test senaryosu aşağıdaki unsurları içerir:

• Girdi verisi (input)
• Beklenen çıktı (expected output)
• Yürütme koşulları
• Ön koşullar ve sonlanma kriterleri

3. Test Verilerinin Oluşturulması (Test Data Generation): Test süreci için seçilecek veriler, sistemin mümkün olan en geniş davranış kümesini temsil edecek şekilde belirlenmelidir. Özellikle eşdeğer sınıf bölme ve sınır değeri analizi teknikleri bu adımda sıkça kullanılır. Ayrıca açık kaynak yazılımlar üzerinde yapılan çalışmalarda, pairwise testing gibi tekniklerin daha az sayıda veriyle etkili sonuçlar sağladığı görülmüştür.

4. Testlerin Uygulanması (Test Execution): Test verileri sisteme uygulanır ve sistemin verdiği çıktı kaydedilir. Bu aşamada testin yürütülmesi manuel veya otomatik olabilir. Siyah kutu testlerinin kullanıcı arayüzü seviyesinde gerçekleştirilmesi, otomatikleştirilebilirlik açısından büyük avantaj sunar.

5. Sonuçların Değerlendirilmesi (Result Evaluation): Gerçek çıktılar, test senaryosunda belirtilen beklenen çıktılarla karşılaştırılır. Uyumsuzluklar hata olarak kaydedilir. 

Test Senaryosu Geliştirme Yaklaşımları

Siyah kutu testlerinde kullanılan teknikler, test senaryolarının sistematik biçimde geliştirilmesine yardımcı olur. Bunlar arasında:

• Eşdeğer Sınıf Bölme ile her sınıftan birer temsilci girdi belirlenerek test sayısı azaltılır.
• Sınır Değeri Analizi, minimum ve maksimum değerleri hedef alarak hata tespitini kolaylaştırır.
• Karar Tablosu Testi, koşul-eylem ilişkilerini tabloya dökerek eksiksiz test sağlar.
• Pairwise Testing, parametre kombinasyonlarını minimize ederek test senaryoları üretir.

Örneğin, “İki tam sayıyı karşılaştırarak büyük olanı döndüren” bir yazılım için aşağıdaki gibi test senaryoları oluşturulabilir:

^{Yapay zeka ile oluşturulmuştur.}

Bu örnek, sınıf bölme ve sınır testi tekniklerinin temel bir uygulamasını göstermektedir.

Test Kümesi (Test Suite) Tanımı

Test senaryolarının bir araya gelmesiyle oluşturulan yapıya test kümesi (test suite) adı verilir. Her test senaryosu bu kümenin bir elemanıdır. Literatürde iyi bir test kümesinin aşağıdaki özelliklere sahip olması gerektiği belirtilir:

• Kapsayıcılık: Mümkün olduğunca çok hata türünü kapsamalı
• Verimlilik: Gereksiz testlerin önlenmesi
• Yinelemeye Dayanıklılık: Gelecekteki yazılım sürümlerinde yeniden kullanılabilir olma

Siyah Kutu Testinin Avantajları ve Dezavantajları

Siyah kutu testi, yazılımın dışsal davranışını temel alarak işlevsel doğruluk ve kullanıcıya uygunluk açısından değerlendirilmesine olanak tanıyan güçlü bir test yaklaşımıdır. Bu yöntemin uygulaması, bazı yönleriyle test sürecini kolaylaştırırken bazı durumlarda da sınırlayıcı olabilmektedir.

Avantajları

• Kod Bilgisi Gerektirmez: Siyah kutu testinde, test yapan kişinin yazılımın iç kod yapısını bilmesine gerek yoktur. Bu sayede yazılım testleri, geliştirici dışında bir test mühendisi veya kalite uzmanı tarafından bağımsız olarak uygulanabilir. Bu durum, testin geliştiriciden bağımsız yapılmasını ve hataların daha objektif biçimde tespit edilmesini sağlar.
• Kullanıcı Perspektifine Yakındır: Siyah kutu testleri, sistemin kullanıcıya sunduğu davranışı test ettiğinden, son kullanıcı deneyimini yansıtan senaryolar üzerinden değerlendirme yapılmasına olanak tanır. Bu özellik, özellikle kabul testleri ve sistem testlerinde önemli bir avantajdır.
• Spesifikasyonlara Dayalı Test Yapısı Sunar: Testler, yazılımın gereksinim analizine ve fonksiyonel tanımlarına göre oluşturulduğundan, spesifikasyon hatalarının da tespiti mümkündür. Bu yönüyle siyah kutu testi sadece uygulamanın kod hatalarını değil, eksik veya çelişkili gereksinimleri de ortaya çıkarabilir.
• Otomasyona Uygunluk: Siyah kutu testleri, özellikle kullanıcı arayüzü seviyesinde yapıldığında kolayca otomatikleştirilebilir. Bu sayede regresyon testlerinde tekrar kullanılabilir test senaryoları oluşturularak test süreci hızlandırılabilir ve tutarlılık sağlanabilir.
• Hataların Gerçek Kullanım Senaryolarıyla Yakalanması: Özellikle sınır değeri analizi, eşdeğer sınıf bölme ve fuzz testing gibi teknikler, sistemin dışsal hatalara ne ölçüde dayanıklı olduğunu değerlendirerek gizli ve beklenmedik hataların tespitine yardımcı olur.

