Köken

Vükelâ sözcüğü, Türkçeye Arapçadan geçmiş olup wukalāʾ (وُكلاء) biçimindedir ve “vekiller” anlamında çoğul bir isimdir. Bu kelime, “birini temsilen iş gören kimse” anlamındaki Arapça wakīl (وكيل) sözcüğünün çoğuludur. Çoğul yapımında kullanılan fuˁalāʾ vezni, Arapçada çoğunlukla akıllı varlıkların çoğulunu oluşturur. Vükelâ, Osmanlı Türkçesinde özellikle devlet yönetiminde görevli yüksek rütbeli temsilciler, bakanlar ya da yetkili idareciler için kullanılmıştır. Terim, klasik bürokrasi terminolojisinin önemli kavramlarından biri olarak siyasi ve idari metinlerde sıkça geçer.

Kullanım Alanları

• Dil ve Edebiyat: Osmanlı edebiyatı ve tarih metinlerinde, devletin üst düzey temsilcilerini belirtmek için resmi yazışmalarda ve tarihsel anlatımlarda yer alır.
• Osmanlı Devlet Yönetimi: Vükelâ-yı devlet ifadesi, Bakanlar Kurulu anlamına gelir ve devlet işlerinin yürütülmesinde merkezi bir rolü bulunan bu heyeti tanımlar. Resmi belgelerde ve padişahın danıştığı yöneticiler için tercih edilen bir terimdir.
• Sosyoloji ve Kültür: Dönemin sosyal ve siyasal yapısını yansıtmak için kullanılan "vükela" kelimesi, tarihi ve kültürel bağlamda devletin yönetici sınıfını sembolize eder. Ayrıca, eski zamanlarda üst düzeyde bulunan bu temsilcilerin toplum içindeki konumlarına dair çeşitli değerlendirmelerde yer almıştır.