Köken

Arapça kökenlidir. Kökü "riżā’" olup “razı olmak, kabul etmek” anlamlarını taşır. “Tarziye” kelimesi, bu kökten türeyen “rıza gösterme, gönül alma amacı taşıyan metin” anlamında kullanılır. Klasik Türk edebiyatında, divan şiirinde ve Osmanlı arşiv belgelerinde örneklerine rastlanır.

Kullanım Alanları

Edebiyat: Şairlerin, önceden yazdıkları hiciv ya da yergi dolu şiirler nedeniyle özür mahiyetinde yazdıkları methiyelere “tarziye” denir.

Tarih / Osmanlı Bürokrasisi: Özellikle padişaha ya da üst makama hitaben, bir kusurdan sonra yazılan, itidal ve sadakat beyanı içeren dilekçelerde kullanılır.

Diplomasi: Siyasi bir gerginliği yumuşatma veya yanlış anlaşılmayı giderme amacıyla yazılan diplomatik özür mektuplarında geçer.

Halk Kültürü: Modern kullanımda yerini doğrudan “özür dileme”, “telafi” gibi ifadelere bırakmıştır, ancak edebî ve tarihî bağlamda hâlen önem taşır.