Köken

Tariz kelimesi, Arapça taʿrīḍ (تعريض) sözcüğünden Türkçeye geçmiştir ve “üstü kapalı şekilde eleştirme ya da dokundurma” anlamında kullanılır. Bu sözcük, ʿaraḍa (عَرَضَ) fiilinin II. babdaki tafaʿʿala kalıbındaki masdarıdır; “önüne sürmek, bir şeyin önüne çıkmak” gibi anlamlar taşır. Dolaylılık anlamı buradan türemiştir; zira doğrudan değil, bir şeyin ‘önünden dolayarak’ konuşma kastedilir. Tariz, böylece edebi ve sözlü dilde, özellikle hiciv ve tenkit bağlamlarında dolaylı ve iğneleyici ifade biçimini karşılamak üzere yerleşmiştir.

Kullanım Alanları

• Edebiyat: İroni ve hiciv türlerinde üstü kapalı eleştiri veya alaylı anlatım biçimini tanımlamada.
• Hitabet: Konuşmalarda doğrudan söylemekten kaçınılarak ima yoluyla yöneltilen eleştiriler için kullanılır.
• Eleştiri: Bir kişiye ya da fikre yönelik açıkça belirtilmeyen ama imayla ifade edilen olumsuz yargılarda.