Edinburq, Birləşmiş Krallığın dördüncü ölkəsindən biri olan Şotlandiyanın paytaxtı və ikinci ən böyük şəhəridir. 264 km² sahəyə sahib olan şəhər, Şotlandiyanın şərq sahilində, Şimal dənizinə yaxın bir mövqedə yerləşir. Qlazqo şəhərinin şərqində yerləşən Edinburq, tarixi və mədəni zənginliyi ilə tanınır.

Şəhər, UNESCO Dünya Mirası Siyahısında yer alan Köhnə və Yeni Şəhər bölgələri ilə diqqət çəkir. Edinburq Qalası, Royal Mile, Holyrood Sarayı və Arthur's Seat kimi vacib turistik nöqtələrə ev sahibliyi edir. Həmçinin, dünyanın ən böyük incəsənət festivallarından biri olan Edinburq Festivali və Edinburq Fringe Festivali hər il milyonlarla ziyarətçini qəbul edir.

İqtisadiyyatı maliyyə, turizm, təhsil və texnologiya sahələrinə əsaslanır və Edinburq, Birləşmiş Krallığın ən önəmli maliyyə mərkəzlərindən biridir. Şəhər, eyni zamanda köklü akademik keçmişə sahib olan Edinburq Universitetinə ev sahibliyi edir. Valyuta Britaniya Sterlini (GBP) olub, Birləşmiş Krallığın bir hissəsi olaraq idarə olunur.

Etnik quruluşu müxtəlifdir və əhalisinin böyük hissəsini Şotlandlar təşkil edir, ingilislər, İrlandiyalılar və digər Avropa ölkələrindən gələn icmalar da şəhərdə yaşayır.

^{Edinburq Qalası (mənbə: Linn Creutzer)}

Tarix

Orta Çağ

Orta Çağda, Gododdinlər tərəfindən Kale Kayası üzərində inşa edilən kiçik bir qala olan Dun Eiden vardı, lakin dəqiq yeri bilinmir. 7-ci əsrdə Angllar, Gododdinlərə hücum edərək bu qalaya sahib oldular və "Eiden" adını alıb "Burh" sözü ilə birləşdirərək Edinburq adını yaratdılar. Şotlandlar, bu qalayı ancaq 1018-ci ildə geri ala bildilər.

Kraliyet qalasının nə vaxt inşa edildiyi dəqiq bilinməsə də, 12-ci əsrdən əvvəl və ya o dövrdə, ehtimal ki, Kral David I-in hökmranlığı dövründə tikildiyi düşünülür. Bu dövrdə, Qalanın şərqində bir məskən inkişaf etmiş və Edinburq ilə Canongate, kraliyet şəhərləri olaraq xarici ticarət etmə hüququ qazanmışdır.

Orta Çağda rahiblər, keşişlərdən fərqli olaraq cəmiyyət üçün çalışan və manastırdan çıxabilən şəxslər olaraq meydana çıxmışdır. Edinburqda qara geyinən Dominiken rahibləri və boz geyinən Avqustinli rahiblər yaşamışdır. 14-cü əsrdə ticarətin artması ilə Edinburq, Port Leithdən yun və dəri məhsulları ixrac edən önəmli bir şəhər halına gəlmişdir. Sığırlar Cowgate-də satılmış, taxıl və otlar isə Grassmarketdə satışa çıxarılmışdır.

İngilislərlə davam edən müharibələrə baxmayaraq (1296-1322-ci illər arasında qala ələ keçirildi və 1385-ci ildə Katedral ilə Bələdiyyə Sarayı yandırıldı), Edinburq zənginləşmiş və böyümüşdür. 15-ci əsrdə Şotlandiyanın paytaxtı elan edilən şəhərdə, 1671-1678-ci illər arasında Kral II. Charles üçün Holyrood Sarayı inşa edilmişdir.

16-cı və 17-ci Əsrlər – Kədərli və Aşırı Populyasiyalı Edinburq

1500-cü illərdə Edinburqda təxminən 12.000 nəfər yaşayırdı. Əhali sürətlə artmış və yarım əsr içində 15.000-ə çatmışdır. 1513-cü ildəki Flodden Döyüşü sonrası, şəhər əhalisi Edinburqu İngilislərə qarşı qorumaq üçün Flodden Divarını inşa etdi. Lakin, bu divar çox təsirli olmayıb və ingilislər dəfələrlə şəhərə hücum etmişdir.

Şəhər, divarlarla əhatə olunduğu üçün artan əhaliyə həll olaraq çoxmərtəbəli daş binalar inşa edilmişdir. İlk yüksək binalar Royal Mile üzərində yüksəlməyə başlamış və bəziləri 12 mərtəbəyə qədər yüksəlmişdir. Sahə yetərli olmadıqda, daş evlərin üzərinə taxta mərtəbələr əlavə edilərək yaşayış sahələri genişləndirilmişdir.

Edinburq, tez-tez veba, xəstəliklər və yanğınlarla mübarizə aparan çirkli bir şəhər halına gəlmişdir. 17-ci əsrin sonunda, şəhərin əhalisi 50.000-ə çatmışdır.

18-ci Əsr – Yeni Şəhər

17-ci əsrdə İngilis yazar Daniel Defoe, Edinburq haqqında belə demişdir:

"Dünyada Edinburq qədər dar bir ərazidə bu qədər çox insanın yaşadığı başqa bir şəhər yoxdur."

Veba, tifo və kolera kimi xəstəliklər Edinburq xalqının gündəlik həyatının bir parçası idi. Şəhər əhalisi, pəncərələrindən atıq suyu küçəyə atarkən "Gardyloo!" deyə bağıraraq keçənləri xəbərdar edirdi. Atıq sular və tullantılar, şəhərin içmə suyu mənbəyi olaraq istifadə olunan Nor Loch-a (bugünkü Princes Street Gardens) boşaldılırdı. Buna görə Edinburq, Avropanın ən sağlam olmayan şəhərlərindən biri olaraq bilinirdi.

