Yenihan bebekleri, Türkiye'nin Sivas ilinin Yıldızeli ilçesinde tamamen el işçiliğiyle üretilen kültürel ürünleridir. Adını ilçenin bilinen eski adı “Yenihan”dan alır. Bölge halkının sosyal, kültürel ve ailevi yaşantısını; inançlarını, giyim-kuşam biçimlerini ve duygu dünyasını gelecek kuşaklara aktarmada bir araç olarak görülür.

^{Yenihan Bebekleri (Yıldızeli Kaymakamlığı)}

Teknik Özellikler

• Bebeklerin iskeleti ahşaptan olup, sabitlenmiş bir zemine yerleştirilir.
• Standart ölçüleri 43 cm boyunda olup, gövde kısmı üçgen biçimli olarak tasarlanır.
• Üretimde genellikle yörede kalan kumaş ve ip parçaları değerlendirilerek doğal bir dönüşüm sağlanır.
• Kumaşla doldurulan kafa gövdeye yerleştirilir; kollar, çorap, yelek ve kıyafetler el işçiliğiyle birleştirilir.
• Etamin üzerine işlenmiş önlük ve heybe gibi aksesuarlar eklenir; yazma, fes, kolye ile tamamlanır.

^{Yenihan Bebekleri (Sivas Valiliği)}

Giyim Kuşam ve Süslemeler

Yenihan bebeklerinin her biri farklı bir karakteri temsil eder. Giydirilen kıyafetler yalnızca estetik değil, aynı zamanda anlamlı mesajlar da içerir. Motifler ve renkler bölgenin geleneksel sembolizmini yansıtır.

• Sarı çorap ile koçboynuzu motifli kıyafet giydirilen bebek, güçlü bir haneyi ancak hane içinde hastalık olduğunu simgeler.
• Önlüğünde çiçek motifi bulunan bebek, baharın gelişini ve tarımla uğraşıldığını simgeler.
• Siyah başörtüsü kullanılmış bebek, sıkıntıyı temsil eder.
• Yandan sıkmalı yazma ile örtülmüş başörtüsü, kaynana ve kayınbaba baskısını ifade eder.
• Fes takılmış bebekler, yörede yalnızca düğün ve nişanlarda giyilen gelinlik durumunu simgeler. Fesler altın tuğralarla süslenir.
• Kadın figürlerinde boncuk, pul, sutaşı gibi süslemeler; erkek figürlerde ise sosyal konumu belirten ögeler kullanılır (örneğin deri cüzdan, fötr şapka, çarık).
• Erkek karakterler; muhtar, ağa, çoban ve genç erkek figürleri ile çeşitlenir. Her biri giysi detaylarıyla tanımlanır.

^{Yenihan Bebekleri (Yıldızeli Kaymakamlığı)}

Coğrafi İşaret ve Tescil

• Ürün, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işaretiyle korunmaktadır.
• Tescil tarihi 09.10.2020; tescil ettiren kurum Yıldızeli Kaymakamlığıdır.
• Tüm üretim aşamaları Yıldızeli ilçesi sınırları içerisinde gerçekleşmelidir.
• Yenihan bebekleri ibaresi ve mahreç işareti, ürünün kendisi ya da ambalajı üzerinde bulunur.

^{Yenihan Bebekleri (Sivas Valiliği)}

Üretim ve Denetim Süreci

• Üretim, hâlen Yıldızeli Halk Eğitimi Merkezi’nde düzenlenen kurslarla sürdürülmektedir.
• Denetimler, Yıldızeli Kaymakamlığı koordinatörlüğünde ilgili uzmanlardan oluşan bir kurul tarafından yılda bir kez ve gerektiğinde yapılır.
• Denetim süreci; çorap örgüleri, başörtü bağlama şekilleri, ahşap iskelet yapısı ve sembol kullanımı gibi detayları kapsar.

^{Yenihan Bebekleri (Yıldızeli Kaymakamlığı)}

Kültürel Direnç ve Tanıtım

Yenihan bebekleri, 2012 yılında Türk Patent Enstitüsü tarafından tescillenerek marka hâline gelmiştir. Dijital çağda geleneksel kültürün temsili olarak varlığını sürdürmektedir. Tanıtım fuarlarında büyük ilgi görürken; karakter çeşitliliği ve folklorik ayrıntılarla il dışından gelen ziyaretçilerin dikkatini çekmektedir.