Ulaş etli pidesi, Sivas iline bağlı Ulaş ilçesi ile özdeşleşmiş, nesillerdir bölgede üretilen ve tanınan yöresel bir fırıncılık mamulüdür. Taş fırında odun ateşi kullanılarak pişirilmektedir. Bu ürün, coğrafi sınırları içindeki beşeri unsurların etkisiyle zamanla bugünkü hâlini almış ve 14.07.2020 tarihinde 502 tescil numarası ile Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti alarak tescil edilmiştir. Ulaş Kaymakamlığı tescil ettiren kurumdur. Bölgenin geçim kaynağını oluşturan tarım ve hayvancılık, pidenin temel içeriklerinin kaynağını oluşturur.

Ürün Özellikleri

Ulaş etli pidesi yapımında kullanılan ana malzemelerden olan buğday unu, Sivas ilinde yetiştirilen, beyaz sert buğday grubunda yer alan orta erkenci çeşit olan Zeron buğdayından elde edilir. Pide harcı için ise yörede yetiştirilen danaların kaburga eti kullanılmaktadır. Bir porsiyon pide hazırlanırken yaklaşık 180 gram hamur, 110 gram dana kıyma ya da kuşbaşı dana eti ile birlikte tuz, domates, soğan ve yeşilbiber kullanılır. Pişirme işlemi taş fırınlarda odun ateşiyle gerçekleştirilir. Servis edilirken üzerine doğranmış maydanoz eklenir. Ayrıca ince kıyılmış soğan ve sumak karışımı ile hazırlanan salata ve dilimlenmiş limon eşliğinde sunulur.

Üretim Metodu

Ulaş etli pidesinin üretim aşamaları aşağıdaki gibidir:

• Buğday unu, yaş veya kuru maya, su ve tuz bir araya getirilerek yoğrulur; yumuşak ve esnek kıvamda bir hamur elde edilir.
• Hazırlanan hamur, yaklaşık 180 gramlık parçalara ayrılarak top hâline getirilir.
• Hamur topları tahtadan yapılmış kasalara (pasalara) dizilir ve yaklaşık bir saat bekletilerek mayalanmaya bırakılır.
• İç harç için dana karkasının kaburga etinden kuşbaşı veya kıyma hazırlanır. Bu ete, küp şeklinde doğranmış domates, soğan ve yeşilbiber ile tuz eklenerek harç karıştırılır.
• Mayalanan hamur tezgâhta yayvan bir şekilde açılır.
• Hazırlanan iç harç, el ile hafifçe bastırılarak hamur yüzeyine yayılır ve hamurun kenarları kıvrılır.
• Pide, fırıncı küreği kullanılarak taş fırına yerleştirilir ve odun ateşinde pişirilir.

Coğrafi Sınır

Ulaş etli pidesinin coğrafi sınırı Sivas ilinin Ulaş ilçesidir. Bu ürünün kendine has nitelikleri, yöre insanının ustalık bilgisi ve becerisi ile nesiller boyunca aktarılarak oluştuğundan, üretimin coğrafi sınır içerisinde gerçekleştirilmesi zorunludur.

Denetim

Ürünün tescil özelliklerine uygunluğunu kontrol etmek amacıyla Ulaş Kaymakamlığının koordinatörlüğünde bir denetim mercii oluşturulmuştur. Bu denetim mercii; Ulaş Kaymakamlığı, Ulaş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Ulaş Ziraat Odasından görevlendirilen birer uzmanın katılımıyla teşekkül eder.

Denetimler, yılda en az bir kez ve şikâyet durumlarında gerekli görülen her zaman yapılır. Denetim esasları şunlardır:

1. Hamur yapımında kullanılan unun Sivas ilinde yetiştirilen Zeron buğdayından üretilmiş olması.
2. Etin yöre sınırları içerisinden temin edilmiş olması.
3. Ürünün iç harcının uygunluğu.
4. Ürünün servis şeklinin uygunluğu.
5. Mahreç işareti amblemi ve logonun doğru kullanımı.

Denetim mercii, görevini yerine getirirken uzmanlık gerektiren konularda kamu veya özel kuruluşlardan destek alabilir veya hizmet satın alabilir.