1752-ci ildə Edinburqun genişləndirilməsi təklif edildi və 1767-ci ildə gənc memar James Craig, şəhərin yeni bölgəsini dizayn etdi. Craig’in planı, geniş paralel küçələr, meydanlar və bağlardan ibarət idi. 1707-ci ildə Şotlandiyanın İngiltərə ilə birləşməsi ilə artıq şəhəri müdafiə divarına ehtiyac qalmadı. Lakin, uzun müddət davam edən siyasi fərqliliklər səbəbindən Bank of Scotland və Holyrood’dakı Şotlandiya Parlamenti kimi ayrı-ayrı qurumlar varlığını davam etdirdi.

19-cu və 20-ci Əsrlər

19-cu əsrdə Qlazqo, sənaye sahəsində Edinburqu geridə qoymuşdur. Edinburqda isə əsas sənayelər pivə istehsalı və çapçılıq idi. Bankirlər və vəkillər, Qlazqoya köçməyə başlamışdır. Yeni Şəhərin tamamlanması ilə Edinburq, 19-cu əsrin əvvəllərində İrlandiyadan miqrant almış və əhali 1850-ci ildə 170.000-ə çatmışdır. Bu dövrdə, Calton Hill, Şotlandiya Milli Qalereyası, Scott Abidəsi və digər önəmli strukturlar inşa edilmişdir. 20-ci əsrdə daha çox muzey, alış-veriş mərkəzi və turistik cazibə nöqtələri inşa edilmişdir. Beləliklə, şəhər, əsrin sonuna doğru önəmli bir turizm mərkəzinə çevrilmişdir. 1 iyul 1999-cu ildə Şotlandiya Parlamenti, Kraliçə tərəfindən rəsmi olaraq açılmış və 292 il sonra yenidən fəaliyyətə başlamışdır. Şotlandlar, sağlamlıq, təhsil və sosial xidmətlər kimi mövzularda öz qanunlarını qəbul etmək hüququ əldə etmişdir. Yeni parlament binası isə 2004-cü ildə açılmışdır.

Coğrafiya

Edinburq, Şotlandiyanın şərqində, Şimal Dənizi’ne sahili olan bir şəhər olub, 55° 57′ şimal enlemi ilə 3° 11′ qərb uzunluğu arasında yerləşir. Şotlandiyanın şərq sahilində yerləşən Edinburq, şərqdə East Lothian, qərbdə West Lothian, cənubda isə Midlothian ilə quru sərhədlərini paylaşır. Bu strateji mövqe, Edinburqu həm ticarət, həm də mədəni baxımdan önəmli bir mərkəz halına gətirmişdir.

Edinburq, coğrafi olaraq təpəli bir ərazi üzərində qurulub və vulkanik formasyonlarla şəkillənmiş bir topoqrafiyaya malikdir. Şəhər, cənubdakı Pentland Təpələri və şimaldakı Arthur's Seat kimi təbii yüksəkliklərlə əhatəlidir. Arthur's Seat, 251 metr hündürlüyü ilə Edinburqun ən seçilən coğrafi nöqtələrindən biri olub, şəhərə hakim bir mövqeyə sahibdir. Pentland Təpələri isə şəhərin cənubunda uzanaraq, Edinburqun təbii sərhədlərindən birini təşkil edir.

Edinburq, okean iqlimi xüsusiyyətləri göstərən bir şəhərdir. İl boyunca mülayim temperatur dəyərləri müşahidə edilir, yay ayları sərin, qış ayları isə aşırı sərt olmamaqla yanaşı, soyuq keçir. Yay mövsümündə orta temperatur 19°C ətrafında olurken, qış aylarında bu dəyər 1°C-ə qədər enə bilər. Şəhər boyunca il ərzində müntəzəm yağıntı müşahidə edilir, ən yüksək yağıntı miqdarları payız və qış aylarında qeydə alınır. Şimal Dənizinə olan yaxınlıq, Edinburqun iqlimini birbaşa təsir edərək rütubət nisbətinin yüksək olmasına və küləkli günlərin sayının artmasına səbəb olur.

Şəhər, həmçinin zəngin su qaynaqlarına malikdir. Edinburqun qərbində yerləşən Water of Leith çayı, şəhər mərkəzindən keçərək Firth of Forth-a axır. Bu çay, tarix boyunca həm su qaynağı, həm də sənaye üçün önəmli bir unsur olmuşdur. Firth of Forth körfəzi, Edinburqun dəniz ticarətində önəmli bir rol oynamış və günümüzdə də liman fəaliyyətləri baxımından strateji bir bölgə olaraq mövcudluğunu qorumaqdadır.

Edinburqun quru yolları, coğrafi quruluşuna uyğun olaraq inkişaf etmişdir. Şəhər, Birləşmiş Krallığın önəmli quru yollarından biri olan M8 avtomagistralı ilə Qlazgoya, A1 yolu ilə İngiltərəyə bağlanır. Şəhər içi nəqliyyat isə həm müasir, həm də tarixi dokunu qoruyan yollar və tramvay xətləri ilə dəstəklənmişdir.

Edinburq, sahib olduğu bu coğrafi xüsusiyyətlərlə, həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə önəmli bir mərkəz olub, təbii gözəllikləri sayəsində turizm, təhsil və mədəni sahələrdə böyük bir potensiala sahibdir.

