Anadolu’nun ortasında, doğu ve batı arasında bir kavşak noktası olan Afyonkarahisar, sahip olduğu zengin tarihi ve kültürel mirasıyla Türkiye'nin önemli şehirlerinden biridir. Şehir, 226 metre yüksekliğindeki volkanik bir kaya kütlesi üzerinde yükselen Afyonkarahisar Kalesi ile karakterize edilir. Bu kale, tarih boyunca farklı medeniyetler tarafından kullanılmış ve çeşitli isimlerle anılmıştır. Hititler buraya Hapanuva, Romalılar ve Bizanslılar Akroinon, Selçuklular ve Osmanlılar ise Karahisar-ı Devle veya Karahisar-ı Sahip adını vermiştir.

Şehrin adı, yetiştirilen haşhaş bitkisinden elde edilen özsuyu tanımlayan opium kelimesinin Afyon olarak söylenmesinden türemiştir. Afyonkarahisar adı ilk kez 17. yüzyıldaki mahkeme kayıtlarında geçmektedir. Aynı zamanda, Roma ve Bizans dönemlerinde şehrin kaplıcaları nedeniyle Frigya Salutaris (Şifalı Frigya) olarak anıldığı bilinmektedir.

^{Afyonkarahisar Kalesi (Fotoğraf: Meryem Şentürk Çoban)}

Afyonkarahisar'ın Tarihi

Tarih Öncesi ve İlk Çağlarda Afyonkarahisar

Arkeolojik bulgulara göre, Afyonkarahisar ve çevresi M.Ö. 3000’li yıllardan itibaren yerleşim alanı olmuştur. Özellikle Kusura Höyük, Kaklık ve Karaoğlan bölgelerinde yapılan kazılar, Tunç Çağı’ndan kalma eserleri gün yüzüne çıkarmıştır. Bu dönemde taş, kil, kemik ve tunçtan yapılmış araç gereçler, dokuma aletleri ve mezar eşyaları bulunmuştur.

Tarihte Afyonkarahisar

Hititler (M.Ö. 1800-1200)

Hititler döneminde Afyonkarahisar, önemli bir ticaret yolu üzerinde bulunuyordu. Boğazköy-Apassa (Efes) ticaret yolu, ilerleyen yıllarda Kral Yolu olarak anılacaktır. Bu dönemde yapılan kazılarda Seydiler Yanarlar mevkiinde Hitit küp mezarlıkları, hiyeroglif stel ve bronz heykelcikler bulunmuştur.

Frigler (M.Ö. 1200-546)

Frigler, M.Ö. 9. yüzyılda bölgeye yerleşmiş ve burada güçlü bir kültürel miras bırakmıştır. Afyonkarahisar ve Eskişehir arasındaki kayalık bölgede Yazılıkaya (Midas Şehri), Aslankaya, Göynüş Vadisi gibi önemli Frig anıtları yer almaktadır. Frig kültürü Bizans dönemine kadar bölgede etkisini sürdürmüştür.

Lidyalılar (M.Ö. 660-546) ve Persler (M.Ö. 546-333)

Lidyalılar döneminde Dinar ve Dazkırı çevresinde önemli yerleşimler kurulmuştur. Lidyalılar, tarihte ilk parayı basan medeniyettir ve bölgedeki ticareti güçlendirmişlerdir. Persler ise bölgeyi Dinar’ı eyalet merkezi yaparak yönetmişlerdir.

Helenistik Dönem ve Roma İmparatorluğu (M.Ö. 333-M.S. 395)

Büyük İskender’in M.Ö. 333’te Persleri mağlup etmesinin ardından bölge Helenistik Krallıklar arasında paylaşılmıştır. Daha sonra Roma egemenliğine giren Afyonkarahisar, bu dönemde önemli bir mermer ticaret merkezi olmuştur. İscehisar (Dokimeion) mermerleri, Roma topraklarına ihraç edilmiştir. Bölgede Apameia (Dinar), Synnada (Şuhut), Dokimeion (İscehisar) gibi önemli kentler kurulmuştur.

Bizans Dönemi (395-1176)

Bizans döneminde Afyonkarahisar, özellikle Amorium (Hisarköy) ve çevresi ile dini ve askeri bir merkez haline gelmiştir. 9. ve 10. yüzyılda, Arap ve Türk akınlarına karşı sınır karakolları inşa edilmiştir. Ancak 1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra şehir Türklerin kontrolüne geçmiştir.

