Faruk Tabak’ın Solan Akdeniz, 1550-1870 adlı eseri, Akdeniz’in 16. ve 19. yüzyıllar arasındaki ekonomik, ekolojik ve toplumsal dönüşümünü tarihsel coğrafya perspektifinden analiz eden kapsamlı bir çalışmadır.
Kitabın Konusu ve Kapsamı
Solan Akdeniz, 1550-1870: Tarihsel Coğrafya Açısından Bir Yaklaşım, Akdeniz’in 16. yüzyıl ortalarından 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar geçirdiği dönüşümleri tarihsel coğrafya perspektifinden ele alır. Kitap, dünya ekonomi sisteminin ağırlık merkezinin Atlantik’e kaymasıyla birlikte Akdeniz’in ticari ve ekonomik gücünün zayıflamasını incelerken, bölgenin ekolojik ve sosyal yapılarındaki değişimleri de kapsamlı bir şekilde değerlendirir.
Eser, 16. yüzyıl sonlarından itibaren Akdeniz’de yaşanan dönüşümleri üç temel eksende ele alır: ekonomik faaliyetlerin azalması, ekolojik koşullardaki değişimler ve siyasi yapının dönüşümü. Tabak, Akdeniz’in gerilemesini yalnızca ticari yolların değişimiyle açıklamak yerine, iklimsel faktörlerin, özellikle Küçük Buz Çağı’nın ve sıtma gibi hastalıkların bölge üzerindeki etkilerini de analiz eder.
Kitap, Akdeniz’in tarihini Braudelci bir bakış açısıyla değerlendirirken, bölgedeki ekonomik aktörlerin dönüşümüne odaklanır. Venedik ve Ceneviz’in etkisini kaybetmesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik yapısındaki değişimler ve Avrupa devletlerinin denizaşırı kolonilerle kurduğu yeni ticaret ağlarının Akdeniz üzerindeki etkileri detaylı şekilde ele alınır. Aynı zamanda, tarımsal üretimde meydana gelen değişimler, kırsal yerleşimlerin dönüşümü ve büyük ölçekli tarımdan küçük ölçekli üretime geçiş gibi konular da işlenir.
Tabak’ın çalışması, Akdeniz’in gerilemesini homojen bir çöküş olarak ele almak yerine, bölgenin farklı bölgelerindeki dinamikleri karşılaştırmalı olarak analiz eder. Eserde, ekolojik değişimler ve ekonomik ağların yeniden yapılanması gibi süreçler tarihsel süreklilik içinde ele alınarak, Akdeniz’in uzun vadeli dönüşümü kapsamlı bir şekilde değerlendirilir.
Eser, tarihsel coğrafya, ekonomi tarihi ve çevre tarihi disiplinlerinin kesişiminde yer alarak, Akdeniz’in 16. ve 19. yüzyıllar arasındaki dönüşümünü çok boyutlu bir yaklaşımla ele almaktadır.
Temel Özellikleri
Faruk Tabak’ın Solan Akdeniz, 1550-1870: Tarihsel Coğrafya Açısından Bir Yaklaşım adlı eseri, Eylül 2021’de yayımlanmış olup 544 sayfadan oluşmaktadır. 13.5x21 cm boyutlarındaki kitap, Telemak Yayınları’nın Telemak 7, Tarih 1 serisinin bir parçasıdır. Eser, Osmanlı tarihçisi ve akademisyen Nurettin Elhüseyni tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Dizgi işlemleri Fatih Mutlu tarafından gerçekleştirilmiş, kitabın kapak resmi Ali Yaycıoğlu’na ait olup kapak tasarımının uygulaması Ömer Faruk Yıldız tarafından yapılmıştır. Kitabın ISBN numarası 978-605-74522-5-2’dir.