Demografiya

Edinburq, Şotlandiyanın paytaxtı olub, həm tarixi, həm də demoqrafik quruluşuyla diqqət çəkən bir şəhərdir. 264 km²-lik bir sahəyə sahib olan Edinburq, 2021-ci il etibarilə 526.470 nəfər əhaliyə malikdir. Bu əhalinin 252.325-i (%47,9) kişi, 274.145-i (%52,1) qadındır. Qadın əhalisinin kişilərdən çox olması, Edinburqun demoqrafik quruluşundakı balanslı paylanmanı göstərir.

Edinburqun əhalisi, şəhər mərkəzində və ətraf bölgələrə görə fərqlənir. Şəhər, Şotlandiyanın ən böyük ikinci yaşayış məntəqəsi olmasına baxmayaraq, paytaxt olması səbəbilə sıx köç almış bir quruluşa malikdir. Əhalinin böyük əksəriyyəti şəhər mərkəzində və ətrafdakı qəsəbələrdə sıxlaşmışdır və şəhərdəki yüksək həyat standartları, əhali artımının əhəmiyyətli səbəblərindən biri olmuşdur.

Şotlandiyanın ən böyük ikinci şəhəri olan Edinburq, ölkənin ümumi 5,5 milyonluq əhalisinin təxminən %9,6-sını yaşadır. Şəhərin bu demoqrafik quruluşu, paytaxt olmasının yanında, maliyyə, təhsil və turizm sahəsində təklif etdiyi imkanlarla birbaşa əlaqəlidir. Həmçinin, Edinburq, Avropanın önəmli mədəni mərkəzlərindən biri olaraq, fərqli millətlərdən olan insanlara ev sahibliyi edən kozmopolit bir quruluşa sahibdir.

Edinburqun coğrafi quruluşu və iqlimi, şəhərdəki əhali sıxlığının paylanmasını təsir etmişdir. Şəhər, təbii təpələr və enişli ərazilərlə əhatələnmiş olub, bu vəziyyət yaşayış sahələrinin müəyyən bölgələrdə sıxlaşmasına səbəb olmuşdur. Edinburq, 17 fərqli bölgəyə ayrılmış olub, bu bölgələr arasında şəhər mərkəzinin yanında Leith, New Town, Old Town, Stockbridge, Morningside və Portobello kimi önəmli yaşayış sahələri mövcuddur. Leith, şəhərin liman bölgəsi olub, dəniz ticarəti və sənayesi ilə önə çıxarkən, New Town və Old Town tarixi və mədəni irsi ilə diqqət çəkən sıx əhali cəmləşən bölgələrdir.

Edinburqun inzibati quruluşu da 20-ci əsr boyunca mühüm dəyişikliklərə uğramışdır. 1975-ci ildə Lothian Bölgəsinin bir hissəsi halına gələn Edinburq, 1996-cı ildə Şotlandiyadakı yerli idarəetmə islahatları ilə müstəqil bir şura ərazisi olmuşdur. Bu dövrdə edilən inzibati tənzimləmələr, Edinburqun daha effektiv idarə edilməsini təmin etmiş və bələdiyyə xidmətlərinin müasirləşməsinə töhfə vermişdir.

2014-cü ildə keçirilən Şotlandiya müstəqillik referendumunun nəticəsi olaraq, Edinburqun demoqrafik quruluşunda və siyasi atmosferində mühüm müzakirələr baş vermiş və şəhərdə geniş miqyaslı müzakirələrə yol açmışdır. Referendum nəticəsində Şotlandiya Birləşmiş Krallıqda qalmağa qərar versə də, Edinburqun mədəni və iqtisadi baxımdan güclü bir mərkəz olaraq mövqeyini qoruduğu müşahidə edilmişdir.

Edinburq, sahib olduğu tarixi irs, mədəni tədbirlər və akademik qurumları ilə Avropanın önəmli paytaxtlarından biri olaraq fəaliyyətini davam etdirir. Hər il milyonlarca turistin ziyarət etdiyi şəhər, Edinburq Festivalı və digər sənət tədbirləri sayəsində böyük bir iqtisadi hərəkətlilik yaşayır. Şəhərdəki təhsil müəssisələri və tədqiqat mərkəzləri, həm yerli, həm də beynəlxalq əhalinin artmasına səbəb olaraq, Edinburqu Şotlandiyanın önəmli demoqrafik və iqtisadi mərkəzlərindən birinə çevirir.

İqtisadiyyat

Edinburq, Şotlandiyanın paytaxtı olması və iqtisadi müxtəlifliyi ilə ölkənin ən önəmli maliyyə, turizm, təhsil və texnologiya mərkəzlərindən biri kimi önə çıxır. Şəhər, güclü bir xidmət sektoru, inkişaf etmiş maliyyə quruluşu və mədəni tədbirləri sayəsində dinamik bir iqtisadi quruluşa sahibdir.

Edinburqun iqtisadiyyatının ən böyük komponentlərindən biri maliyyə sektorudur. Şəhər, Londondan sonra Birləşmiş Krallığın ən böyük ikinci maliyyə mərkəzi olaraq qəbul edilir. Edinburqda fəaliyyət göstərən böyük maliyyə qurumları arasında Royal Bank of Scotland (RBS), Standard Life və abrdn kimi şirkətlər yer alır. Sığortaçılıq, aktiv idarəetmə və bankçılıq kimi sahələrdə fəaliyyət göstərən çox sayda müəssisə, şəhərin iqtisadi quruluşunu gücləndirən əsas elementlərdəndir.

Turizm sektoru da Edinburq iqtisadiyyatının əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir. Edinburq, UNESCO Dünya İrsi Siyahısında yer alan tarixi bölgələri, mədəni tədbirləri və festivalları ilə hər il milyonlarla turisti özünə cəlb edir. Xüsusilə Edinburq Festivali və Hogmanay (Yeni İl) qeyd etmələri, şəhərin turizm gəlirlərini böyük ölçüdə artırır. Turizm sektoru, qonaqlama, restoran, əyləncə və pərakəndə sahələrində minlərlə şəxsə iş imkanı təqdim edir.