Afyonkarahisar’da Türk Hâkimiyeti

Selçuklular ve Beylikler Dönemi (1071-1428)

Malazgirt Zaferi sonrası Anadolu’ya giren Selçuklular, Afyonkarahisar’a büyük önem vermiştir. I. Alâeddin Keykubat döneminde kalenin burçları ve surları güçlendirilmiş, medreseler ve kervansaraylar inşa edilmiştir. Şehirde Selçuklu dönemine ait önemli eserlerden bazıları şunlardır:

• 40 Direkli Ulu Camii
• Sahipata Kervansarayı
• Kureyş Türbesi

^{Ulu Camii ve Afyonkarahisar Kalesi (Fotoğraf: Meryem Şentürk Çoban)}

1243’teki Kösedağ Savaşı sonrası Anadolu Selçuklu Devleti zayıflayınca, Afyonkarahisar Sahipataoğulları Beyliği’nin başkenti olmuştur. Daha sonra Germiyanoğulları egemenliğine giren şehir, II. Yakup Bey’in vasiyetiyle Osmanlılara bırakılmıştır.

Osmanlı Dönemi (1428-1922)

Osmanlılar döneminde Afyonkarahisar, Rumeli ve İç Anadolu arasında bir geçiş noktası olarak stratejik bir konuma sahipti. Fatih Sultan Mehmet’in Karaman Seferi sırasında önemli bir merkez olmuştur. 17. yüzyılda Celali İsyanları, Karamanoğulları ve Haçlı Seferleri gibi olaylardan etkilense de, Osmanlı döneminde şehir büyümeye devam etmiştir. Mevlevilik tarikatı bu dönemde şehirde yaygınlaşmıştır.

Osmanlı döneminde şehirde dericilik, şekercilik, mermercilik ve ticaret gelişmiştir. Ulu Camii, Gedik Ahmet Paşa Külliyesi ve Mevlevihane bu dönemin önemli eserlerindendir.

Kurtuluş Savaşı ve Afyonkarahisar

Afyonkarahisar, Kurtuluş Savaşı'nda büyük bir stratejik öneme sahipti. Mondros Mütarekesi sonrası Fransızlar ve İtalyanlar bölgeyi işgal etmiş, ardından 28 Mart 1921’de Yunanlılar tarafından ele geçirilmiştir. Büyük Taarruz’un başladığı 26 Ağustos 1922’de Türk ordusu Afyonkarahisar-Kocatepe üzerinden düşmanı püskürtmüş ve şehir 27 Ağustos 1922’de kurtarılmıştır.

Cumhuriyet Döneminde Afyonkarahisar

Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Afyonkarahisar, hızla gelişmeye başlamış ve sanayi merkezi haline gelmiştir. Şeker, çimento, un, yem, deri ve mermer sektörleri şehir ekonomisini güçlendirmiştir. Termal turizmin gelişmesiyle birlikte Afyonkarahisar kaplıcaları ulusal ve uluslararası turizmin merkezi olmuştur.

Bugün Afyonkarahisar, tarihi dokusu, termal tesisleri, zengin mutfağı ve doğal güzellikleriyle Türkiye'nin önemli turistik ve kültürel merkezlerinden biri olmayı sürdürmektedir.

Coğrafya

Afyonkarahisar, Türkiye’nin üç coğrafi bölgesine yayılan nadir illerden biridir. Büyük bir bölümü Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu kesiminde bulunurken, doğusunda İç Anadolu Bölgesi’nin, güneybatısında ise Akdeniz Bölgesi’nin etkileri görülmektedir. Bu konumu nedeniyle Ege, İç Anadolu ve Akdeniz bölgeleri arasında bir geçiş noktası oluşturur.

İl; doğuda Konya, batıda Uşak, kuzeybatıda Kütahya, güneybatıda Denizli, güneyde Burdur, güneydoğuda Isparta ve kuzeyde Eskişehir ile komşudur. 37° 45' ve 39° 17' kuzey enlemleri ile 29° 40' ve 31° 43' doğu boylamları arasında yer alan il, deniz seviyesinden ortalama 1.034 metre yükseklikte bulunmaktadır.

