Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), Baykar Teknoloji tarafından geliştirilen; orta irtifa ve uzun havada kalış (MALE) sınıfında yer alan, keşif, gözetleme ve hassas taarruz görevleri için tasarlanmış bir hava aracıdır. Türkiye’nin insansız sistemler alanındaki teknolojik dönüşüm sürecinde önemli bir aşamayı temsil etmektedir. 2007 yılında başlatılan Taktik İHA Geliştirme Programı çerçevesinde doğan bu platform, ilk prototip olan Bayraktar TB1'in ardından geliştirilen daha gelişmiş bir model olarak ortaya çıkmıştır. Başlangıçta taktik sınıfta konumlanan Bayraktar TB2, zaman içinde kazanılan teknik yetenekler ve performans iyileştirmeleriyle birlikte orta irtifa uzun havada kalış (MALE) sınıfına evrilmiştir.

İlk uçuşunu 2014 yılında gerçekleştiren sistem, zamanla yalnızca teknik kabiliyetlerini değil, aynı zamanda operasyonel sahadaki etkisini de genişletmiştir. Ukrayna, Libya ve Azerbaycan gibi farklı coğrafyalarda aktif olarak kullanılmış ve çatışma koşullarında etkinliğini kanıtlamıştır. Nisan 2025 itibarıyla 34 ülkeye ihraç edilen Bayraktar TB2, bu yönüyle dünyada en geniş kullanıcı ağına sahip silahlı insansız hava araçlarından biri konumuna gelmiştir. Bayraktar TB2'nin irtifa ve havada kalış süresi gibi performans kriterlerinde ilerlemelerin yanı sıra, mühimmat entegrasyonu çeşitliliği, elektro-optik sistemlerin yerlileştirilmesi ve yapay zekâ destekli yeni versiyonlarının geliştirilme süreci ve testleri de devam etmektedir.

^{Bayraktar TB2 (Kaynak: AA)【1】} 

Geliştirme Süreci

Bayraktar TB2’nin gelişim süreci, Türkiye'nin insansız hava aracı (İHA) ihtiyacına yönelik çeşitli zorluklarla başlayan ve zaman içinde milli imkânlarla çözüm bulunmasını sağlayan bir süreçtir.

Bayraktar TB2 S/İHA’nın gelişim süreci somut olarak Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) tarafından 2007 yılında başlatılan Taktik İnsansız Hava Aracı Geliştirme Programı ile başladı. Bu program kapsamında, 35 kg faydalı yük taşıma kapasitesine sahip, 18 bin feet irtifada kalabilen, 10 saat uçuş hava da kalabilen ve 150 kilometre haberleşme menziline ulaşabilen bir İHA’nın geliştirilmesi hedeflendi.^【2】 

Bu doğrultuda Kalekalıp-Baykar’ın ortak girişimiyle 2009 yılında Bayraktar TB1 (Bayraktar Çaldıran olarak da bilinir) adlı İHA’nın ilk prototipi Keşan Havalimanı'nda test edilmiştir. 2010 yılının başlarında resmi kabul testlerinin tamamlanmasının ardından TB1 için seri üretime geçilmesine karar verilmiştir. 20 Aralık 2011 tarihinde ise SSM ve Baykar arasında 12 adet TB1 İHA üretimine yönelik sözleşme imzalanmıştır.

Geliştirme süreci devam ederken platform, teknik açıdan daha ileri bir seviyeye taşınarak Bayraktar TB2 modeline dönüştürüldü. Bayraktar TB2, taktik sınıfından orta irtifa uzun havada kalış (MALE) sınıfına evrilerek önemli teknik kazanımlar elde etmiştir. İlk versiyon TB1'in 9 metre olan kanat açıklığı ve 450 kg kalkış ağırlığı, TB2’de 12 metre kanat açıklığı ve 700 kg'ın üzerinde kalkış ağırlığına yükseltildi. Bu süreçte, Bayraktar TB2, 2014 yılında Edirne Keşan Askeri Havaalanı'nda yapılan testlerde, 24 saat 34 dakika boyunca havada kalarak ve 27 bin fit irtifaya çıkarak Türkiye havacılık tarihinde önemli bir başarıyı gerçekleştirmiştir.^【3】 

Seri üretim sürecine geçilmesiyle birlikte ilk olarak 6 adet Bayraktar TB2, 22 Kasım 2014 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) teslim edildi. Ardından, 2015 ve 2016 yıllarında yapılan ek teslimatlarla Bayraktar TB2 aktif olarak TSK envanterinde yerini almış ve operasyonel görevlerde kullanılmaya başlanmıştır.

^{Bayraktar TB2’nin Teslimat Töreni Sonrasında Çıkan Bir Gazete Haberi - Vatan Gazetesi}

2015 Yılı: Silahlı Hale Getirilmesi

17 Aralık 2015’te ise Baykar, ROKETSAN ile birlikte Türkiye’nin ilk silahlı insansız hava aracı (SİHA) testini gerçekleştirdi. Bayraktar TB2’den ateşlenen MAM-L mühimmatı, hedefini başarıyla vurdu. Bu denemenin ardından Bayraktar TB2, 2016 yılında SİHA olarak operasyonel kullanıma geçmiştir.