Təhsil və tədqiqat sektoru, şəhərin iqtisadi quruluşunda əhəmiyyətli bir yer tutur. Edinburq Universiteti, Heriot-Watt Universiteti və Napier Universiteti kimi beynəlxalq alanda tanınan akademik qurumlar, şəhərə çox sayda tələbə və akademik çəkərək iqtisadi artıma töhfə verir. Təhsil sektoru, innovasiya və texnologiya sahələrində edilən yatırımlarla birləşərək şəhərin inkişafına təkan verir.

Texnologiya və yenilikçilik, Edinburqun yüksələn sektorlardan biridir. Şəhər, xüsusilə proqram təminatı inkişafı, süni intellekt və məlumat analitikası sahələrində sürətlə böyüyən bir ekosistemi özündə birləşdirir. Edinburq, bu sahədə Avropanın ən sürətlə böyüyən texnologiya mərkəzlərindən biri kimi qəbul edilir və çox sayda start-up və təşəbbüsçüyə ev sahibliyi edir.

Edinburqun limanı və logistika sektoru da şəhərin iqtisadi fəaliyyətlərində əhəmiyyətli bir rol oynayır. Leith Limanı, ticarət və nəqliyyat baxımından strateji bir mövqedə yerləşir və dəniz daşımacılığı və idxal-ixrac fəaliyyəti ilə töhfə verir. Liman, həmçinin Şimal Dənizindəki neft və təbii qaz sənayesi ilə əlaqəli ticarət fəaliyyətlərinə xidmət edir.

Ümumiyyətlə, Edinburq, güclü maliyyə sektoru, inkişaf etmiş təhsil quruluşu, turizm potensialı və sürətlə böyüyən texnologiya sahələri ilə Şotlandiyanın və Birləşmiş Krallığın ən önəmli iqtisadi mərkəzlərindən biri olmağa davam edir. Şəhərin iqtisadi quruluşu, sabit bir böyümə tendensiyası göstərərək, həm yerli, həm də beynəlxalq investorlar üçün cəlbedici bir bölgə olmasını təmin edir.

Turizm

Edinburq, həm yerli, həm də xarici turistlərin diqqətini çəkən tarixi abidələri, festivalları, təbii sahələri və mədəni irsi ilə turizminə böyük töhfə verir. Edinburqun ən önəmli turistik məkanlarından biri, 12-ci əsrdə inşa olunan və şəhərin simvolu halına gələn Edinburq Qalasındadır. Qala, həm tarixi, həm də strateji önəmi ilə şəhərin ən çox ziyarət edilən tikililərindən biridir. Bununla yanaşı, Holyrood Sarayı, St. Giles Katedrali, Scott Abidəsi və The Royal Mile kimi tikililər də şəhərin mədəni irsini əks etdirən əhəmiyyətli turistik nöqtələrdir.

Edinburqun turizmində mədəni tədbirlər də böyük rol oynayır. Şəhər, hər il keçirilən Edinburq Beynəlxalq Festivali, Edinburq Fringe Festivali və Edinburq Kitab Festivali kimi tədbirlərlə dünya miqyasında böyük bir ziyarətçi kütləsini özünə cəlb edir. Bu festivallar, sənət, teatr, musiqi və ədəbiyyat kimi müxtəlif sahələrdə önəmli mədəni əlaqələr təklif edir. Həmçinin, Hogmanay olaraq bilinən Yeni İl qeyd etmələri, şəhərin ən böyük turistik tədbirlərindən biri olub, dünyanın dörd bir yanından turistləri cəlb edir.

Təbii turizm baxımından, Edinburq, Arthur’s Seat, Holyrood Park və Calton Hill kimi təbii gözəllikləri ilə də diqqət çəkir. Bu bölgələr, gəzinti, təbiət fotoqrafiyası və açıq hava fəaliyyətləri üçün populyar istiqamətlərdir. Şəhər mərkəzindən asanlıqla əldə edilə bilən bu təbii sahələr, Edinburqun tarixi dokusu ilə birləşərək unikal bir turistik təcrübə təqdim edir.

Edinburqun ənənəvi mətbəxi də turistik baxımdan önəmli bir cazibə mərkəzidir. Şəhərdə ziyarətçilərin mütləq dadması gərəkən ənənəvi Şotlandiya yeməkləri arasında haggis, neeps and tatties, Scotch pie və shortbread yer alır. Bununla yanaşı, şəhərin dünya şöhrətli viskiləri və ənənəvi pub mədəniyyəti, turistlərin marağını çəkən digər önəmli elementlərdir.

Calton Hill (mənbə:Piotr Wojnowski)

Kültür və Sənət

Edinburqun mədəni quruluşu, Orta Çağdan günümüzə qədər uzanan tarixi toxuması, Krallıq təsiri və şəhərin akademik və sənətkarlıq irsi ilə formalaşmışdır. Şəhər, tarixi boyunca bir çox sivilizasiyanın izlərini daşımaqla yanaşı, mədəni irsi, ənənəvi sənətləri və ədəbiyyat keçmişi ilə zənginləşmişdir.

Edinburq, xüsusilə ədəbiyyat sahəsindəki köklü keçmişi ilə UNESCO tərəfindən "Ədəbiyyat Şəhəri" adını almış ilk şəhərlərdən biri olmuşdur. Şəhər, Robert Burns, Sir Walter Scott, Robert Louis Stevenson və J.K. Rowling kimi dünya şöhrətli yazıçıların ilham mənbəyi olmuşdur. Edinburqda yerləşən Scott Abidəsi və Writers' Museum, şəhərin ədəbi irsini əks etdirən mühüm mədəni məkanlardır. Həmçinin, hər il keçirilən Edinburq Kitab Festivalı, dünyanın ən böyük ədəbiyyat tədbirlərindən biri olub, yazıçıları və oxucuları bir araya gətirir.

