Şuhut keşkeği, Afyonkarahisar ilinin Şuhut ilçesine özgü, geleneksel bir yemektir. Mahreç işareti olarak 11.12.2018 tarihinde tescillenmiştir. Bu yöresel yemek, genellikle doğum, düğün, bayram, asker uğurlama, hacı uğurlama gibi özel günlerde yapılmakla birlikte günün her öğününde tüketilebilmektedir. Ürünün ayırt edici nitelikleri; yöresel hammaddelerin kullanımı, hazırlık, pişirme ve sunum yöntemleridir.

Ürün Özellikleri

Şuhut keşkeğinin temel bileşenleri, yörede yetiştirilen buğdaydan elde edilen göce ve nohuttur. Kullanılan et, bölgede yetiştirilen büyükbaş hayvanların sırt kısmının kuyruğa yakın bölümü olan zıpkın etidir. Zıpkın, ince ve sık yağ dokusu nedeniyle yüksek kaliteli olarak kabul edilir ve içerdiği ilikli kemik, keşkeğin kıvamını sağlamada etkilidir. Aynı zamanda eşit miktarda kemiksiz kırmızı et de eklenir.

Pişirme işleminde, günümüzde kullanımı azalmış olan sırsız toprak çömlek ve geleneksel odun ateşinde ısınan taş fırın kullanılır. Taş fırında kullanılan odun tipleri genellikle meşe, gürgen ve kızılağaçtır.

Pişirme sonrası kemiklerin çıkarılmasının ardından, coğrafi işaret tescilli Afyon kaymağı ilave edilir. Kaymak, ürüne özgün bir lezzet katarken besin değerini de artırır.

Son aşamada 30 ila 40 dakika süren ve yörede "dövme" olarak adlandırılan karıştırma işlemi uygulanır. Dövme, tahtadan yapılmış özel bir kepçe ile kuvvetlice yapılır ve tüm malzemelerin lif lif olarak özleşmesini sağlar.

Üretim Metodu

Üretim süreci, uygun sıcaklıktaki (220-280°C) taş fırın kontrolü ile başlar.

• Ayıklanıp yıkanmış göce ve nohut hazırlanır.
• Toprak çömleğin dibine zıpkın eti ve kemiksiz et yerleştirilir; üzerine lola kemiği eklenir.
• Göce, nohut ve kaya tuzu ilave edilir.
• Malzemelerin üstüne, çömleğin ağzına yaklaşacak kadar ılık içme suyu eklenir.
• Çömleğin ağzı kapatılır ve fırın ustası tarafından taş fırına yerleştirilir.
• Pişirme işlemi 12 ila 15 saat boyunca devam eder.
• Pişme sonunda çömlek fırından alınır ve kemik parçaları ayrılır.
• Kıvam kontrolü yapılarak gerekirse sıcak su ilavesi gerçekleştirilir.
• Afyon kaymağı eklendikten sonra, özel dövme kepçesi ile 30 ila 40 dakika boyunca tüm malzemeler lif lif oluncaya dek "dövme" (karıştırma) işlemi yapılır.
• Dövme işlemi, tüm parçalar homojenleşip Şuhut keşkeği istenilen kıvama gelene kadar sürdürülür.
• Sıcaklığını koruyan ürün, sunumdan önce 15 ila 30 dakika dinlendirilir.

Coğrafi Sınır

Şuhut keşkeğinin coğrafi sınırı Afyon ili Şuhut ilçesi olarak belirlenmiştir. Ürünün yapımında kullanılan göce, nohut, zıpkın eti, kemiksiz et ve lola kemiğinin bölge kaynaklarından temin edilmesi esastır. Ayrıca keşkek, yöredeki ustaların bilgi birikimi ile yapılmış fırın ve sırsız toprak çömleklerde pişirilmelidir.

Denetim

Ürünün tescil özelliklerine uygunluğunun denetimi, Şuhut Belediye Başkanlığı koordinatörlüğünde yapılır.

Denetim Komisyonu; Şuhut Belediye Başkanlığı temsilcisi, Şuhut Tarım İlçe Müdürlüğü temsilcisi, Sağlık İl Müdürlüğü temsilcisi, Şuhut Esnaf ve Sanatkârlar Odası temsilcisi ve Şuhut Ziraat Odası temsilcisinden oluşur.

Denetimler, yılda en az bir defa düzenli olarak, ayrıca şikâyet veya şüphe durumlarında plan harici toplantılarla gerçekleştirilir.

Denetim; ürünün tanımlanan özellikleri ve üretim metotları dahilinde, restoran servisi, pazarlama ve ambalajlama süreçlerini kapsar. Tescile uygun üretim yapan üreticiler, Şuhut keşkeği logosunu ürün etiketinde kullanma yetkisine sahiptir.