Ulusal Sinema Kavgası, Halit Refiğ tarafından yazılmış, İletişim serisinde yer alan bir eserdir. Kitap, ilk defa 1971 yılında yayımlanmıştır. Eser, Refiğ'in "ulusal sinema" hareketinin kuramsal altyapısını oluşturduğu temel metinlerinden biridir.

Konusu

Eserin konusu, Türk kültürünün kaynakları ve bu kültür içinde Türk sinemasının meseleleridir. Refiğ, eserde Türk sinemasının kendi sinema anlayışını geliştirmesi gerektiğini savunur. Bu anlayış, Türk toplumunun tarihi, sosyal, kültürel ve ekonomik yapısının Batı'dan farklı olduğu ve bu farklılığın sinemada da kendini göstermesi gerektiği temeline dayanır.

Refiğ, Batı'nın sanat ve estetik anlayışının kendi feodal (önce özel toprak mülkiyeti, sonra sanayi) üretim ilişkilerinden doğduğunu, ancak toprağın devlet mülkiyetinde olduğu Osmanlı/Türk toplumunun bu nedenle farklı bir sanat estetiğine sahip olması gerektiğini ileri sürer.

Temalar

Kitapta işlenen temel tema, "ulusal sinema kavgası" bağlamında, sinemanın Türk kültürü ve fikir hayatındaki konumu ve sorunlarıdır. Eser, "devlet ve kurumları, halk ve aydınlar arasındaki çatışma" temasına odaklanır.

Refiğ, bu temaları geliştirirken yazar Kemal Tahir'in Türk toplumu hakkındaki toplumsal ve tarihsel fikirlerinden etkilenmiştir. Kitap, Osmanlı toplumunda Batı'daki gibi bir sınıf kavramı olmadığını , bu nedenle Batı sanatından farklı olarak bireyci değil, "kamusal bilince" dayalı bir sanat anlayışı olması gerektiğini savunur. Bu bağlamda, ulusal değerlerin, geleneklerin ve Türk toplumuna özgü manevi değerlerin sinemada ön plana çıkarılması gerekliliği ile Doğu-Batı ikilemi eserin ana temalarını oluşturur.

Üslup ve Anlatım Özellikleri

Eser, Refiğ'in "ulusal sinema" hareketinin kuramsal altyapısını oluşturduğu bir inceleme niteliğindedir. Yazar, düşüncelerini desteklemek için tarihsel ve toplumsal analizlere başvurur; örneğin, Batı ve Osmanlı toplumlarının tarihsel aşamalarının toprak mülkiyetindeki farklılıklar yüzünden benzer bir seyir izlemediğini belirtir. Refiğ, bu savını desteklemek için Karl Marx'ın Kapitalizm Öncesi Ekonomi Şekilleri kitabına da dikkat çeker.