Taşköprü kuyu kebabı, Kastamonu’nun Taşköprü ilçesine özgü, geleneksel bir kebap türüdür. Bu kebap, kuyuda çam çırası ile yakılan ateşin ısıttığı tuğlaların yardımıyla, kuzuların homojen ısıda pişirilmesi yöntemiyle hazırlanır. Coğrafi işaret tescili 2012 yılında alınmış olup, mahreç işareti olarak kayıtlara geçmiştir

Yaklaşık 160–170 yıllık bir geçmişe sahip olan Taşköprü kuyu kebabı, 93 Harbi (1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı) sonrası Kırım’ın Bahçesaray bölgesinden Taşköprü’ye yerleşen göçmenler tarafından bu yöreye kazandırılmıştır. Bu teknik, askerlik dolayısıyla bölgeye gelen ya da bölgeden giden kişiler aracılığıyla Anadolu'ya yayılmıştır

Ayırt Edici Özellikleri

Taşköprü kuyu kebabını diğer kebaplardan ayıran temel unsurlar şunlardır:

• Et kalitesi: 6–10 aylık, ortalama 25–35 kg ağırlığındaki süt kuzuları kullanılmaktadır. Bu kuzular kekik gibi aromatik bitkilerle beslenir.
• Kuyu tasarımı: Fıçı biçiminde (180 cm derinlik, minimum 100 cm çap) yapılan kuyuların duvarları eski enkaz tuğlalarıyla örülür, ısıyı homojen dağıtır.
• Sarı toprak harcı: Kuyuların örümünde çimento yerine yüksek kum, düşük kil ve silt oranına sahip sarı toprak kullanılır. Bu toprak, yüksek sıcaklığa dayanıklıdır ve ısı yalıtım özelliği taşır.
• Yakıt: Çam ağaçlarının köklerinden elde edilen çıra kullanılır; bu reçineli odunlar kebabın aromatik tadını artırır.
• Hiçbir baharat kullanılmaz: Etin doğal tadı korunur, tuz dahi eklenmez.

Üretim Süreci

• Kuyunun Hazırlanması: Kuyu, çam çırası ile yakılarak 950–1050°C’ye kadar ısıtılır. Isıtılan tuğlalar 350–400°C’de ısı yayarak kebabın pişmesini sağlar. Kuyunun ağzı, sarı toprakla kapatılarak ısının korunması sağlanır.
• Etin Temini ve Hazırlığı: Kuzular sabah 05:00–06:00 arasında veteriner gözetiminde kesilir ve hemen soğutuculu araçlarla işletmelere gönderilir. Aynı gün kesilen etler kullanılır; ölüm sertliği (rigor mortis) geçmemiş olmalıdır. İç organları çıkarılan ve sırtından yarılan kuzular, kuyuya sarkıtılmak üzere hazırlanır.
• Pişirme: Karkaslar paslanmaz çelik çengellere asılır ve kuyunun içine yerleştirilir. Kuyunun tabanındaki su dolu tava, buhar sağlayarak pişirmeyi destekler. Kuyu yaklaşık 2,5–3 saat kapalı tutulur. Sonrasında kapak açılır, buhar dışarı verilir ve 30 dakika daha kızartma işlemi yapılır.
• Servis: Kebap sadece taze olarak servis edilir; yeniden ısıtılmaz. Porsiyonlama satırla yapılır ve yanında sade doğranmış kuru soğan ve maydanozdan oluşan bir garnitürle sunulur. Genellikle öğlen saatlerinde satışa sunulur.

^{Taşköprü kuyu kebabı (Kültür Portalı)}

Denetim

Taşköprü kuyu kebabının üretim ve satış süreçleri yılda en az iki kez denetlenir. Bu denetimler, Taşköprü Belediyesi, Kastamonu Valiliği, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl ve İlçe Müdürlükleri ile Ticaret ve Sanayi Odası iş birliğinde yürütülür. Denetimler, kesim raporları, kayıt belgeleri ve hijyen koşullarına uygunluk üzerinden yapılır. Nihai denetim yetkisi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na aittir.

Geleneksel ve Kültürel Önemi

Taşköprü kuyu kebabı, yalnızca bir yemek değil, aynı zamanda Taşköprü’nün kültürel miraslarından biridir. Özellikle bayramlarda, düğünlerde ve özel günlerde yapılan bu kebap, toplumsal dayanışmanın ve birlikteliğin de simgesidir. Kastamonu mutfağının önemli unsurlarından biri olan bu kebap, bölgeye gelen ziyaretçilerin de ilgisini çeken yöresel bir lezzettir.