^{Bayraktar TB2'nin 2015 Yılında Silahlanmasından Sonra Çıkan Bir Gazete Haberi (Kaynak: Vatan Gazetesi)}

Kendi Sınıfında İrtifa Rekoru

Bayraktar TB2 SİHA, 16 Temmuz 2019 tarihinde Kuveyt’te katıldığı demo uçuşunda yüksek sıcaklık ve kum fırtınası gibi zorlu coğrafi ve iklim şartlarında tam 27 saat 3 dakika kesintisiz uçarak rekor kırmıştır. Bayraktar TB2, Türk havacılık tarihinde 27 saat 3 dakika havada kalarak en uzun havada kalış süresi ve 27 bin 30 feet yükseklikle yine Türkiye irtifa rekorunu kırmıştır.

Bayraktar TB2’ye SATCOM Entegrasyonu

2020 yılının Ekim ayında paylaşılan gönderiyle SATCOM entegre edilen Bayraktar TB2S ilk kez görüntülendi. Bu özellikle birlikte TB2’lerin yer kontrol istasyonundan bağımsız uydu kontrollü yeni bir versiyon geliştirilmiş oldu.

ASELSAN CATS EO Sisteminin Entegre Edilmesi

Bayraktar TB2’lerin II. Dağlık Karabağ savaşında Azerbaycan savaşında kullanılmasından dolayı Kanada hükümeti Türkiye'nin İHA teknolojisi ihracat izinlerini iptal ettiğini duyurdu. L3Harris Technologies çatı şirketine bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren Kanada merkezli Wescam Inc. şirketi bu süreçte Bayraktar TB2’lerde kullanılan Wescam MX-15D kameraların ihracatını askıya aldı. Şirket daha önce de Suriye’de düzenlenen Barış Pınarı harekâtı sonrasında da bir süreliğine ihracat engeli koymuştu.

Ambargo sonrasında yerli elektro optik sistemleri geliştirme çalışmaları artmıştır. Bu süreç içinde Bayraktar TB2 SİHA, Kasım 2020 tarihinde Aselsan tarafından geliştirilen elektro optik keşif, gözetleme ve hedefleme sistemi Aselsan CATS ile ilk test atışını başarıyla gerçekleştirdi. Test uçuşları kapsamında CATS’in yüksek hızla hareket eden hedefleri kitleme ve takip özellikleri denenmiştir. İlerleyen süreçte ise Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na CATS entegre edilen Bayraktar TB2 S/İHA teslimatlarının yapıldığı duyurulmuştur.

500 Bin Uçuş Saati

Bayraktar TB2, 500 bin uçuş saatini başarıyla tamamlayarak Türk havacılık tarihinde yeni bir rekora imza attı. Bayraktar TB2 önemli bir kilometre taşını daha geride bıraktı. Türk havacılık tarihinde ilklere imza atan Bayraktar TB2 SİHA Sistemi, 500 bin uçuş saatini başarıyla tamamladı. Böylece Bayraktar TB2 SİHA gökyüzünde yarım milyon saati aşarak en uzun süre görev yapan milli hava aracı oldu.

KEMANKEŞ 1 Mini Akıllı Seyir Füzesinin TB2’den İlk Atış

Bayraktar TB2 SİHA’ya entegre edilen KEMANKEŞ 1 Mini Akıllı Seyir Füzesi ilk atış testini 15 Haziran 2023 tarihinde başarıyla tamamladı. Test sürecinde jet motoruyla yüksek süratte 33 kilometre yol alan mini akıllı seyir füzesi belirlenen hedef bölgeye ulaşarak görevi gerçekleştirmiştir.

Fıçı Tonosu

Bayraktar TB2, 31 Mayıs 2024 tarihinde otonom Fıçı Tonosu manevra testlerini başarıyla gerçekleştirdi. Gökyüzünde seyir halinde bulunan Bayraktar TB2, sarmal bir yörünge izleyerek ve kendi ekseni etrafında tam tur dönerek icra ettiği bu manevra ile dünya havacılık tarihine geçmiştir.

500. Bayraktar TB2 SİHA Üretimden Çıktı

Bayraktar TB2’nin üretilen 500. hava aracı olan T500 kuyruk numaralı SİHA’nın üretim hattından inişi Özdemir Bayraktar Milli Teknoloji Merkezi’nde gerçekleştirilen törenle kutlandı.

Bayraktar TB2 1 Milyon Uçuş Saatini Aştı

Bayraktar TB2 SİHA envantere girdiği 2014’ten bu yana geçen 10 yıllık süreçte gökyüzünde 1 milyon saati aşarak en uzun süre görev yapan ilk ve tek milli hava aracı oldu. Bayraktar TB2 SİHA’lar, 1 milyon saatlik uçuş süresi boyunca gökyüzünde yaklaşık 150 milyon kilometre mesafe katetti. Milli SİHA’lar gökyüzündeki bu uzun yolculuk sırasında, 40.075 kilometre olan dünyanın çevresini tam 3.742 kez dolaşmaya eşdeğer bir mesafeye ulaştı.

Envantere Giren İlk Bayraktar TB2 İHA Görev Süresini Tamamladı

Bayraktar TB2 filosunun 2014’te envantere giren S5 kuyruk numaralı üyesi, 10 bin saatlik uçuş süresini başarıyla geride bırakarak gövde ömrünü tamamlayan ilk İHA oldu.