Afyonkarahisar, coğrafi konumu itibarıyla üç bölgenin birleşme noktasında yer alırken, doğal yapısı gereği yüksek platolar, dağlar, ovalar ve önemli su kaynaklarına sahiptir. Karasal iklimin etkili olduğu bu bölgede kışlar sert ve yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçmektedir. Denizden uzaklığı ve yüksekliği nedeniyle sıcaklık farkları oldukça belirgindir. Afyonkarahisar, tarım, sanayi, turizm ve ticaret açısından önemli bir merkez olup iklimi, su kaynakları ve coğrafi yapısıyla bölgenin ekonomik ve sosyal hayatına yön veren şehirlerden biri olarak varlığını sürdürmektedir.

Yer Şekilleri

Afyonkarahisar, kuzeyden güneye doğru uzanan ve Batı Anadolu’yu İç Anadolu ile birleştiren yüksek alanın güney parçasını oluşturur. Bu nedenle doğal bir geçiş koridoru niteliğindedir ve kara ve demiryollarının kesiştiği bir merkez konumundadır.

İl sınırları içerisinde %47,5 oranında dağlar, %32,6 oranında platolar ve %19,9 oranında ovalar bulunmaktadır. Afyonkarahisar’ın yüzey şekilleri genellikle yüksek dağlar, geniş platolar ve ovalardan oluşur.

• Dağlar (%47,5): İlin doğusunda, batısında ve güneyinde yükselen dağlık alanlar bulunmaktadır. Bu dağlar ilin iklimini ve tarım alanlarını etkileyen önemli unsurlardır.
• Platolar (%32,6): İlin orta kesimleri yaylalar ve geniş platolarla kaplıdır.
• Ovalar (%19,9): Afyon Ovası, Sandıklı Ovası, Dinar Ovası ve Bolvadin Ovası, ilin tarım açısından en verimli alanlarıdır.

Akarsular ve Göller

Afyonkarahisar, önemli akarsular ve göller ile su kaynaklarına sahiptir.

Akarsular:

• Afyonkarahisar’ın en önemli akarsuları arasında Akarçay, Büyük Menderes Nehri’nin kolları ve Sakarya Nehri’ne dökülen çaylar bulunmaktadır.
• Akarçay, ilin en önemli akarsularından biri olu, doğudan batıya doğru akarak Eber Gölü’ne ulaşmaktadır.
• Büyük Menderes Nehri’nin kolları, ilin güney kesimlerinde yer almakta ve Batı Anadolu’ya doğru akmaktadır.
• Sakarya Nehri’ne dökülen çaylar, ilin kuzeydoğusunda bulunur ve İç Anadolu Bölgesi’ne su taşır.

Göller:

• Afyonkarahisar’da Eber Gölü ve Akşehir Gölü önemli doğal göller arasındadır.
• Eber Gölü, Bolvadin ve Çay ilçeleri arasında yer almakta olup sazlık ve sulak alanlarıyla birçok kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır.
• Akşehir Gölü, Afyonkarahisar ve Konya arasında yer alır ve bölgenin en büyük tatlı su göllerinden biridir.

İklim

Afyonkarahisar, her ne kadar Ege Bölgesi'nde yer alsa da, İç Anadolu Bölgesi'ne geçiş koridorunda bulunması nedeniyle tipik bir Ege iklimi göstermez. Yükseltinin fazla olması ve denizden uzaklık nedeniyle ilde karasal iklimin etkileri belirgindir. Bununla birlikte, Ege ve Akdeniz’den gelen hava akımları, şehrin iklimini kısmen yumuşatmaktadır.

Genel olarak yazları sıcak ve kurak, baharları ılık ve yağışlı, kışları soğuk ve kar yağışlı bir iklim yapısına sahiptir.

• Yağışlar en fazla ilkbahar aylarında (Nisan ve Mayıs) düşerken, en az yaz aylarında (Temmuz ve Ağustos) görülmektedir.
• Denizden uzaklık ve nem azlığı nedeniyle, özellikle yaz aylarında kuraklık yaşanır.
• Yıllık ortalama sıcaklık 11,2°C olup, Ocak ayı en soğuk, Temmuz ayı ise en sıcak aydır.
• Kaydedilen en düşük sıcaklık 30 Aralık 1948'de -27,2°C, en yüksek sıcaklık ise 29 Temmuz 2000'de 39,8°C olarak ölçülmüştür.
• İlde sıcaklığın 0°C'nin altına düştüğü günlerin sayısı ortalama 89’dur.
• Uzun yıllar boyunca ölçülen yıllık yağış ortalaması 444 mm’dir.
• Yazın görülen sağanak yağışlar bazen faydalı olmak yerine zarar verici etkiler yaratabilir.

