Yozgat ilinin Aydıncık ilçesine özgü, menşe adı olarak tescillenmiş bir tarım ürünüdür. Tohumlarının plasentaya sıkıca bağlı ve çekirdek evinin toplu bulunması, kabuğunun sarı ve dilimli olması bu ürünü tanımlayan özelliklerdendir. Halk arasında kendine has tadı, kokusu ve dokusu nedeniyle “yer muzu” olarak da anılır. Dilimlenerek ortası bütün bırakılarak yapılan servis biçimi ürüne adını vermiştir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 25 Ağustos 2020 tarihinde tescil edilmiştir.

Ürün Özellikleri

Yozgat Aydıncık bağrıbütün kavununun meyve eti rengi turuncu olup, kokulu, az sulu ve ince kabukludur. Çekirdekleri, plesentaya kuvvetli bir şekilde bağlıdır ve çekirdek evi toplu vaziyettedir. Meyve kabuğu dilimli ve sarı renktedir. Bitkinin yaprak sapı uzun ve tüylü, gövdesi ise ince kalınlıkta, tüylü, otsu yapıda ve boğumludur. Ortalama meyve ağırlığı 921,87±244,10 gram, meyve et kalınlığı 2,82±0,21 santimetredir. Suda çözünür kuru madde miktarı (SÇKM) ortalama %11,92±1,33 olarak ölçülmüştür.

Üretim Metodu

Üretim süreci, tarlaların sonbaharda sürülmesiyle başlar.

• Mart sonu ile nisan başında toprak çapalanarak yumuşatılır ve ekime hazır hale getirilir.
• Hazırlanan toprakta ocaklar oluşturulur, her ocağa gübreleme yapılarak zemin hazırlanır.
• Nisan sonu veya mayıs başı, her ocağa beş ila altı tohum bırakılır; ocaklar arası mesafe 1,5 ila 2 metre arasında ayarlanır.
• Tohumlar bir ay içinde filizlendikten sonra çapalama ve seyreltme işlemi yapılır; her ocakta iki filiz bırakılır.
• Filizler kol atma aşamasına geldiğinde, büyümeyi hızlandırmak amacıyla toprak gübreleme ile harmanlanır.
• Çapalama işlemi onar gün arayla üç veya dört defa tekrarlanır.
• Filizler ürün verip kelek aşamasına ulaştığında bir defa sulama yapılır.
• Hasat, temmuz sonu veya ağustos ayının ilk haftası başlar ve yaklaşık 1,5 ay içinde sona erer.

Coğrafi Sınır ve Denetim

Yozgat Aydıncık bağrıbütün kavununun coğrafi sınırını Yozgat iline bağlı Aydıncık ilçesi oluşturmaktadır.

Ürünün denetimi, Aydıncık Belediyesi’nin koordinatörlüğünde oluşturulan 3 kişilik denetim mercii tarafından gerçekleştirilir. Bu merci, Aydıncık Belediyesi, Aydıncık İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Aydıncık Ziraat Odası’ndan birer kişinin katılımıyla teşkil edilir. Denetimler, yıllık düzenli periyotlarla, şikâyet üzerine veya gerekli görülen durumlarda herhangi bir zamanda yapılabilir.

Denetim sırasında; çekirdeklerin plesentaya sıkıca bağlı olması, çekirdek evinin toplu bulunması, meyve kabuğunun dilimli olması ve meyve et renginin turuncu olması gibi belirleyici özellikler kontrol edilir. Denetim mercii, denetim işlemlerinde kamu veya özel kuruluşlardan uzmanlardan destek alabilir.