Dezavantajları

• Kod Kapsamı Düşüktür: Siyah kutu testleri, yazılımın iç yapısına erişim sağlamadıkları için bazı kod parçalarının hiç test edilmemesi olasıdır. Özellikle dallanma (branch), döngü (loop) gibi kontrol yapılarının test edilmesi ancak beyaz kutu testiyle mümkündür. Bu nedenle kapsam (coverage) kriterleri açısından zayıftır.
• Mantıksal Hataları Belirlemek Zordur: Fonksiyon doğru sonuç verse bile, bu sonucun yanlış bir algoritma sonucu verilmiş olması gibi durumlar siyah kutu testinde fark edilmeyebilir. Kodun nasıl çalıştığı bilinmediğinden, bazı mantıksal hatalar gözden kaçabilir.
• Hataların Kaynağı Belirlenemez: Sistem dıştan gözlemlendiği için hata tespit edilse bile hata hangi modülde veya kod bloğunda oluşmuştur sorusuna doğrudan yanıt verilemez. Bu durum, hata giderme sürecinde zaman kaybına ve daha fazla kaynak kullanımına neden olabilir.
• Testin Kapsamını Belirlemek Zordur: Test senaryoları spesifikasyona dayansa bile, karmaşık iş kuralları veya eksik tanımlanmış gereksinimler nedeniyle tüm durumların test edilmesi garanti edilemez. Bu durum, testin güvenilirliğini azaltabilir ve yazılım kalitesini olumsuz etkileyebilir.
• Bazı Test Tiplerine Uygun Değildir: Siyah kutu testleri, performans, stres, yük testi gibi içsel kaynak kullanımı ve sistem davranışlarını gerektiren testler için uygun değildir. Bu testlerde sistemin iç işleyişine dair bilgi gerektiğinden, siyah kutu yaklaşımı sınırlı kalır.

Siyah ve Beyaz Kutu Testlerinin Karşılaştırılması

Yazılım testi yöntemleri genel olarak siyah kutu (black box) ve beyaz kutu (white box) olmak üzere iki temel kategoriye ayrılır. Her iki test türü de yazılım kalitesini artırmayı hedefler; ancak testin bakış açısı, uygulama yöntemi ve kapsamı açısından önemli farklılıklar barındırır. Bu farklılıkların iyi anlaşılması, doğru test stratejilerinin belirlenmesi açısından büyük önem taşır. Aşağıda bu iki yaklaşım yalnızca sağladığın kaynaklar doğrultusunda sistematik olarak karşılaştırılmıştır.

Tanımsal Ayrım

Siyah Kutu Testi, yazılımın girdileri ve çıktıları arasındaki ilişkiye odaklanır. Test edilen bileşenin iç yapısı, algoritmaları veya veri akışı bilinmez. Test senaryoları, kullanıcı gereksinimleri veya sistem spesifikasyonlarına göre oluşturulur.

Beyaz Kutu Testi, yazılımın kaynak koduna doğrudan erişim gerektirir. Testler, kontrol akışı, döngüler, karar yapıları ve kod kapsamı gibi içsel yapılar temel alınarak hazırlanır. Amaç, kodun her parçasının en az bir kez çalıştırıldığından emin olmaktır.

Temel Farklılıklar Tablosu

Hangi Durumda Hangi Test Uygun?

Siyah kutu testinin tercih edilmesi gereken durumlar:

• Testçi kod bilgisine sahip değilse
• Kullanıcı deneyimi ve sistem davranışı test ediliyorsa
• Spesifikasyon doğrulaması yapılıyorsa

Beyaz kutu testinin tercih edilmesi gereken durumlar:

• Kod kapsamı isteniyorsa
• Karmaşık algoritmaların mantıksal doğruluğu denetleniyorsa
• Geliştirici tarafından birim test yapılacaksa