Rüzgarlar ve Meteorolojik Gözlemler

Afyonkarahisar'daki rüzgar yön ve hızlarını genel atmosfer sirkülasyonu, cephesel etkiler ve topoğrafik koşullar belirler.

• Kış aylarında kuzey ve güney yönlü rüzgarlar etkili olurken, yaz aylarında kuzey sektörlü rüzgarlar hâkimdir.
• En kuvvetli rüzgar, 13 Aralık 1967’de 129,6 km/saat hızla esmiştir.
• 1929 yılından itibaren meteorolojik gözlemler yapılmaktadır.
• Günümüzde il genelinde 43 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu (OMGİ) bulunmaktadır.
• Şuhut Kumalar Dağı’nda (2247 metre) Meteoroloji Radarı, Afyonkarahisar Havaalanında ise Havaalanı OMGİ (H-OMGİ) bulunmaktadır.
• Afyonkarahisar Meteoroloji Bölge Müdürlüğü’nde Yıldırım Tespit ve Takip Sistemi (YTTS) mevcuttur.

Nüfus

Afyonkarahisar, tarih boyunca farklı medeniyetlerin etkisi altında kalmış ve coğrafi konumu nedeniyle önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Nüfus yapısı, şehirleşme, ekonomik faaliyetler, göç hareketleri ve tarıma dayalı yaşam koşulları gibi çeşitli faktörlerden etkilenmiştir.

Tarihsel Süreçte Afyonkarahisar’ın Nüfusu

Osmanlı döneminde Afyonkarahisar, önemli bir ticaret ve zanaat merkezi olarak gelişmiş, nüfus açısından da büyüme göstermiştir. 16. yüzyılda şehirde yaklaşık 8.500 kişi yaşamaktaydı. 1572 yılına gelindiğinde bu rakam 9.400’e ulaşmış ve şehrin nüfus yapısı Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudilerden oluşmuştur. Evliya Çelebi’nin 17. yüzyıldaki kayıtlarına göre şehirde yaklaşık 20.000 kişi bulunmaktaydı.

19. yüzyılda demiryollarının inşa edilmesi ve sanayileşme sürecinin başlamasıyla nüfus artışı hızlanmıştır. 1890 yılında şehir nüfusu 17.436, 1902’de ise 33.000 olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde şehir, göçler ve ticari faaliyetlerle gelişmeye devam etmiştir.

Cumhuriyet Döneminde Afyonkarahisar’ın Nüfus Gelişimi

Cumhuriyetin ilanından sonra, Afyonkarahisar'da nüfus artışı devam etmiş, sanayi ve ulaşım yatırımları ile şehir büyümüştür. 1927 yılında şehir nüfusu 25.000’i bulmazken, sonraki yıllarda artarak şu şekilde ilerlemiştir:

• 1950 yılı: 30.000
• 1980 yılı: 75.000
• 1985 yılı: 87.033

Bu dönemde Afyonkarahisar, tarım, sanayi ve ticaret merkezlerinden biri haline gelmiş ve nüfus yoğunluğu artmıştır.

Günümüzde Afyonkarahisar’ın Nüfus Yapısı

Afyonkarahisar’da kentsel nüfus artarken, kırsal nüfus tarımsal üretim ve hayvancılığa bağlı olarak daha az yoğunluk göstermektedir. Tarıma dayalı ekonominin yanı sıra sanayi ve ticaretin gelişmesi, nüfus hareketliliğini etkilemiş ve şehirleşme oranını artırmıştır.

Afyonkarahisar'ın toplam nüfusu 2024 verilerine göre 750.193'tür. 2024 yılı verilerine göre ilin erkek nüfusu 375.263 iken kadın nüfusu 374.930'dur.