^{Görev Süresini Tamamlayan Bayraktar TB2’nin 10 Bin Saatlik Serüvenini Yansıtan Bir Bilgi-Grafiği - Baykar}

Yapay Zekâ ve Turbo Motorla Güçlenen Bayraktar TB2T-AI SİHA

Türkiye’nin ilk milli SİHA’sı Bayraktar TB2, turbo motor ve gelişmiş yapay zekâ teknolojileriyle güncellenerek Bayraktar TB2T-AI adıyla geliştirildi. İlk test uçuşunu 22 Şubat 2025 tarihinde başarıyla gerçekleştiren bu yeni nesil platform, yüksek irtifa, artırılmış hız ve akıllı uçuş kabiliyetleriyle sahadaki etkinliğini artırmaya devam edecektir. Geliştirme faaliyetleri halen sürmektedir.

Bayraktar TB2’den otonom virilden kurtarma manevrası

Bayraktar TB2 SİHA, 9 Nisan 2025 tarihinde Edirne’nin Keşan ilçesinde gerçekleştirilen test uçuşunda otonom virilden kurtarma manevrasını başarıyla tamamlayarak dünya havacılık tarihinde bir ilke imza attı. Uçuş sırasında kasıtlı olarak viril durumuna sokulan Bayraktar TB2, gelişmiş kontrol algoritmaları sayesinde bu tehlikeli durumdan otonom olarak çıkmayı başardı. Viril, hava aracının ani dengesizlik sonucu kendi etrafında dönerek ciddi irtifa kaybına uğradığı kritik bir uçuş durumu olup, bu tür bir manevranın otonom biçimde gerçekleştirilmesi bugüne kadar hiçbir insansız hava aracı (SİHA) tarafından başarılamamıştı.

^{Bayraktar TB2 Otonom Virilden Kurtarma Manevrası - Baykar}

Baykar Tarafından Geliştirilen TM100 Motorun Entegrasyonu

Baykar tarafından geliştirilen yerli motor TM100, Bayraktar TB2 insansız hava aracına entegre edilmiştir. Bu kapsamda gerçekleştirilen ikinci test uçuşu, 19 Nisan 2025 tarihinde kamuoyuna duyurulmuştur.

_{Baykar üretimi TM100 Motoru Entegreli Bayraktar TB2'nin 2. Test Uçuşu - Selçuk Bayraktar Resmi Youtube Kanalı}

Teknik Bilgi

Bayraktar TB2, operasyonel irtifası, uzun havada kalış süresi, yüksek otonomi seviyesi ve gelişmiş faydalı yük opsiyonlarıyla MALE sınıfı bir insansız hava aracı sistemidir. Gözetleme, keşif ve hassas taarruz görevleri için optimize edilmiş olan platform, çeşitli muharebe sahalarında etkin olarak kullanılmaktadır.

Performans Özellikleri ve Değerlendirmesi

Haberleşme ve Kontrol: Bayraktar TB2, hem LOS (Line of Sight) hem de BLOS (Beyond Line of Sight) haberleşme sistemleri bulunmaktadır. Bu sayede hem yakın saha kontrolü hem de uydu üzerinden uzun menzilli görevler icra edebilmektedir.

İtki ve Uçuş Özellikleri: Platform, 100 beygir gücünde içten yanmalı motor ile çalışmakta olup, azami 120 KTAS, seyir hızı 70 KTAS seviyesindedir. Bu değerler, görev odaklı sabit kanatlı bir İHA için yeterli manevra ve seyir esnekliği sunmaktadır.

İrtifa Performansı ve Havada Kalış: Maksimum servis tavanı 22.000 feet, operasyonel irtifası ise 16.000 feet seviyesindedir. Bu irtifa aralığı, TB2'nin çoğu taktik görev için radar menzili dışında kalmasına olanak tanırken, 20+ saatlik havada kalış süresi uzun süreli keşif ve gözetleme faaliyetlerini desteklemektedir.

Fiziksel Özellikler ve Taşınabilirlik: S/İHA’nın kanat açıklığı 12 metre, uzunluğu 6.5 metre ve yüksekliği 2.2 metredir. Bu ölçüler hem stabil uçuş hem de kompaktlık açısından dengeli bir yapı sunmaktadır. Azami kalkış ağırlığı 700 kg, faydalı yük kapasitesi ise 150 kg olup, bu değerler MALE sınıftaki insansız hava araçları için tipik kabul edilen sınırlar içerisinde yer almaktadır.

Faydalı Yükler 

Faydalı Yük- İGK: Bayraktar TB2, çeşitli istihbarat, gözetleme ve keşif (İGK) faydalı yük sistemlerini taşıyabilmektedir. Bunlar sırasıyla aşağıda belirtilmektedir:

•     Değiştirilebilir EO/IR/LD (Elektro-Optik / Kızılötesi / Lazer İşaretleyici) podları
•     Çok Amaçlı AESA Radar (opsiyonel)
•     Gerçek zamanlı görüntü aktarımı ve hedef takibi
•     Yüksek çözünürlüklü termal ve gündüz kamerası sistemleri

Faydalı Yük- Mühimmat: Bayraktar TB2’nin 4 adet lazer güdümlü akıllı mühimmat taşıma kapasitesi bulunmaktadır. Bu zamana kadar Bayraktar TB2’nin test attığı mühimmat sistemleri aşağıda belirtilmektedir:

