Köken

Zinhar, Türkçeye Farsçadan geçmiş bir uyarı ifadesidir. Bu sözcük, Farsça zinhār veya zinahār biçimlerinden gelir ve “sakın ha!”, “aman dikkat!” gibi anlamlarda bir ünlem olarak kullanılır. Bu yapı, Farsçada yönelme veya kaynak belirten az (…-den) edatı ile nahār (korku, tehlike, sakınılacak durum) kelimesinin birleşiminden oluşmuştur. Etimolojik olarak, “tehlikeden uzak durmak” anlamını taşıyan bu birleşik yapı, zamanla uyarı bildiren ünlem haline gelmiştir.

Kullanım Alanları

• Klasik edebiyat: Zinhar, özellikle divan edebiyatında uyarı veya tehdit anlatan beyitlerde geçer.
• Geleneksel söyleyiş ve atasözleri: Eski deyimlerde veya öğütlerde uyarı anlamı taşır.
• Resmi Osmanlıca yazışma dili: Özellikle ferman, ihtarname gibi belgelerde ciddi uyarı amacıyla tercih edilmiştir.
• Günümüz Türkçesi (seyrek): Daha çok arkaik, edebi veya ironik kullanımlarda yer alır; örnek: “Zinhar unutmayın, saat beşte oradayım.”