^{Afyonkarahisar Sokakları (Fotoğraf: Meryem Şentürk Çoban)}

Ekonomi

Afyonkarahisar, tarım, hayvancılık, sanayi ve ticaret alanlarında gelişen, coğrafi konumu sayesinde stratejik bir geçiş noktası olarak önemini koruyan bir şehirdir. Geleneksel üretim faaliyetleri ile modern yatırımların birleşmesi, ilin ekonomik yapısının giderek çeşitlenmesine ve büyümesine katkı sağlamaktadır.

Tarım ve Hayvancılık

Afyonkarahisar ekonomisinin temel taşlarından biri tarım ve hayvancılıktır. İl genelinde tarıma elverişli ve elverişsiz araziler dengeli bir şekilde dağılmıştır.

İlin toplam yüzölçümü 1.423.000 hektar olup, bunun %48’i kültüre elverişli tarım arazisidir.

Tarım Ürünleri

Afyonkarahisar'da tarım, özellikle ovalarda yoğunlaşmış olup sebze ve meyve üretimi ön plandadır.

• Sulu tarım yapılan bölgelerde sebze üretimi yaygındır.
• Tahıl üretimi, iklim ve toprak özelliklerine bağlı olarak geniş alanlarda yapılmaktadır.
• Haşhaş, şeker pancarı, patates, ayçiçeği gibi endüstri bitkileri tarımın önemli bir parçasıdır.

Hayvancılık

Afyonkarahisar'da geleneksel hayvancılıktan modern hayvancılığa geçiş süreci yaşanmaktadır. Besi hayvancılığı, özellikle merkez ve çevresinde yoğun bir şekilde yapılmaktadır.

• Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık gelişmiştir.
• Tavukçuluk ve yumurta üretimi Türkiye genelinde önemli bir yer tutmaktadır. Afyonkarahisar, Türkiye'nin yumurta borsasının belirlendiği merkezlerden biridir.
• Süt sığırcılığı, arıcılık ve kümes hayvancılığı da gelişmiştir.

Sanayi

Afyonkarahisar'da sanayi tarıma dayalı olarak başlamış, ancak zamanla çeşitlenerek büyümüştür.

Sanayi Alanları ve Organize Sanayi Bölgeleri

• Afyonkarahisar’da toplam 460 hektarlık bir organize sanayi bölgesi bulunmaktadır.
• Merkez ve ilçelerde organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi siteleri bulunmaktadır.

Öne Çıkan Sanayi Kolları

Afyonkarahisar’da sanayi tesisleri genellikle yerel kaynaklara dayalı olarak gelişmiştir.

• Mermer sanayi: Afyonkarahisar, özellikle İscehisar ve çevresinde çıkarılan mermerin işlenerek yurt içi ve yurt dışına satıldığı önemli bir merkezdir.
• Gıda sanayi: Kaymak, sucuk ve kaymaklı şeker üretimi, ilin geleneksel sanayi alanlarındandır.
• İmalat sanayi: Makarna, un, yem, tuğla, yağ ve lastik gibi ürünlerin üretimi sanayileşmeyi belirgin hale getirmiştir.

Sanayi Tesislerinin Dağılımı

Afyonkarahisar’da sanayi tesislerinin sektörel dağılımı şu şekildedir:

• 335 mermer tesisi
• 125 gıda tesisi
• 30 toprak sanayi tesisi
• 13 yem ve katkı tesisi
• 5 ambalaj tesisi
• 4 dokuma tesisi
• 8 orman ürünleri tesisi
• 29 diğer sanayi tesisleri

Ticaret ve Ulaşım

Afyonkarahisar, coğrafi konumu itibarıyla kara ve demiryolu ulaşımında önemli bir merkezdir.

• İlin ticaret hacmi coğrafi konumu ve ulaşım imkânlarının elverişli olması sayesinde her geçen gün artmaktadır.
• Afyonkarahisar ekonomisinin lokomotifi, yerel kaynaklara dayalı üretim yapan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ) olmuştur.
• Termal turizm yatırımları, il ekonomisinin çeşitlenmesine ve büyümesine katkı sağlamaktadır.

Afyonkarahisar, karayolları ve demiryollarının kesiştiği bir noktada yer aldığından, ticaretin hızla gelişmesine katkı sağlamaktadır. Bu avantaj, organize sanayi bölgesinin büyümesini hızlandırmıştır.

