Yara kapaması için çeşitli yöntemler kullanılarak doku bütünlüğü sağlanmaya çalışılır ya da bütünlüğü kaybetmiş yara dudakları birleştirilir. Yaranın kapanmasını sağlanır ve yaranın en kritik olduğu dönemde iyileşmesi desteklenir.
Görsel yapay zeka desteğiyle oluşturulmuştur.
Yara iyileşme sürecinde kullanılan materyal seçimi; yara dokusunun kendisi, kalınlığı, elastikiyeti, iyileşme hızı ve skar eğilimi, hastanın sağlık durumu, yaşı, kilosu ve konforu, enfeksiyonun varlığı veya yokluğu gibi birçok faktöre bağlı olmasına rağmen yara kapama materyallerinde genel olarak aranan özellikler şunlardır;
- Minimum doku reaksiyonuna sebep olmalı
- Doku için gerekli mukavemeti sağlamalı
- Kolayca sterilize edilmeli
- Bakteri üremesi için uygun ortam oluşturmamalı
- Alerjik olmamalı
- Kanserojen olmamalı
- Elektrolit olmamalı
- Kılcal olmamalı ‘dır.
Yara Kapama Malzemeleri
Mevcut kullanımda yara kapama malzemeleri dikiş zımbaları, doku yapıştırıcılar, bantlar ve sütürlardır.
Dikiş zımbası (Stapler)
Zımbalar aplikatör yardımıyla cilde tutturulup iyileşme gerçekleşince yine özel bir aplikatör yardımıyla alınır. En büyük avantajı cerrahi işlem süresini büyük ölçüde azaltmasıdır. Zımba kullanımı sütüra kıyasla enfeksiyon riskini düşürmektedir. Fakat zımbaların ciltten alınması sütürlara göre daha zor ve ağrılı olabilmektedir.
2 çeşittir;
1. Emilemeyen zımbalar
- Paslanmaz çelikten yapılmıştır
- Gerilme mukavemetleri yüksektir.
- Doku reaktivitesi düşüktür.
- Bu zımbalar cildi tahriş edebilir, batma hissine ve ağrıya sebep olabilir.
2. Emilebilen zımbalar
- Poliglaktin ve Poliglikolik asit bileşimlidirler.
- Emilebilen zımbalar inflamasyon, ağrı ve kozmetik açısından metal zımbalardan daha iyidirler.
Doku yapıştırıcılar
Doku yapıştırıcıları, diğer yöntemlere kıyasla yara dudaklarının daha hızlı kapanmasını sağlayan yara kapama yöntemidir. 0.5-50 cm arasındaki yara açıklıklarında tercih edilir. Düşük maliyeti, uygulama kolaylığı açısından avantaj sağlarken düşük mukavemetli olması kullanımını sınırlandırmaktadır. Doku yapıştırıcıları genellikle yüzeysel yaralarda tercih edilir. Derin yaralarda ise diğer kapama tekniklerine ek olarak destek verme amacıyla kullanılır. Doku yapıştırıcılarının özellikleri, sahip olduğu kimyasal özellikler ve yoğunluklarına bağlı olarak değişir. "2-oktil siyanoakrilat" hızlı yapıştırması, doku tutma mukavemeti ve kozmetik sonuçları ile en yaygın tercih edilen doku yapıştırıcısıdır.
Cerrahi yara bantları
Gözenekli bantla gerçekleştirilen yara kapama işlemi, diğer kapama yöntemlerine göre yüksek enfeksiyon direnci oluşturur. Bantlar gergin veya nemli olan yara bölgeleri için kullanışsızdır. Bu yüzden yara kapama işleminden önce yara bölgesi kurulanmış, sterilize edilmiş ve yarada hemostaz sağlanmış olmalıdır. Genellikle yara dudaklarının yaklaştırılmasının sağlandığı küçük kesi bölgelerinde tercih edilmesine rağmen zımba veya sütürlarla beraber yara kapamaya yardımcı olarak da kullanılabilir.
Sütür (Dikmek)
Sütür, yara bölgesinde skar oluşumu gözlenmeden iyileşme sürecini hızlandırıp kolaylaştırmak için en sık kullanılan yara kapama malzemesidir. Diğer yara kapama yöntemlerine göre yara bölgesinde sağladığı stabilite ve esneklik ile avantaj sağlamaktadır. Dikiş malzemesi olarak kurutulmuş hayvan bağırsağı, at kılı, ağaç kabuğu, ipek, altın, gümüş veya çelik teller geçmişten günümüze uygulama bulmuştur. Yakın geçmişte PLLA, PLGA gibi sentetik biyometeryallerde sütür malzemesi olarak kullanılmıştır. Mevcut kullanımda olan çok çeşitli sütürlar olmasına rağmen tüm yaralar için ideal tek bir sütür bulunmamaktadır. Bu sebeple sütür çalışmaları halen devam etmektedir. Kullanımda olan sütürların çoğu yara bölgesi için mukavemet, antienflamatuvar özellik, esneklik gibi birincil ihtiyaçlara cevap vermektedir. Fakat güncel sütür çalışmalarıyla ilaç, terapötik ajan gibi katkılar kullanılarak mevcut sütür özelliklerin yanı sıra yara iyileşme sürecini aktif destekleyecek sütür üretimi üzerinde durulmaktadır.