Sənət sahəsində Edinburq, Edinburq Beynəlxalq Festivalları və Edinburq Fringe Festivalı kimi tədbirləri ilə dünya miqyasında məşhurdur. Edinburq Fringe Festivalı, dünyanın ən böyük sənət festivallarından biri olub, teatr, musiqi, rəqs, komediya və küçə sənətlərini birləşdirən böyük bir təşkilatdır. Həmçinin, şəhərdəki Milli Şotlandiya Qalereyası və Edinburq Müasir Sənət Qalereyası, Şotlandiyanın sənət tarixini əks etdirən geniş kolleksiyalara ev sahibliyi edir.

Musiqi və teatr sahəsində də zəngin mədəniyyətə sahib olan Edinburqda, ənənəvi Şotlandiya musiqisi və alətləri, xüsusilə qayıda (bagpipe), mədəni kimliyin vacib bir hissəsidir. Şəhərdə yerləşən Usher Hall, Edinburq Playhouse və Royal Lyceum Theatre, musiqi və səhnə sənətlərinin ifa edildiyi mühüm mərkəzlərdən biridir.

Edinburqun mədəni irsi, ənənəvi əl sənətlərində də özünü göstərir. Şotlandiya tartanı (tartan) və kilt, şəhərin mədəni simvolları arasında yer alır və xüsusilə Şotland klan mədəniyyəti ilə birbaşa əlaqəlidir. Həmçinin, Şotland viskisi, şəhərin qastronomik mədəniyyətində mühüm yer tutur və şəhərdə bir çox viski dadım tədbirləri təşkil olunur.

Mədəni İrs və Binalar

Edinburq, tarix boyunca Şotlandiyanın ən mühüm mədəni və ticarət mərkəzlərindən biri olmuşdur. Şəhərdəki ən tanınmış binalar arasında Edinburq Qalası, Holyrood Sarayı, St. Giles Katedrali və Scott Abidəsi yer alır. Edinburq Qalası, şəhərin ən ikonik simvollarından biri olub, tarixi boyunca hərbi və krallıq mərkəzi olaraq böyük əhəmiyyətə malik olmuşdur. Qala, yüksək bir vulkanik qayada tikilmişdir və şəhərə hakim bir mövqedə yerləşir və Şotland tarixinin ən mühüm hadisələrinə şahidlik etmişdir.

Holyrood Sarayı, Şotlandiya krallıq ailəsinin rəsmi iqamətgahıdır və həm memarlığı, həm də tarixi hadisələrə ev sahibliyi etməsi baxımından əhəmiyyətli bir binadır. Saray, xüsusilə Kraliça Mary Stuart’ın yaşadığı yer olaraq tanınır və bu günlərdə İngiltərə Kraliçası tərəfindən rəsmi mərasimlər üçün istifadə olunur.

St. Giles Katedrali, Edinburqun dini və memarlıq irsinin ən mühüm nümunələrindən biridir. 12-ci əsrdə inşa edilmiş bu katedral, Şotlandiyadakı Protestant islahatının mərkəzi olmuş və John Knox kimi mühüm simaları ev sahibliyi etmişdir. Gotik memarlığı və məşhur Thistle Kapellası, buranı turistlər və tarix həvəskarları üçün cəlbedici edən xüsusiyyətlər arasındadır.

Edinburqun mədəni irsində həmçinin ədəbi fiqurları anmaq üçün inşa edilmiş binalar da mühüm yer tutur. Scott Abidəsi, məşhur Şotland yazıçısı Sir Walter Scott’u onurlandırmaq üçün inşa edilmişdir və dünyanın ən böyük yazıçı abidələrindən biri hesab edilir. Eyni şəkildə, şəhərdə yerləşən Writers’ Museum, Robert Burns, Robert Louis Stevenson və Sir Walter Scott kimi mühüm Şotland yazıçılarının irsini yaşadır.

Sənət və Əl Sənətləri

Edinburq, ənənəvi Şotland əl sənətləri və zəngin sənət irsi ilə tanınan bir şəhərdir. Şəhər, xüsusilə toxuma və tekstil sənətləri sahəsində böyük bir keçmişə sahibdir. Şotlandiyanın dünyaca məşhur tartanı, Edinburq və ətraf bölgələrdə yüz illərdir istehsal olunur və ənənəvi Şotland mədəniyyətinin ən mühüm simvollarından biridir. Bu naxışlı parçalar, xüsusilə klan armaları ilə əlaqələndirilmişdir və bu günlərdə hələ də ənənəvi kilt və şalların hazırlanmasında istifadə olunur.

Bundan əlavə, Edinburqun sənət və əl sənətləri sahəsindəki zənginliyi daş işçiliyi, taxta oyma və zinət əşyaları hazırlama kimi sahələrdə də özünü göstərir. Şəhərdə bir çox sənət qalereyası və atelye, ənənəvi Şotland əl sənətlərini müasir dizaynlarla birləşdirərək istehsal etməyə davam edir. Xüsusilə Celtic (Kelt) naxışları ilə bəzədilmiş gümüş və qızıl zinət əşyaları, Şotland əl sənətlərinin ən özünəməxsus nümunələri arasında yer alır.

Edinburq, həmçinin musiqi və səhnə sənətləri baxımından da böyük bir əhəmiyyətə sahibdir. Ənənəvi Şotland musiqisi, qayıda (bagpipe) kimi alətlərlə ifa olunur və xüsusilə festivallarda tez-tez eşidilir. Xalq musiqisi, yüz illərdir davam edən bir ənənə olub, Şotland tarixini və əfsanələrini izah edən balladalarla zənginləşmişdir. Bununla yanaşı, şəhərdə folk rəqsləri, xüsusilə ceilidh adı verilən ənənəvi rəqslərlə yaşadılır. Bu rəqslər, toylar və festivallarda böyük bir coşqu ilə nümayiş etdirilir.