Turizm ve Ekonomiye Katkısı

Afyonkarahisar, termal turizm, kültürel turizm ve doğa turizmi açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Afyonkarahisar’da kaplıca ve termal turizm faaliyetleri ekonomiye büyük katkı sağlamaktadır. Özellikle Gazlıgöl, Sandıklı-Hüdai, Ömer-Gecek ve Bolvadin-Heybeli termal merkezleri, sağlık turizmi açısından büyük öneme sahiptir.

• Son yıllarda termal turizme yönelik yatırımlar artmış, 3, 4 ve 5 yıldızlı otellerin sayısı çoğalmıştır.
• Turizmin yıl boyunca sürdürülebilmesi için modern tesislerin yapılması ekonomiyi olumlu yönde etkilemiştir.
• Afyonkarahisar Kalesi, Frig kaya anıtları, Mevlevihane ve Osmanlı mimarisiyle dikkat çeken yapılar turizme katkı sağlamaktadır.
• Kültürel festivaller ve şenlikler, ilin ticaretine ve turizm gelirlerine katkıda bulunmaktadır.

Turizm

Afyonkarahisar, tarihî ve doğal güzellikleri, termal kaynakları, kültürel mirası ve el sanatlarıyla zengin bir turizm potansiyeline sahip bir şehirdir. Binlerce yıllık medeniyetlerin izlerini taşıyan arkeolojik kalıntıları, tarihî yapıları, mağaraları, kaplıcaları, peri bacaları, açık hava tapınakları ve geleneksel mutfağıyla dikkat çeken il, deniz turizmi dışında birçok turizm çeşidine ev sahipliği yapmaktadır.

Ancak Afyonkarahisar, turizm sektörünün sağladığı imkânlardan tam anlamıyla yararlanamamaktadır. Bunun başlıca sebepleri arasında:

1. Şehrin bir geçiş güzergâhında yer alması ve turistlerin burada kısa süreli konaklaması,
2. Turizm bilincinin tam olarak oluşmaması ve modern turizm yatırımlarının yetersizliği sayılabilir.

Son yıllarda turizmi yıl boyu sürdürebilmek ve çeşitlendirebilmek amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından çeşitli projeler geliştirilmiş, özellikle termal turizme yönelik yatırımlar artmıştır. Yapılan yatırımların sonucunda Afyonkarahisar, turizmde hak ettiği noktaya ulaşmaya başlamış ve Türkiye’nin en önemli termal turizm merkezlerinden biri haline gelmiştir.

Afyonkarahisar’ın turizm potansiyeli çeşitli kategorilere ayrılmaktadır:

Termal Turizm ve Kaplıcalar (Sağlık Turizmi)

Afyonkarahisar, kaplıca ve ılıca bakımından Türkiye'nin sayılı illeri arasında yer almaktadır. Termal kaynaklarının şifalı suları, özellikle romatizmal hastalıklar, cilt hastalıkları ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları gibi birçok sağlık sorununun tedavisinde kullanılmaktadır.

İlde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından "Turizm Merkezi" ilan edilen dört önemli termal merkez bulunmaktadır:

• Gazlıgöl Termal Turizm Merkezi
• Sandıklı-Hüdai Termal Turizm Merkezi
• Ömer-Gecek Termal Turizm Merkezi
• Bolvadin-Heybeli Termal Turizm Merkezi

Bu merkezlerde modern oteller, spa tesisleri, kür merkezleri ve kaplıcalar bulunmakta olup şifa arayan ziyaretçiler için yıl boyunca hizmet vermektedir. Afyonkarahisar'da son yıllarda termal turizme yönelik yatırımlar hız kazanmış ve beş yıldızlı termal otellerin sayısı artmıştır.

Kültür ve Tarih Turizmi

Afyonkarahisar, tarihî eserleri ve arkeolojik kalıntıları ile kültür turizmi açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Şehir; Hititler, Frigler, Lidyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi birçok medeniyetin izlerini taşımaktadır.

Başlıca tarihî ve kültürel turizm alanları şunlardır:

Afyonkarahisar Kalesi

• 226 metre yüksekliğinde, Hititlerden Osmanlılara kadar birçok medeniyetin savunma amacıyla kullandığı önemli bir yapıdır.

