Domuzlar Körfezi Harekâtı, Amerika Birleşik Devletleri Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından finanse edilen ve eğitilen yaklaşık 1.400 Kübalı sürgünün 17 Nisan 1961 tarihinde Küba'ya düzenlediği başarısız bir askerî çıkarmadır. Harekâtın temel amacı, Fidel Castro liderliğindeki komünist rejimi devirmek ve ABD dostu bir yönetimi iktidara getirmekti.
Dönemin ABD Başkanı J.F. Kennedy ve Küba Devlet Başkanı Fidel Castro (Kaynak: Görsel Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)
Arka Plan ve Planlama Süreci
1959’da Fidel Castro’nun Fulgencio Batista rejimini devirerek iktidara gelmesi, Küba’nın ABD ile olan ilişkilerinde ciddi bir kırılmaya yol açtı. Castro yönetiminin ABD’ye ait ekonomik varlıklara el koyması, anti-Amerikan söylemleri ve Sovyetler Birliği ile yakın ilişkiler kurması, Washington'da Küba'nın Sovyet nüfuzuna girdiği endişesini doğurdu.
Bu çerçevede Başkan Dwight D. Eisenhower, Mart 1960’ta CIA’ye Kübalı sürgünlerden oluşan bir istila gücü oluşturulması talimatını verdi. Plan, John F. Kennedy başkan seçildikten sonra revize edilerek uygulamaya kondu.
Küba'nın Coğrafi Konumu Gösteren Bir Görüntü (Google Haritalar)
Operasyonun Seyri
İşgal, CIA tarafından hazırlanan ve Brigade 2506 adı verilen sürgün kuvvetinin, Guatemala’da eğitim görmesinin ardından Küba’nın güney kıyısındaki Domuzlar Körfezi’nde karaya çıkmasıyla başladı. Harekâtın başarısı, Küba halkının isyancılara katılması ve Castro karşıtı bir ayaklanmanın tetiklenmesi varsayımına dayanıyordu. Ancak bu beklenti gerçekleşmedi. Castro rejimi, çıkarmadan günler önce planlardan haberdar olmuş, çıkarma kuvvetlerini karada ve havada karşılamaya hazırlanmıştı.
İlk hava saldırısı 15 Nisan'da düzenlendi fakat çoğu ana hedef vurulamadı. ABD yapımı B-26 bombardıman uçaklarının Küba uçaklarına benzetilerek boyanması, beklendiği gibi saldırının gizliliğini sağlayamadı. Kennedy yönetimi, planlanan ikinci hava saldırısını iptal etti. 17 Nisan’da başlayan çıkarma, beklenen halk desteğinden yoksun şekilde, kötü hava koşulları ve yetersiz mühimmatla oldukla yavaş bir şekilde ilerledi. 19 Nisan sabahı, geç gelen hava desteği yetersiz kaldı ve işgal başarısız oldu. Yaklaşık 100 kişi öldü, 1.200’ü ise esir alındı.
Sonuçlar ve Yansımalar
Operasyonun başarısızlığı, ABD dış politikasına ve Kennedy yönetiminin kamuoyu algısına ciddi bir darbe oldu. Başkan Kennedy kamuoyuna karşı sorumluluğu üstlendi, fakat aynı zamanda medyayı ve bilgi sızıntılarını eleştirerek dikkatleri farklı yönlere çekmeye çalıştı. Özelde ise Kennedy, esir alınan savaşçıların serbest bırakılmasını bizzat takip etti. 1962 sonunda 53 milyon dolarlık ilaç ve bebek maması karşılığında esirler ABD’ye iade edildi. Operasyonun başarısızlığı, Küba’nın Sovyetler Birliği’ne daha da yakınlaşmasına neden oldu ve bu gelişmeler 1962’deki Küba Füze Krizi’nin zeminini hazırladı.
Bununla birlikte, Kennedy yönetimi Küba’daki Castro rejimini devirmek için yeni bir gizli operasyon olan Operation Mongoose'u başlattı. Bu program, sabotaj, propaganda ve olası suikast girişimlerini içerse de hedeflerine ulaşamadı.
Miras ve Kültürel Yansımalar
Küba halkı ve özellikle Miami’deki Kübalı sürgün topluluğu için harekât, bir başarısızlık değil; anti-komünist bir direnişin ve fedakârlığın sembolü olarak algılanmıştır. Mahkûm olan savaşçılar yazdıkları mektuplarda gurur ve görev bilinciyle hareket ettiklerini vurgulamıştır. Bu kahramanlık anlatısı, ABD’deki popüler kültürde farklı bir çerçevede değerlendirilmiş; başarısızlık, nükleer çağda hükümetler arası hataların sonuçları ve bilgi güvenliği temalarıyla sinemaya yansıtılmıştır.
