Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu Üyesi Prof. Hatice Şirin tarafından kaleme alınan Sözcük Hikâyeleri (Sözlerde Saklı Kültür) adlı eser, 2019 yılında okuyucuyla buluşmuştur. Kitap, 134 sözcüğün etimolojik köken bilgisi ile bu kelimelerin tarihsel süreç içindeki anlam değişimleri ve kültürel yansımalarını kapsamlı bir biçimde ele almaktadır.

Eserin Amacı ve Kapsamı

Eserde, etimoloji ya da "sözcük hikâyesi" olarak tanımlanan kelimelerin nereden gelip nereye gittiği, bir anlamda insanlık tarihiyle paralel bir yolculuk olarak sunulmaktadır. Hatice Şirin, sosyal medya üzerinden paylaştığı sözcük kökenlerine ilişkin yazıları ve Türk Dil Kurumunun süreli yayınlarında kaleme aldığı makaleleri temel alarak, farklı kültürlerden süzülerek Türkçeye giren veya Türkçe kökenli sözcüklerin kültürel ve edebî yansımalarını ortaya koymuştur.

İncelenen Sözcükler ve Tematik Başlıklar

Kitapta yer alan 134 kelime; hayvanat, bitkiler, coğrafi yer adları, giysi ve aksesuar, araç gereç, savaş ve silah, cinsiyet kavramları, maden ve mineraller, hastalık ve ilaç, matematik terimleri, renkler, organlar, toplumsal düzen ve muhalifler, duygular, erdemler, ulusal kimlik ve eylemler gibi çok çeşitli tematik başlıklar altında kategorize edilmiştir. Böylece her sözcüğün kökeni, anlam evrimi, halk kültüründeki yeri ve edebiyattaki kullanımları kapsamlı bir perspektifle değerlendirilmiştir.

Yöntem ve Kaynaklar

Hatice Şirin, yerli ve yabancı sözlükler, akademik yayınlar, halk kültürü örnekleri, edebî eserler, gazete yazıları, romanlar, şarkılar ve türkülerin yanı sıra, söz konusu kelimelerin Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük (GTS) tanımlarıyla da karşılaştırmalar yapmıştır. Bu disiplinler arası yaklaşım, sözcüklerin hem dilsel hem de kültürel katmanlarını derinlemesine anlamayı sağlamaktadır.

Eserin Katkıları

Kitap, Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük’e çeşitli katkılar sunmuştur. Örneğin, "flamingo" kelimesinin tanımından yenilen kısmın çıkarılması, "allı turna" gibi yerel karşılıkların eklenmesi, deyimlerin doğru kategoriler altında yer alması, bazı yabancı kökenli kelimelerin Türkçe sözlüğe eklenmesi ve güncel anlam gelişmelerinin sözlüğe yansıtılması gibi önerilerde bulunmuştur. Ayrıca, lümpen kelimesinin modern kullanımıyla ilgili gözlemler de eserde yer almaktadır.

Coğrafi ve Kültürel Kapsam

Kitapta yapılan incelemeler, Türk kültürünün etkileşim gösterdiği geniş bir coğrafyada, Çin ve Japonya’dan Avrupa’nın uzak köşelerine kadar uzanan kültürler arası köken ve anlam ilişkilerini içermektedir. Bu durum, Türkçe kelimelerin sadece dilsel değil; aynı zamanda kültürel bir yolculuğunu ortaya koymaktadır.