Köken

Farsça yād (یاد) kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Bu kelime “hatırlama, anımsama” anlamına gelmektedir. Eski edebi metinlerde sıklıkla kullanılmıştır ve mecazî anlamlar da kazanmıştır.

Kullanım Alanları

Günlük Dil: Özlem duyulan bir kişiyi veya geçmişteki bir anı hatırlamak anlamında kullanılır.

Edebiyat: Divan şiiri, halk şiiri ve modern edebiyatta “anı, geçmiş” temaları içinde önemli bir yer tutar.

Tarih ve Anma Törenleri: Millî günlerde ya da geçmişteki kahramanlıkların, önemli olayların anılmasında sembolik bir kavramdır.

Müzik: Özellikle Türk sanat ve halk müziğinde aşk, ayrılık ve özlem temaları çerçevesinde yer alır.

Kullanım Kalıpları ve Türevleri

Yâd etmek: Anmak, hatırlamak.

Yâda düşmek: Bir kimsenin ya da olayın ansızın hatırlanması.

Yâdına gelmek: Hatıra gelmek, akla düşmek.

Farklı Alanlardaki Kullanım

Psikoloji: Duygularla ilişkilendirilen anıların zihinsel canlanmasında mecazî bir anlam taşır.

Toplum Bilimleri: Kültürel hafıza ve kolektif anılar kapsamında ele alınır.

Sanat: Resim ve sinemada geçmişe duyulan özlem veya hatıraların temsili aracı olarak kullanılır.