Frig Kaya Anıtları ve Açık Hava Tapınakları

• Aslankaya, Yılantaş, Maltaş, Göynüş Vadisi ve Kapıkaya gibi anıtlar, Frig döneminden kalma en önemli eserler arasındadır.

^{Aslankaya (Fotoğraf: Meryem Şentürk Çoban)}

Ulu Camii ve Gedik Ahmet Paşa Külliyesi

• Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalan önemli yapılar arasındadır.

Mevlevihane

• Mevlevilik tarikatının önemli merkezlerinden biridir.

^{Mevlevihane haziresinde bulunan, Namık Kemal'in annesi Fatıma Zehra Hanım'ın mezarı (Fotoğraf: Meryem Şentürk Çoban)}

Afyonkarahisar Arkeoloji Müzesi

• Şehirdeki tarihî eserlerin sergilendiği önemli bir müzedir.

Doğa Turizmi ve Doğal Güzellikler

Afyonkarahisar, doğal güzellikleri ve tabiat alanlarıyla da dikkat çeken bir ildir.

Başlıca doğal turizm alanları şunlardır:

• Eber Gölü: Sulak alan ekosistemi ile kuş gözlemciliği açısından önemli bir bölgedir.
• Akşehir Gölü: Konya ile Afyonkarahisar arasında yer alan büyük bir göldür.
• Tokalı Kanyon: Doğa yürüyüşü ve dağcılık gibi doğa sporlarına elverişli bir bölgedir.
• Akdağ Tabiat Parkı: Kamp, doğa yürüyüşü ve dağcılık için uygun bir alan olup zengin flora ve fauna çeşitliliğine sahiptir.

Festival ve Şenlikler

Afyonkarahisar’da yıl boyunca çeşitli kültürel ve turistik festivaller düzenlenmektedir. Bu festivaller, şehrin kültürel değerlerini tanıtmak ve turizmi canlandırmak açısından önemli etkinliklerdir.

Başlıca festivaller şunlardır:

• Geleneksel Zafer Haftası Kutlamaları (26-30 Ağustos): Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktası olan Büyük Taarruz’un yıldönümü etkinlikleri.
• Sucuk ve Kaymak Festivali: Afyonkarahisar’ın meşhur sucuk ve kaymağının tanıtıldığı festival.
• Termal ve Kültürel Şenlikler: Termal turizmi teşvik etmek ve şehrin tanıtımına katkı sağlamak amacıyla düzenlenmektedir.

Alışveriş ve Yerel Ürünler

Afyonkarahisar, yerel ürünleri ve geleneksel el sanatlarıyla da turistler için cazip bir noktadır. Şehir, yüzyıllardır süregelen el sanatlarıyla ünlüdür ve bu sanatların ürünleri turistler için önemli bir alışveriş kaynağıdır.

Başlıca yerel ürünler şunlardır:

• Afyon sucuğu
• Afyon kaymağı
• Afyon lokumu
• Mermer ve taş işlemeleri
• Geleneksel kilim ve halılar

Turizm İşletmeleri ve Konaklama Olanakları

Afyonkarahisar'da turizm işletmesi belgeli birçok tesis bulunmaktadır. Özellikle termal oteller ve kaplıcalar, şehri ziyaret eden yerli ve yabancı turistler için lüks ve konforlu konaklama imkânları sunmaktadır.

Ayrıca şehirde, turizmi geliştirmek amacıyla faaliyet gösteren seyahat acenteleri ve rehberlik hizmetleri de bulunmaktadır.

İdari Yapı

Afyonkarahisar valisi 18 Mayıs 2022 tarihi itibarıyla Kübra Güran Yiğitbaşı'dır. Belediye başkanı ise Burcu Köksal'dır. Köksal, aynı zamanda 31 Mart 2024 tarihi itibarıyla Afyonkarahisar’ın ilk kadın belediye başkanı olmuştur.  Afyonkarahisar'da 17 ilçe, 60 belediye, 42 belde ve 421 köy bulunmaktadır.                         

Afyonkarahisar ilçeleri şunlardır:

• Başmakçı
• Bayat
• Bolvadin
• Çay
• Çobanlar
• Dazkırı
• Dinar
• Evciler
• Emirdağ
• Hocalar
• İhsaniye
• İscehisar
• Kızılören
• Sandıklı
• Sinanpaşa
• Sultandağı
• Şuhut