Yeni Adana Gazetesi, Türkiye'nin en eski yerel gazetesi olarak bilinmektedir ve 1918 yılından günümüze kadar yayın hayatını kesintisiz olarak sürdürmektedir. Özellikle Türk Kurtuluş Savaşı döneminde Adana'nın Fransız işgaline karşı yürütülen Millî Mücadele'ye verdiği büyük destekle tanınır.
Kuruluşu ve İlk Dönemleri
Gazete, Adana’nın Fransızlar tarafından işgal edilmesinin ardından, 25 Aralık 1918 tarihinde öğretmen Ahmet Remzi (Yüreğir) ve yedek subay Yozgatlı Mehmet Avni (Doğan) tarafından “Adana” adıyla yayımlanmaya başlamıştır. Yayın amacı, işgal sürecindeki gelişmelere dair kamuoyunu bilgilendirmek ve yerel direniş faaliyetlerini desteklemek olarak belirlenmiştir. Ancak Fransız İşgal Valiliği’nin müdahaleleri sonucunda gazete yalnızca üç sayı çıkarılabilmiş ve kapatılmıştır.
Kurucular, “Yeni Adana” adıyla yeniden yayın izni alarak gazetecilik faaliyetlerini sürdürmüştür. Avni Bey’in, işgal yönetimine yönelik eleştiriler içeren bir yazısı nedeniyle gazete 8 Ocak 1919’da Fransız makamları tarafından kapatılmıştır. Bu süreçte matbaanın kapatıldığı, matbaa sahibi ile Avni Doğan’ın tutuklandığı, Avni Doğan’ın Yozgat’a gönderildiği ve Ahmet Remzi Yüreğir hakkında idam kararı çıkarıldığı kaynaklarda yer almaktadır. Ahmet Remzi Yüreğir’in kentten ayrılarak başka bir bölgeye geçtiği aktarılmıştır.
Millî Mücadele Dönemindeki Rolü
Ahmet Remzi Yüreğir, kaçışının ardından Niğde ve Kayseri’de gazetecilik faaliyetlerine devam etmiş, bu illerde de gazete yayımlamıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın talimatları doğrultusunda, Adana işgali nedeniyle Niğde’de kurulan Kilikya (Adana) Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer almıştır.
Yeni Adana gazetesi, yayınına uzun bir ara verdikten sonra 25 Temmuz 1920’de Toroslar’da Kelebek (Gelebek) Köyü İstasyonu’nda, kullanılmayan bir vagonda yeniden yayımlanmaya başlamıştır. Baskı malzemelerinin yetersizliği nedeniyle gazete, şapoğraf yöntemiyle basılmış; bu süreçte kağıtlar buzlu suyla ıslatılmış, soba isi ve bezir yağından elde edilen mürekkep kullanılmıştır. Pozantı’nın işgalden kurtarılmasının ardından, gazete 9 Eylül 1920 itibarıyla Pozantı’da yayımlanmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın Pozantı Kongresi sırasında Adana halkına hitaben hazırladığı beyanname, gazetenin 11. sayısında yayımlanmıştır.
Yeni Adana gazetesi, yayın hayatı boyunca Kuva-yı Milliye karşıtı yayınlar yapan Ferda gibi gazetelere karşı yayın politikası izlemiştir. Vatan, bağımsızlık ve özgürlük temalı yazı ve şiirler yayımlayarak kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçlamıştır. Gazetenin yazar kadrosunda Ahmet Remzi (Yüreğir) Bey, Yozgatlı Mehmet Avni (Doğan), Ferit Celal (Güven) Bey, Yahya Nüzhed, Naci Akverdi, Hacı Gülek, Muzaffer Timurtaş, Celal Sahir ve Refi Kerem gibi isimler yer almıştır. Yazarlarından Yahya Nüzhed, Batı Cephesi’nde hayatını kaybetmiştir.
Yeni Adana, Milli Mücadele döneminde Anadolu Ajansı’ndan alınan haberlerin yanı sıra çeşitli Anadolu gazeteleri ve İstanbul basını ile de haber alışverişi yapmıştır. Cephelerdeki gelişmelere, Mustafa Kemal Paşa’nın açıklamalarına ve meclis görüşmelerine gazetede yer verilmiştir. 5 Ocak 1922 sabahı Adana’nın Fransız işgalinden kurtarıldığı haberini yayımlamıştır.
Cumhuriyet Dönemi ve Sonrası
Cumhuriyet’in ilanının ardından gazete, Atatürk ilke ve inkılaplarına ilişkin yayınlarına devam etmiştir. Fazıl Hüsnü Dağlarca, 1927 yılında ilk hikayesini ve 1928 yılında ilk şiirini Yeni Adana Gazetesi’nde yayımlamıştır. Ahmet Remzi Yüreğir, 1930 yılında Serbest Cumhuriyet Fırkası’na katılmış, 1946 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’nden Seyhan (Adana) milletvekili seçilmiş ve 1946-1950 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görev yapmıştır.
Ahmet Remzi Yüreğir’in 1951 yılında İstanbul’da meydana gelen bir trafik kazasında hayatını kaybetmesinin ardından, oğlu Çetin Remzi Yüreğir 1958 yılından itibaren gazetenin imtiyaz sahibi olarak görev almıştır. Demokrat Parti iktidarı döneminde gazete muhalif bir yayın çizgisi izlemiş ve 9 Mayıs 1960 tarihinde Tahkikat Encümeni kararıyla süresiz olarak kapatılmıştır. Bu kapatma, gazetenin tarihindeki ikinci kapatılma olayıdır.