•       MAM-C
•       MAM-L
•       IIR Güdümlü MAM-L
•       MAM-C
•       BOZOK
•       KEMANKEŞ Mini Akıllı Seyir Füzesi
•       DS-16 (BAE) Hassas Güdümlü Mühimmat
•       KAYI-30
•       ANTIDOT-2U/S Elektronik Destek Podu ile Uçuş Testi

Aviyonik Sistemler

Bayraktar TB2, yüksek düzeyde otonomi ve görev etkinliği sağlayan gelişmiş aviyonik sistemlerle donatılmıştır:

• Tam Otomatik Uçuş Kontrol Bilgisayarı
• Dahili Sensör Füzyonu ile hassas konum ve hareket analizi
• Yedekli Navigasyon Sistemleri
• Çoklu Uçuş Modları desteği
• Otonom Görev Planlama Yazılımı
• Gelişmiş Haberleşme ve Veri Bağlantı Sistemleri (LOS & BLOS)

^{Bayraktar TB2’nin Aviyonik Sistemlerini Gösteren Bir İnfografik - Baykar Teknoloji}

Kullanıcı Ülkeleri

Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), Türkiye’nin savunma sanayisinde ve uluslararası düzeyde en yaygın şekilde kullanılan sistemlerinden biridir. Geliştirildiği tarihten itibaren farklı coğrafyalarda operasyonel başarılar göstermiş ve Mart 2025 tarihi itibariyle toplamda 35 ülkenin envanterinde bulunmaktadır. Aşağıda, Bayraktar TB2’yi tedarik eden bazı ülkelere ait bilgiler kronolojik sıraya göre belirtilmiştir:

Türkiye – 2014: Bayraktar TB2 S/İHA, 2014 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) envanterine girdi. 2015’te silahlandırılan insansız hava aracı, TSK, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve MİT tarafından operasyonel olarak kullanılmaktadır.

Katar – 2018: 2018 yılında Baykar Bayraktar TB2’lerin Katar’a altı adet satışı için sözleşme imzalamıştır. Teslimatları yine 2018 yılında tamamlanmasıyla birlikte, Katar Bayraktar TB2’yi operasyonel olarak kullanan ikinci ülke olmuştur. Yapılan anlaşmasıyla birlikte Türkiye tarihinde ilk kez bu çapta bir hava aracının ihracatı gerçekleştirilmiş oldu.

Ukrayna – 2018: Ukrayna’nın Bayraktar TB2 alması için sözleşme 2018 yılında imzalanmış olup, 2019 yılında Türkiye’den 6 adet Bayraktar TB2 SİHA ve 3 yer kontrol istasyonu Ukrayna ordusu envanterine katılmıştır. 2021 yılında ise Ukrayna Deniz Kuvvetleri ilk Bayraktar TB2’lerini teslim aldı. Aynı yıl Donbass bölgesinde Rusya yanlısı güçlere karşı bu SİHA’lar sahada ilk kez saldırı amaçlı kullanıldı.

Rusya -Ukrayna savaşının başlamasının ardından ise 2022 yılında Ukrayna’nın yanı sıra Litvanya, Polonya, Letonya, Norveç, İspanya ve Kanada’da, Bayraktar TB2 insansız hava araçlarını Ukrayna ordusuna temin etmek amacıyla halk destekli yardım kampanyaları düzenlenmiştir. Bu kampanyalar sonucunda toplanan bağışlarla alınması planlanan SİHA’lar, Baykar tarafından ücretsiz olarak Ukrayna’ya teslim edilmiş; toplanan bağış tutarı ise insani yardım amaçlı kullanılmak üzere Ukrayna halkına yönlendirilmiştir.

Azerbaycan – 2020: Azerbaycan, 2020 yılında Türkiye’den Bayraktar TB2 SİHA alımı gerçekleştirmiştir. Bu araçlar özellikle ikinci Dağlık Karabağ Savaşı’nda Azerbaycan ordusu tarafından etkin biçimde kullanılmıştır.

Polonya – 2021: 24 Mayıs 2021’de Polonya, Türkiye ile Bayraktar TB2 tedarik anlaşması imzalayan ilk NATO ve AB ülkesi olmuştur. Toplam 24 adet TB2 SİHA satın alındığı açıklanmış, teslimatlar ise kademeli olarak gerçekleştirilmiştir.

^{Bayraktar TB2'nin Polonya’ya İhracatından Bir Görüntü - İHA}

Pakistan – 2022:Bayraktar TB2 SİHA’ların Pakistan envanterine girdiği çeşitli platformlarda doğrulanmıştır. Ayrıca, Pakistan’a özgü mühimmat entegrasyonları da gerçekleştirilmiştir.

Arnavutluk – 2022: Arnavutluk, Bayraktar TB2 SİHA filosu için Türkiye ile bir satın alma anlaşması imzalamıştır. Anlaşma sonrası SİHA’lar teslim edilerek Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri envanterine girmiştir.

Kuveyt – 2023: Baykar ile Kuveyt Savunma Bakanlığı arasında Bayraktar TB2 SİHA ihracatına yönelik 370 milyon dolarlık sözleşme imzalanmıştır. Süreç 2019’da başlamış, ABD, Avrupa ve Çin merkezli firmaların da yer aldığı rekabette Bayraktar TB2 tercih edilmiştir. Temmuz 2019’daki demo uçuşunda Bayraktar TB2, Kuveyt’te zorlu iklim koşullarında 27 saat 3 dakika havada kalarak dikkat çekmiştir.

