Vedik matematiği dünyada var olan eski bir matematik sistemidir. Vedik matematiğinin İsa’dan 500 yıl önce ilk defa kayıtlara geçtiği belirtilmekte olup tarihi Hint matematiğine dayanmaktadır. Vedik kelimesinin kökü olan “Veda” kelimesi Sanskritçede bilgi anlamına gelmektedir. Swami Bharati Krishna Tirthaji Maharaja (1884-1960) tarafından Vedalar üzerine sekiz yıllık araştırmasının ardından eski Hint yazıtlarından yeniden yapılandırılmıştır.
Vedik matematiği teması içeren görsel (Yapay zeka tarafından oluşturuldu.)
Etnomatematik ile ilişkisi
Etnomatematik , matematik ve kültür ilişkisinin incelenmesi ve farklı kültürlerde matematiksel düşünmenin nasıl ortaya çıktığının ortaya çıkarılması olarak tanımlanabilir. Bu terim ilk defa Brezilyalı matematikçi ve eğitimci Ubiratan D'Ambrosio tarafından kullanıldı. Bu alanda yürütülen ilk çalışmalarda “ilkel” olarak adlandırılan, okuma yazma bilmeyen topluluklarla gerçekleştirilen matematiksel faaliyetler incelendi. Daha sonra sayı sistemleri, örüntüler, mantık, olasılık ve cebir gibi alanlar etnomatematik çerçevesinde ele alındı. (İmamoğlu 2021) D'Ambrosio etnomatematiği daha kesin bir şekilde "matematiğin daha geniş bir anlayışına yanıt veren, aynı zamanda insanoğlunun kültürel evrimini ve matematiğin politik boyutlarını belirleyen kültürel farklılıkları göz önünde bulunduran, içsel bir pedagojik eyleme sahip tarih ve epistemoloji programı" olarak tanımlar【1】 .
Vedik matematiği teması içeren görsel (yapay zeka tarafından oluşturuldu.)
Matematik, tanımlar ve sembollerden oluşan kendine has evrensel bir dile sahiptir. Matematik tarihine baktığımızda dünyanın hemen hemen her yerinde kullanılan sayı sistemleri, işlem sembolleri ve kurallarının bildiğimiz hâline gelmesi sadece birkaç yüzyıl öncesine dayanıyor. Ama birçok matematik fikrinin temeli çok daha erken dönemlerde ortaya çıktı. Peki bu ortak dil oluşmadan önce geleneksel toplumlarda matematik günlük hayatta nasıl kullanılıyordu? Bunu araştırmaya başladığımız zaman, benzer fikirlerin farklı toplumlarda farklı şekillerde ortaya çıkabildiğini ya da benzer ihtiyaçlar için toplumların farklı matematiksel çözümler üretebildiklerini görüyoruz. Alışagelmiş yöntemlerle verilen işlemler yerine farklı ve düşündüren işlemler kullanmak ve bunların Hint tarihinin kendi içinden gelmesi tabii ki tesadüf değildir. Hindistan’da nüfusun çok fazla olması ve öğrencilerin toplum içinde sivrilebilmesinin yolunun diğerlerinden farklı bakış açısı geliştirmek olması Vedik matematiğinin diğer kültürler içerisinde de kendine yer bulmasına yardım etmektedir 【2】 .
İçeriği
Swami Bharati Krishna Tirthaji Maharaja, yaptığı araştırmalarda 16 Sutra (özdeyiş) ve 13 Alt-Sutra (sonuç) çıkarmıştır. Özdeyişlerde ve bunların sonuçlarında yer alan prensipleri genişletmek için yöntemler ve teknikler geliştirdi ve buna Vedik Matematik adını verdi. Bu konuda Prof. RC Gupta (1994), 'Sistemin büyük bir eğitim değeri vardır çünkü Sutralar bazı temel matematik işlemlerini basit yollarla gerçekleştirmek için teknikler içerir ve sonuçlar hızlı bir şekilde elde edilir' demektedir.
Vedik matematiği teması içeren görsel (Yapay zeka tarafından oluşturuldu.)
Sutralar, Matematiğin hemen hemen her dalına uygulanır ve onları kapsar. Çok sayıda matematiksel işlem içeren karmaşık problemlere bile uygulanırlar. Sutraların uygulanması, problemleri çözmede çok fazla zaman ve emek tasarrufu sağlar. Örneğin denklem sistemlerinin çözümünde, karekök almada, irrasyonel sonuçlu bölmelerde öğrenciye kendine özgü algoritmalarla düşündürtmektedir. Bilgisayarlarda yapılan hesaplama, bir bakıma, Sutraların altında yatan ilkeleri izler. Sutralar yalnızca hesaplama yöntemleri değil, aynı zamanda bunların uygulanması için düşünme yolları da sağlar. 【3】
16 sutra şu şekilde isimlendirilir:
1. Bir öncekinden bir fazla
2. Hepsi 9 dan sonuncusu 10 dan
3. Dikine ve karşılıklı
4. Çevir ve uygula
5. Samuccaya aynı olduğunda samuccaya sıfırdır, yani sıfıra eşitlenmelidir
6. Birisi oranlı ise, diğeri sıfırdır.
7. Toplamla ve farkla 8. Tamamıyla veya eksiğiyle
9. Kalkülüs yolu ile
10. Fark yolu ile
11. Özel ve genel (ortalamayı bul)
12. Son basamağa göre kalanlar
13. En son ve sondan bir önceki
14. Bir öncekinde bir eksik al
15.Çarpanların içindeki katsayıların toplamının çarpımı
16. Çarpanlar kümesi
Bunlara ek olarak 13 alt sutra ise şunlardır:
1. Orantılı
2. Kalan sabit kalır
3. İlkin iki ve sonun sonu
4. 7 durumunda çarpılan 143 olmalı
5. Yaslanmayla
6. Eksiklikle azalma
7. Eksikliğin derecesi ne kadar ise, o noktaya kadar azalt ve eksikliğin karesine vardır
8. Son basamakları kimin birlikte ise 10 ise ve kimin önceki kısmı tamamıyla aynı ise
9. Sadece son terimler
10. Çarpımdaki katsayıların toplamı
11. Değişimli eksiltme ile hatırlama
12. Gözlem ile
13. Faktörlerin katsayıların toplamın çarpımı çarpımdaki katsayıların toplamına eşittir.
Örnek Sutralar
Sutra örnekleri içeren tablo (Microsoft Word kullanılarak oluşturuldu.)
Sutra örnekleri içeren tablo (Microsoft Word kullanılarak oluşturuldu.)
Sutra örnekleri içeren tablo (Microsoft Word kullanılarak oluşturuldu.)