Edinburqun sənət dünyasındakı ən böyük töhfələrindən biri də teatr və ədəbiyyat sahəsindədir. Şəhər, dünyaca məşhur Edinburq Festivali və Edinburq Fringe Festivalı kimi tədbirlərə ev sahibliyi edərək, sənətin hər sahəsində beynəlxalq sənətçiləri və sənətsevərləri bir araya gətirir. Eyni zamanda, Sir Walter Scott, Robert Louis Stevenson və J.K. Rowling kimi mühüm ədəbiyyat fiqurları, Edinburqun sənət və mədəniyyət irsinin bir hissəsi olaraq önə çıxır.

Müasir Sənət və Mədəniyyət Tədbirləri

Edinburq, ənənəvi mədəni irsinin yanında müasir sənət və çağdaş mədəniyyət tədbirləri ilə də diqqət çəkən bir şəhərdir. Şəhər, sənətin hər sahəsində bir çox tədbirə ev sahibliyi edərək Şotlandiyanın mədəniyyət paytaxtı mövqeyini gücləndirir.

Şəhərdəki ən mühüm mədəni mərkəzlərdən biri Scottish National Gallery of Modern Art (Şotlandiya Ulusal Müasir Sənət Qalereyası) olub, burada həm Şotlandiya sənətçilərinə, həm də beynəlxalq sənətçilərə aid müasir və çağdaş əsərlər sərgilənir. Həmçinin, City Art Centre və Collective Gallery kimi məkanlar da günümüz sənətinə yönəlmiş sərgilərə ev sahibliyi edir.

Edinburqun mədəni tədbirləri, il boyu davam edən sənət, musiqi, teatr və ədəbiyyat festivalları ilə olduqca hərəkətlidir. Bunlardan ən məşhuru, Edinburq Beynəlxalq Festivali və Edinburq Fringe Festivalı olub, dünyanın ən böyük sənət və teatr tədbirləri arasında yer alır. Fringe Festivalı, müstəqil sənətçilər və teatr topluluqlarına səhnə təqdim edərək, şəhərin sənət dünyasında yenilikçi və azad ruhunu əks etdirir. Bundan başqa, Edinburq Kitab Festivalı, ədəbiyyatsevərləri dünya şöhrətli yazıçılarla bir araya gətirən mühüm bir tədbirdir.

Musiqi və səhnə sənətləri də Edinburqun mədəni həyatında mühüm yer tutur. Usher Hall, The Queen's Hall və Edinburq Playhouse, beynəlxalq şöhrət qazanmış konsert və teatr tədbirlərinin keçirildiyi məkanlar arasındadır. Şotlandiya Kraliyet Orkestri və Scottish Ballet kimi prestijli sənət kollektivləri də şəhərdə mütəmadi olaraq təqdimatlar sərgiləyir.

Bunlarla yanaşı, Filmhouse və Cameo Cinema kimi müstəqil kinoteatrlar, dünya kinosunun ən seçilən nümunələrini Edinburqdakı sənətsevərlərlə paylaşarkən, şəhər həmçinin Edinburq Beynəlxalq Film Festivalı ilə də kino dünyasında mühüm yer tutur.

Müasir sənət və mədəniyyət tədbirləri ilə zənginləşən Edinburq, keçmişin mirasını günümüz sənət anlayışı ilə birləşdirərək, həm yerli, həm də beynəlxalq sənətçilər üçün mühüm bir görüş nöqtəsi olmağa davam edir.

İnfrastruktur və Nəqliyyat

Edinburq, Şotlandiyanın paytaxtı olaraq inkişaf etmiş bir nəqliyyat infrastrukturuna malikdir və şəhər daxili və şəhərlərarası nəqliyyatda geniş bir şəbəkəyə sahibdir. Tarixi və təbii quruluşu ilə əhəmiyyətli bir turistik və iqtisadi mərkəz olan şəhər, quru yolu, dəmir yolu, dəniz yolu və hava yolu nəqliyyatı ilə güclü əlaqələr təqdim edir.

Quru Yolu Nəqliyyatı

Edinburq, quru yolu nəqliyyatı baxımından Şotlandiyanın ən önəmli şəhərlərindən biridir. A1, M8, M9 və M90 kimi əsas quru yolu bağlantıları, şəhəri həm Şotlandiyanın digər böyük şəhərləri ilə, həm də İngiltərə ilə inteqrasiya edir. A1 avtomagistralı, Edinburqu birbaşa Londonla birləşdirərkən, M8 avtomagistralı Qlazqoya çatdırır. M90 avtomagistralı isə şəhəri şimalda, Perth və Inverness kimi Şotlandiyanın digər böyük şəhərləri ilə birləşdirir.

Edinburqun şəhər içi yolları, tarixi toxumanın qorunması səbəbindən dar və dolama ola bilər. Buna görə də şəhərdə velosiped yolları və piyada zonaları geniş şəkildə istifadə olunur. Park yeri sahələrinin məhdud olması səbəbindən ictimai nəqliyyat təşviq olunur.

Dəmir Yolu Nəqliyyatı

Edinburq, Şotlandiyanın ən sıx dəmir yolu şəbəkələrindən birinə sahibdir. Şəhərin əsas qatar stansiyası olan Edinburq Waverley Stansiyası, Londona, Qlazqoya, Aberdində və Invernessə kimi mühüm nöqtələrə tez-tez qatar səfərləri təklif edir. Londan-Edinburq xətti, İngiltərənin ən məşhur dəmir yolu xətlərindən biridir və LNER (London North Eastern Railway) tərəfindən idarə olunur. Bu xətt, Edinburqdan Londona təxminən 4 saatlıq bir səyahət müddəti təklif edir.