Burkina Faso – 2023: Burkina Faso’ya Bayraktar TB2 SİHA’lar 2023 yılında teslim edilmiştir. Teslimatlar sonrasında Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar’a devlet nişanı vermiştir.

Mali – 2023 ve 2024: T.C. Bamako Büyükelçiliği, Mali’ye ihraç edilen Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Araçları’nın (SİHA) teslim töreninin 16 Mart 2023 tarihinde gerçekleştirildiği duyurulmuştur.

Cibuti – 2023: Bayraktar TB2 SİHA’ları, 27 Haziran 2023 tarihinde Cibuti’de düzenlenen bağımsızlık günü askerî geçit töreninde sergilendi.

^{Bayraktar TB2’nin Doğu Afrika Ülkesi Cibuti’nin Askeri Bağımsızlık Geçit Töreninden Bir Görüntü - Baykar}

Türkmenistan – 2023: Türkmenistan’a Bayraktar TB2 ihracatı gerçekleştirilmiş ve SİHA’lar resmi geçit töreninde görüntülenmiştir.

Özbekistan – 2023: Özbekistan’ın Bayraktar TB2’leri, bir savunma etkinliğinde sergilenmiştir. Böylece platformun envantere girdiği doğrulanmıştır.

Kırgızistan – 2023: Kırgızistan, satın aldığı Bayraktar TB2 SİHA’lar için özel bir üs kurmuştur. Teslimatlar 2023 yılı içerisinde tamamlanmıştır.

Romanya – 2023: Romanya, Bayraktar TB2 SİHA sistemlerini satın alarak bu alandaki ilk teslimatını 2023 yılında almıştır. Böylece TB2, Avrupa Birliği ülkelerinde ikinci kez envantere giren bir SİHA olmuştur.

Kosova – 2023: Kosova, Bayraktar TB2 SİHA’larını 2023 yılı sonunda teslim almıştır. Resmî kaynaklara göre SİHA’lar Kosova Güvenlik Gücü’nün envanterine dahil edildiği teyit edilmiştir.

Maldivler – 2024: Bayraktar TB2’nin en yeni kullanıcılarından biri Maldivler’dir. 2024 yılı içinde yapılan teslimatlarla birlikte TB2, ada ülkesinin savunma kapasitesine katkı sağlamaya başlamıştır.

Hırvatistan – 2024: 21 Kasım 2024 tarihinde Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de, Baykar ile Hırvatistan Savunma Bakanlığı arasında Bayraktar TB2 SİHA ihracatına yönelik bir anlaşma imzalanmıştır. Anlaşma, Hırvatistan Savunma Bakanı Ivan Anusic ile Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar tarafından imzalanmış olup, bu kapsamda Bayraktar TB2’nin Hırvatistan güvenlik güçlerinin envanterine girmesi planlanmaktadır.

Kenya – 2024: 2024 yılı itibarıyla Kenya’ya Bayraktar TB2 SİHA teslimatı gerçekleştirilmiştir. Bu gelişmeyle birlikte Kenya, TB2 SİHA’ları aktif olarak envanterine dahil eden ülkeler arasında yer almıştır.

Fas – 2024: Baykar tarafından yapılan açıklama göre Ağustos 2024 tarihinde Bayraktar TB2 SİHA’larının Fas’a teslimatının gerçekleştirildiği belirtilmiştir.

Operasyonel Geçmiş

Türkiye’nin Yurt İçinde, Irak’ta ve Suriye’de Yapmış Olduğu Harekatlar

Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Araçları (SİHA), Türkiye'nin yurt içi ve yurt dışındaki terörle mücadele ve çeşitli askeri operasyonlarında önemli roller üstlenmiştir. Bayraktar TB2’ler, yurt içindeki terörle mücadele operasyonlarının yanı sıra Irak’ta yürütülen sınır ötesi harekâtlarda ve Suriye’de gerçekleştirilen Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı, Barış Pınarı ve Bahar Kalkanı harekâtlarında aktif olarak görev almıştır. Bayraktar TB2 SİHA sistemleri özellikle Afrin’de düzenlenen Zeytin Dalı Harekâtı kapsamında gerçekleştirilen tüm uçuşlarının yüzde 90’ından fazlasını yaparak, 4000 bin saat uçuşla adeta harekâtın icra edilmesine büyük katkı sağladı.

Hendek Operasyonları (2015-2016): Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde PKK tarafından kazılan hendeklerin kaldırılması amacıyla düzenlenen operasyonlarda Bayraktar TB2'ler, keşif ve gözetleme görevleriyle güvenlik güçlerine destek sağlamıştır. ​

Irak’ın Kuzeyindeki Operasyonlar: Bayraktar TB2’ler, Irak’ın kuzeyinde PKK hedeflerine yönelik operasyonlarda da kullanılmaktadır. Dağlık ve erişimi zor bölgelerde yüksek irtifa ve uzun menzilli gözetleme yetenekleriyle terörist hareketliliğinin takibi, kamp tespiti ve hedef imhasında etkin rol oynamaktadır​.

Pençe ve Kıran Operasyonları (2019): Irak'ın kuzeyindeki PKK hedeflerine yönelik düzenlenen Pençe ve Kıran operasyonlarında Bayraktar TB2 SİHA'lar, terör örgütünün sözde yöneticilerine yönelik hassas taarruzlarda bulunarak önemli katkılar sağlamıştır.

