İbni Sina Kimdir?

(980-1037)

Orta Çağ’ın en büyük bilim insanı, hekimi ve filozoflarından biridir.

Yaşamı

İbni Sina, 980 yılında Orta Asya'da, Özbekistan'daki Buhara şehrinin yakınlarındaki Efşene köyünde dünyaya gelmiştir. Babası Abdullah Efendi, Buhara yakınlarındaki bir köyün yerel valisiydi. Annesi Sitara adında Tacik asıllı bir kadındı.

Babası Abdullah Efendi, İbni Sinayı çocukluk yıllarında matematik, geometri ve felsefe konusunda kendisi eğitmiştir. Oğlunun o dönemin en başarılı hocalarından dersler almasını sağlamıştır. İbni Sina on yaşındayken Kur'an'ı ezberleyip ve Arap dili ve edebiyatında ustalaşmıştır. Sonraki 6 yılını İslam hukuku ve fıkhı, felsefe, mantık ve doğa bilimlerini okumakla geçirmiştir. On üç yaşında tıp bilimlerini okumaya başlamıştır. On sekiz yaşına geldiğinde iyi bir hekim olmuş ve ünü ülkesinin dışına yayılmıştır.

(Yapay zekâ ile oluşturulmuştur)

Eserleri

Bilindiği kadarıyla 276 kitap yazmıştır. Bunlardan 43 tanesi tıp ile ilgilidir. Tıp, felsefe, astronomi, matematik, felsefe, kimya ve fizik gibi birçok alanda eserler vermiş büyük bir İslam âlimidir.

20’li yaşlarında not alarak başladığı çalışmalarını, yıllar sonra 14 ciltlik bir tıp ansiklopedisine dönüştürmüştür. El-Kânun fi’t-Tıb yani Tıbbın Kanunu adlı bu kitap İbni Sina’nın en önemli eseridir. El-Kânun fi’t-Tıb kitabını Arapça dilinde yazmıştır.

Diğer önemli eseri ise Kitabü'ş-Şifa yani İyileşme Kitabı isimli kitabıdır. İbni Sina Orta Çağ’ın en büyük bilim insanlarından biri olarak kabul edilir ve eserleri hem İslam dünyasında hem de Avrupa’da yüzyıllarca temel kaynak olarak kullanılmıştır. "Erken tıbbın babası”, “filozofların prensi” olarak bilinir.

(Yapay zekâ ile oluşturulmuştur)

Buluşları

İbni Sina, kanın besinleri taşıyan bir sıvı olduğunu, şeker hastalığının varlığını idrardan tespit edilebileceğini ilk kez dile getiren bilim insanı olmuştur. Ayrıca, kızıl, şarbon, karaciğere bağlı olan hastalıklar ve hepatit hastalığını da keşfetmiştir.

(Yapay zekâ ile oluşturulmuştur)

Hastalıkların birçoğunun nedeninin gözle görülmeyen mikroplar olduğunu ilk öne süren İbni Sina’dır. Mikrop kavramını da tıp literatürüne ilk kez İbni Sina kazandırmıştır. Ameliyatlarda hastayı uyuşturan böylece hastaların daha az acı çekmesini sağlayan da İbni Sina’dır.

(Yapay zekâ ile oluşturulmuştur)

İbni Sina, 21 Haziran 1037'de 57 yaşında Hemadan’da hayatını kaybetmiştir. 

Kaynakça

Hujjat, Fatima Sherif. “Ibn Sina (Avicenna): The Prince of Physicians.” Avicenna Journal of Medicine 8, no. 1 (2018): 1–3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6077049/. 

TÜBİTAK Bilim Genç. “İbn Sina Kimdir?” Bilim Genç, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK). Erişim 1 Mayıs 2025. https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/ibn-sina-kimdir.

Üsküdar Üniversitesi. “İbni Sina.” Üsküdar Üniversitesi. Erişim 1 Mayıs 2025. https://uskudar.edu.tr/tr/bilim-insani/ibni-sina.