Şəhərdə əlavə olaraq Haymarket Stansiyası kimi daha kiçik, lakin əhəmiyyətli stansiyalar da mövcuddur. Banliyö qatarları, Edinburqun ətrafındakı yaşayış bölgələrinə sürətli və komfortlu nəqliyyat təmin edir.

Dəniz Yolu Nəqliyyatı

Edinburqun dəniz nəqliyyatı, Leith Limanı və Rosyth Feribot Terminalı üzərindən təmin olunur. Leith Limanı, keçmişdə böyük bir ticarət mərkəzi ikən, bu günlərdə daha çox sərnişin gəmilərinə və yaxtalara ev sahibliyi edir. Buradan qalxan kruiz gəmiləri, xüsusilə Baltik və Şimali Avropaya səfərlər təşkil edir.

Rosyth Feribot Terminalı, Edinburqun qərbində yerləşir və Avropanın müxtəlif nöqtələrinə yüklər daşınan mühüm bir limandır. Edinburqun dəniz yolu ilə əlaqəsi, həm ticari, həm də turistik baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Hava Yolu Nəqliyyatı

Edinburq Hava Limanı, Şotlandiyanın ən məşhur hava limanlarından biridir və həm daxili, həm də beynəlxalq uçuşlar baxımından böyük bir əhəmiyyətə malikdir. Avropanın bir çox böyük şəhərinə birbaşa uçuşlar təşkil olunan bu hava limanı, həmçinin transatlantik uçuşlara da ev sahibliyi edir.

Hava limanı şəhər mərkəzindən təxminən 12 kilometr məsafədə yerləşir və tramvay, avtobus və taksi kimi nəqliyyat seçimləri ilə asanlıqla əldə edilə bilər. Edinburq Hava Limanından Londona, Amsterdamə, Parisa, Nyu-Yorka və digər bir çox böyük şəhərə birbaşa uçuşlar mövcuddur.

Şəhər İçi Nəqliyyat

Edinburqun şəhər içi nəqliyyatı, ictimai nəqliyyat sistemləri ilə olduqca inkişaf etmişdir. Şəhərdə ən çox istifadə edilən ictimai nəqliyyat vasitələri bunlardır:

• Edinburq Tramvay Xətti: 2014-cü ildə fəaliyyətə başlayan tramvay xətti, şəhər mərkəzini Edinburq Hava Limanına bağlayır və gələcək illərdə xəttin genişlənməsi planlaşdırılır.
• Avtobus Şəbəkəsi: Lothian Buses və First Scotland East tərəfindən idarə olunan geniş bir avtobus şəbəkəsi mövcuddur. Avtobuslar, şəhərin hər yerinə asanlıqla çatmaq imkanı təqdim edir.
• Velosiped Yolları: Edinburq, velosiped dostu şəhərlərdən biridir və bir çox küçədə xüsusi velosiped yolları mövcuddur.
• Taksilər və Paylaşılan Nəqliyyat Vasitələri: Şəhərdə ənənəvi qara taksilər geniş istifadə olunur, Uber və digər avtomobil paylaşma tətbiqləri də xidmət göstərir.

Edinburqun tarixi toxumasını qorumaq məqsədilə şəhər mərkəzində nəqliyyat trafiki məhdudlaşdırılmışdır və ictimai nəqliyyat və piyada yollarına üstünlük verilir. İnkişaf etmiş nəqliyyat infrastrukturu sayəsində Edinburq, həm yerli sakinlərə, həm də ziyarətçilərə komfortlu bir nəqliyyat təcrübəsi təqdim edir.

Sağlamlıq və Təhsil

Edinburq, Şotlandiyanın paytaxtı olaraq sağlamlıq və təhsil sahələrində inkişaf etmiş bir infrastruktura malikdir. Şəhər, müasir xəstəxanaları, araşdırma mərkəzləri və köklü təhsil müəssisələri ilə həm yerli əhaliyə, həm də beynəlxalq tələbələrə yüksək keyfiyyətli xidmətlər təqdim edir.

Sağlamlıq Xidmətləri

Edinburq, sağlamlıq infrastrukturu baxımından NHS Scotland (Şotlandiya Milli Sağlamlıq Xidməti) altında geniş bir xidmət çeşidi təqdim edir. Şəhərdə həm dövlət xəstəxanaları, həm də xüsusi səhiyyə müəssisələri mövcuddur.

Şəhərdəki ən önəmli sağlamlıq mərkəzlərindən bəziləri bunlardır:

• Royal Infirmary of Edinburgh: Şotlandiyanın ən böyük və ən təchiz olunmuş xəstəxanalarından biri olub, təcili xidmət, kardiyologiya, onkologiya və travma mərkəzi kimi bir çox ixtisas sahəsində xidmət göstərir.
• Western General Hospital: Onkologiya və nevrologiya sahələrində ixtisaslaşmış bir xəstəxanadır və xərçəng müalicəsi sahəsində aparıcı araşdırma mərkəzlərindən biridir.
• The Edinburgh Clinic: Xüsusi səhiyyə xidmətləri təqdim edən bu klinik, xüsusilə estetik cərrahiyyə, göz sağlamlığı və ümumi sağlamlıq yoxlamaları sahəsində məşhurdur.

Edinburq, həmçinin tibb araşdırmaları baxımından əhəmiyyətli bir mərkəzdir. Edinburq Universitetinin Tibb Fakültəsi, Şotlandiyanın ən nüfuzlu tibb fakültələrindən biri olub, bir çox tibbi yeniliklərə öncülük etmişdir. Şəhərdəki tibb araşdırmaları, genetik elmlərdən nevrologiyaya qədər geniş bir sahəyə yayılır.