Fırat Kalkanı Harekâtı (2016): Türkiye, 24 Ağustos 2016'da Fırat Kalkanı Harekâtı'nı başlatarak Suriye'nin kuzeyinde terör örgütü DEAŞ'a karşı kapsamlı bir operasyon yürüttü. Bu harekâtta Bayraktar TB2 SİHA'ları, keşif ve gözetleme görevleriyle kara birliklerine istihbarat desteği sağladı. Gerçek zamanlı görüntü aktarımı sayesinde, hedeflerin tespiti ve takibi kolaylaştı, bu da operasyonun etkinliğini artırdı.

Zeytin Dalı Harekâtı (2018): 20 Ocak 2018'de Afrin bölgesinde PKK/YPG ve DEAŞ terör örgütlerine karşı başlatılan Zeytin Dalı Harekâtı'nda Bayraktar TB2'ler önemli roller üstlendi. Bu harekât sırasında TB2 SİHA sistemleri özellikle Afrin’de bütün uçuşların yüzde 90’ından fazlasını yaparak, 5 bin 300 saat havada kalmıştır. Bu operasyonlarda 1.129 terörist etkisiz hale getirildi; bunların 449'u doğrudan SİHA'lar tarafından, 680'i ise SİHA'ların sağladığı istihbarat ve koordinasyonla gerçekleştirildi. TB2'ler, sığınak olarak kullanılan mağara ve tünellerin tespitinde, kara unsurlarının güvenli ilerleyişinin sağlanmasında ve sivil kayıpların önlenmesinde kritik görevler üstlendi.

^{Bayraktar TB2’nin Zeytin Dalı Harekatı Verileri - AA}

Barış Pınarı Harekâtı (2019): 9 Ekim 2019'da Suriye'nin kuzeydoğusunda PKK/YPG terör örgütüne karşı başlatılan Barış Pınarı Harekâtı'nda da Bayraktar TB2 SİHA'ları aktif olarak kullanıldı. TB2'ler, operasyon boyunca keşif ve gözetleme faaliyetlerinin yanı sıra, belirlenen hedeflere yönelik hassas taarruzlar gerçekleştirerek kara birliklerine destek sağladı. Bu sayede, terörist unsurların hareket kabiliyeti kısıtlandı ve operasyonun başarıyla ilerlemesine katkıda bulunuldu.

Bahar Kalkanı Harekâtı (2020): 2020 yılında İdlib’deki Bahar Kalkanı Harekâtı, Bayraktar TB2’lerin askeri taktiklerde devrim niteliğinde bir rol üstlendiği ilk operasyon olmuştur. Harekatta kullanılan Bayraktar TB2 SİHA’lar ve ANKA-S SİHA’lar ilk kez klasik hava gücü unsurlarının yerine "birincil taarruz aracı" olarak görev yapmışlar ve Suriye rejimine ait 151 tank, 47 obüs, 3 uçak, 8 helikopter ve 8 hava savunma sistemini imha etmişlerdir.

Bu harekâtta ayrıca Türkiye, dünyada ilk kez sürü SİHA konseptini de kullanıma geçirmiştir. Ankara ve Hatay’daki komuta merkezlerinden yönlendirilen 20’ye yakın TB2 aynı anda belirlenen hedefleri ateş altına almış, rejime ait hava savunma sistemleri, mühimmat depoları, zırhlı araçlar ve çok namlulu roketatar sistemleri etkisiz hale getirilmiştir.

Doğu Akdeniz'deki Gözetleme Faaliyetleri: Bayraktar TB2 SİHA'ları, Doğu Akdeniz'de Türkiye'nin deniz sınırlarının korunması ve bölgedeki çıkarlarının gözetilmesi amacıyla da aktif olarak görev yapmaktadır. Deniz Hava Komutanlığı'na ait TCB-808 ve TCB-809 transponder kodlarına sahip Bayraktar TB2'ler, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) merkezli olarak Doğu Akdeniz'de 7/24 esasına göre keşif ve gözetleme faaliyetleri icra etmektedir. Bu SİHA'lar, bölgede bulunan Türk sondaj gemilerinin ve onlara refakat eden Türk savaş gemilerinin etrafında yoğunlaşarak, olası tehditleri tespit etmekte ve deniz unsurlarının güvenliğini sağlamaktadır. Bu sayede, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki menfaatlerinin korunmasına önemli katkılar sunulmaktadır.

Libya: Bayraktar TB2 insansız hava araçları (İHA), Libya iç savaşında Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) sahadaki durumunu olumlu yönde değiştirmiştir. 2019'un sonları ve 2020 yılı boyunca Türk Silahlı Kuevvetleri tarafından kullanılan Bayraktar TB2’ler General Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu'na (LUO) karşı UMH'ye kritik avantajlar sağlamıştır.

Bayraktar TB2'lerin devreye girmesiyle LUO'nun kara birlikleri, lojistik konvoyları ve kritik hava üsleri hedef alınmış, bu da LUO'nun operasyon kabiliyetini zayıflatmıştır. Özellikle LUO'nun hava savunma sistemleri TB2 saldırılarında ağır kayıplar yaşamıştır. Al-Watiya hava üssü gibi stratejik üslerin düşmesi, UMH'nin sahadaki kontrolünü genişletmesine olanak tanımıştır. Bu operasyonel etkinlik, UMH'nin başkent Trablus üzerindeki baskıyı kaldırmasına ve çatışma alanını kontrol etmesine önemli katkılar sağlamıştır.

İkinci Dağlık-Karabağ Savaşı: Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Araçları (SİHA), 2020 yılında Azerbaycan ile Ermenistan arasında gerçekleşen İkinci Karabağ Savaşı sırasında önemli bir rol üstlenmiştir. 27 Eylül’de başlayan ve 44 gün süren çatışmalarda Azerbaycan'ın askeri operasyonlarında kritik görevler icra etmiştir.

Ukrayna: Bayraktar TB2 silahlı insansız hava araçları (SİHA), Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından hem savaş öncesi dönemde hem de 2022 yılında başlayan Rusya-Ukrayna savaşının farklı evrelerinde etkin biçimde kullanılmıştır. Bayraktar TB2’ler savaş öncesinde gözlem ve sınırlı saldırı amacıyla kullanılmış, ancak 24 Şubat 2022’de başlayan tam kapsamlı Rus işgaliyle birlikte sahadaki operasyonel rolü belirgin şekilde artmıştır.

Sivil Alanda Kullanımı

Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), askeri alandaki başarısının yanı sıra sivil kriz yönetimi ve afet müdahalesi gibi alanlarda da giderek daha fazla görev almaktadır. Türkiye'de son yıllarda yaşanan orman yangınları, depremler ve kayıp arama kurtarma operasyonları, Bayraktar TB2’nin bu alandaki kapasitesini somut biçimde ortaya koymuştur.

Orman Yangınlarıyla Mücadele: Bayraktar TB2, 2021 ve 2022 yaz sezonlarında Türkiye genelinde çıkan orman yangınlarının kontrol altına alınmasında etkin biçimde kullanılmıştır. 2022 yılında 1835 saat havada kalan TB2’ler, toplam 103 yangını tespit ederek müdahale süreçlerinde erken uyarı sağlamıştır. Bu başarıda insansız sistemlerin gece ve gündüz kesintisiz gözlem kabiliyeti, geniş alanları tarayabilme yeteneği ve anlık görüntü aktarımı gibi teknik avantajları belirleyici olmuştur. TB2’lerin orman yangınlarıyla mücadeledeki kullanımı, yangının başlangıç anında tespit edilmesini sağlayarak ekiplerin yönlendirilmesini kolaylaştırmış ve müdahale süresini önemli ölçüde azaltmıştır.

Deprem Afetlerinde Gözetim ve Koordinasyon: 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve “asrın felaketi” olarak nitelendirilen depremler sonrası Bayraktar TB2 ve Akıncı İHA’lar afet bölgesinde toplamda 2417 saat 6 dakika boyunca havada kalarak kesintisiz gözlem faaliyeti yürütmüştür. Bu gözlemler sayesinde çöken binaların tespiti, ulaşım yollarındaki engellerin belirlenmesi, yoğunluk yaşanan alanların takibi gibi konularda karar vericilere anlık bilgi akışı sağlanmıştır. Ayrıca, gece uçuş yetenekleri sayesinde zorlu hava ve arazi koşullarında dahi görev icra edilebilmiş; bu da arama kurtarma operasyonlarının daha koordineli bir şekilde yürütülmesini sağlamıştır.

Arama-Kurtarma Operasyonları: Bayraktar TB2’nin sivil alandaki bir diğer dikkat çekici kullanım alanı da kayıp kişilerin aranması ve kurtarılmasıdır. 2023 yılının şubat ayında Bursa Uludağ’da mahsur kalan bir genç, gece saatlerinde başlatılan arama çalışmasında Bayraktar TB2 sayesinde bulunmuştur. Gencin vücut ısısının düştüğü ve hayati tehlike yaşadığı bu vakada, TB2'nin gece görüş sistemleri ve geniş alan tarama kabiliyeti sayesinde yer tespiti yapılmış ve ekipler yönlendirilerek kurtarma başarılı şekilde gerçekleştirilmiştir.

Bıraktığı Mirası ve Etkisi

Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), yalnızca Türk savunma sanayisinin teknik bir ürünü değil, aynı zamanda küresel askeri dengeleri etkileyen stratejik bir dönüm noktası olarak değerlendirilmiştir. Geliştirildiği 2010’lu yıllardan itibaren, savaş alanlarında paradigmaları değiştirmiş; üretildiği ülkenin savunma bağımsızlığına, uluslararası ilişkilerine ve toplumların kolektif hafızasında yer almıştır.

Askeri Alanda Paradigma Değişikliği

Bayraktar TB2, konvansiyonel hava kuvvetlerinin rolünü büyük ölçüde değiştiren, düşük maliyetli ve yüksek etkili bir insansız savaş platformu olarak dikkat çekmiştir. Özellikle Suriye, Karabağ ve Libya gibi çatışma bölgelerinde, hava üstünlüğünün yalnızca savaş uçaklarıyla değil, düşük maliyetli insansız sistemlerle de sağlanabileceğini göstermiştir. MIT Technology Review dergisi, Bayraktar TB2’yi 2023'ün “çığır açan teknolojileri” arasında göstererek bu değişimi tescillemiştir. İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace ise TB2’yi “modern savaşın oyun değiştiricisi” olarak nitelendirmiştir.

Türkiye’nin S/İHA Sistemlerinde Ön Plana Çıktı

2000’li yıllarda İsrail’den alınan Heron İHA’ların teslimatlarındaki siyasi sorunlar ve operasyonel kısıtlamalar, Türkiye’nin kendi insansız hava araçlarını geliştirmesinin önünü açmıştır. Bayraktar TB2’nin yerli yazılım, donanım ve mühimmat sistemleriyle üretilmesi, Türkiye’nin savunma teknolojilerinde dışa bağımlılıktan önemli ölçüde kurtulmasını sağlamıştır. Türkiye, bu sistemle birlikte bağımsız operasyon kabiliyetine kavuşmuş, ihraç eden değil ithal eden ülke pozisyonundan çıkmıştır.

Bayraktar TB2, 2024 yılı itibarıyla toplamda 1 milyon uçuş saatini aşarak Türkiye havacılık tarihinde bu başarıyı elde eden ilk hava aracı olmuştur. Bu uçuş süresi yaklaşık 150 milyon kilometrelik bir mesafeye denk gelmekte ve sistemin güvenilirliğini, dayanıklılığını ve sürekli görev kabiliyetini göstermektedir. 500’üncü TB2’nin üretim hattından çıkması da sistemin sürdürülebilir üretim kapasitesini ortaya koymaktadır.

Ukrayna’da Direnişin Sembolü Olmuştur

Bayraktar TB2, Ukrayna’da yalnızca bir silah sistemi değil, aynı zamanda bir halkın direnişinin sembolü haline gelmiştir. 2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başlamasının ardından TB2’lerin cephede gösterdiği performans, kamuoyunda büyük yankı uyandırmış; bu etki şarkılara, belgesellere ve uluslararası dayanışma kampanyalarına da yansımıştır.

Litvanya’da başlatılan bir bağış kampanyasında yaklaşık 6 milyon euro toplanarak bir Bayraktar TB2 satın alınmak istenmiş, ancak Baykar bu talebe karşılık olarak İHA’yı ücretsiz bağışlamış, toplanan paranın insani yardıma yönlendirilmesini önermiştir. Benzer şekilde Kanada, Norveç ve Polonya gibi ülkelerde de halklar, Ukrayna’ya TB2 ulaştırmak amacıyla kampanyalar düzenlemiştir. Baykar’ın toplam üç TB2’yi ücretsiz olarak hibe etmesi, şirketin yalnızca savunma alanında değil, toplumlar arası dayanışmada da aktif rol oynadığını göstermektedir.

SİHA’nın sembolik etkisi, bireysel düzeyde de somutlaşmıştır. Bazı Ukraynalı aileler, doğan çocuklarına “Bayraktar” adını vererek bu sembolizmi kalıcılaştırmıştır. Kiev Hayvanat Bahçesi’nde doğan bir lemura da aynı adın verilmesi, TB2’nin günlük yaşamda bile bir direniş ikonuna dönüştüğünü ortaya koymaktadır. Bayraktar ismi, Ukrayna'da sadece bir askeri başarıyı değil, aynı zamanda bağımsızlık ve irade mücadelesini temsil eder hale gelmiştir. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, TB2’yi “hayat kurtarıcı” olarak tanımlamış, medya organlarında da bu teknolojinin moral gücü öne çıkarılmıştır. Televizyon kanalları, Bayraktar TB2’ye özel belgeseller hazırlamış; TB2, savaşın sembolik unsurlarından biri olarak uluslararası gündemde yer bulmuştur.

Bu sembolleşme süreci yalnızca görsel içeriklerle sınırlı kalmamış, müzik yoluyla da kendini göstermiştir. Ukrayna Kara Kuvvetleri Komutanlığı, sosyal medya üzerinden TB2’ye ithafen hazırlanan bir şarkıyı paylaşmıştır. Şarkının sözlerinde Bayraktar, farklı milletler adına adaleti sağlayan bir güç olarak tanımlanmış; “Ukrayna'ya işgalciler geldi, bizde donanımlarını yok eden var: Bayraktar” gibi ifadelerle SİHA’nın savaş alanındaki etkisi vurgulanmıştır. Şarkı kısa sürede halk arasında yayılmış, Ukraynalı müzisyen Taras Borovak’ın bestelediği bu eser bir halk marşına dönüşmüştür. Sanatçının belirttiğine göre, şarkı yalnızca 1,5–2 saat içinde yazılmış ve hızla toplumsal karşılık bulmuştur. Bu süreçte, Bayraktar TB2 temalı peluş oyuncakların üretimi de başlamış, bu ürünler halkın ilgisiyle karşılanarak sembolik anlam daha da yaygınlaştırılmıştır.

Dünya’nın En Çok Kullanılan İnsansız Hava Aracı

Bayraktar TB2, şu anda dünya genelinde en çok ihraç edilen silahlı insansız hava aracı konumundadır. Mart 2025 itibarıyla 34’dan fazla ülkeye ihraç edilen sistem, Türkiye’yi savunma sanayii ihracatında ilk kez küresel bir oyuncu haline getirmiştir. Bu ihracatlar yalnızca ekonomik değil, diplomatik etkiler de doğurmuş; TB2, Türkiye'nin dış politikada etkinlik alanını genişletmiştir.