Sağlamlıq Turizmi

Edinburq, sağlamlıq turizmi baxımından da mühüm bir mərkəzdir. Şəhərdəki xüsusi klinikalar və reabilitasiya mərkəzləri, estetik cərrahiyyə, diş müalicələri və psixoloji məsləhət kimi sahələrdə beynəlxalq xəstələrə xidmət göstərir. Xüsusilə göz cərrahiyyəsi və diş estetikası kimi sahələrdə bir çox xəstə, Edinburqdakı inkişaf etmiş tibbi imkanlardan faydalanır.

Təhsil Sistemi

Edinburq, dünyanın ən nüfuzlu universitetlərindən bəzilərinə ev sahibliyi edərək təhsil sahəsində böyük bir rol oynayır. Şəhərdəki təhsil sistemi, ibtidai məktəbdən yüksək təhsil səviyyəsinə qədər geniş bir çərçivədə keyfiyyətli təhsil imkanları təqdim edir.

İbtidai və Orta Təhsil

Şotlandiyadakı təhsil sistemi, İngiltərədən fərqli olaraq Curriculum for Excellence (Mükəmməllik Proqramı) adı verilən bir müfredat çərçivəsində inkişaf edir. Edinburqda həm dövlət məktəbləri, həm də özəl məktəblər mövcuddur. Şəhərdəki önəmli orta təhsil müəssisələri arasında bunlar yer alır:

• Royal High School: Şotlandiyanın ən köhnə və ən nüfuzlu dövlət məktəblərindən biridir. George Heriot’s School: Özəl bir məktəb olub, akademik uğurları ilə məşhurdur.
• Fettes College: İngiltərənin ən yaxşı yatılı məktəblərindən biri kimi tanınır.

Yüksək Təhsil

Edinburq, dünya miqyasında tanınan universitetləri ilə məşhurdur. Şəhər, beynəlxalq tələbələr üçün əhəmiyyətli bir akademik mərkəz olma xüsusiyyətinə malikdir. Əsas yüksək təhsil müəssisələri bunlardır:

• University of Edinburgh: 1583-cü ildə qurulmuş bu universitet, dünyanın ən yaxşı 20 universiteti arasında yer alır və xüsusilə tibb, hüquq, mühəndislik, humanitar elmlər və sosial elmlər sahələrində lider mövqedədir.
• Heriot-Watt University: Mühəndislik, biznes və iqtisadiyyat sahələrində ixtisaslaşmış bir universitetdir. Edinburgh Napier University: Tətbiqi elmlər və texnologiya sahələrində öndədir.
• Queen Margaret University: Sağlamlıq elmləri və sosial elmlər sahələrində təhsil verən bir universitetdir.

Akademik Araşdırmalar və Elmi İnkişaflar

Edinburq, akademik araşdırmalar və innovasiya baxımından da əhəmiyyətli bir mərkəzdir. Edinburq Universitetindəki araşdırma mərkəzləri, biotexnologiya, süni zəka, genetik elmlər və ətraf mühit elmləri kimi sahələrdə mühüm işlərə ev sahibliyi edir. Xüsusilə Roslin İnstitutu, Dolly the Sheep (Klon Koyun Dolly) araşdırmaları ilə genetik araşdırmalarda dünya səviyyəsində tanınmışdır.

Təhsildə İnkişaf və Yatırımlar

Edinburqda təhsil infrastrukturu ilə bağlı davamlı inkişaflar həyata keçirilir. Şəhərdə yeni təhsil layihələri, STEM (Elm, Texnologiya, Mühəndislik, Riyaziyyat) təhsilinin yayılması və tələbələrə daha çox araşdırma imkanı təqdim edilməsi üzrə yönəldilmişdir.

Şəhər, beynəlxalq tələbə mübadilə proqramları ilə də diqqət çəkir. Erasmus+ və müxtəlif birgə magistratura proqramları, tələbələrə qlobal təhsil imkanı yaradır.

Konaklama və Sosial Həyat

Edinburq, Şotlandiyanın paytaxtı olaraq geniş bir konaklama və sosial həyat imkanları təqdim edir. Şəhər, həm turistlərə, həm də yerli əhaliyə dinamik bir sosial atmosfer və komfortlu konaklama seçimləri təqdim edərək, tarixi toxuması ilə müasir həyatı birləşdirən bir struktura malikdir.

Konaklama Seçimləri

Edinburq, il boyu turist axını yaşayan bir şəhər olduğu üçün, konaklama seçimləri olduqca müxtəlifdir. Şəhərdə lüks otellərdən butik qonaq evlərinə, Airbnb seçimlərindən tələbə yataqxanalarına qədər geniş bir çeşid mövcuddur. Edinburqun yaxın ətrafında, təbiətlə iç içə bir konaklama təcrübəsi yaşamaq istəyənlər üçün müxtəlif kənd evləri və lüks glamping (lüks çadır turizmi) seçimləri mövcuddur.

Sosial Həyat və Əyləncə

Edinburq, həm tarixi irsi, həm də müasir mədəni tədbirləri ilə zəngin bir sosial həyata malikdir. Şəhər, festival mədəniyyəti, canlı musiqi səhnəsi, teatrları, muzeyləri və gastronomiya dünyası ilə müxtəlif zövqlərə xitab edən sosial məkanlar təqdim edir.

Festival Mədəniyyəti

Edinburq, dünyanın festival paytaxtlarından biri olaraq qəbul edilir. Şəhərdə il boyu keçirilən festivallar yerli və xarici ziyarətçiləri bir araya gətirir.

• Edinburq Fringe Festivalı: Dünyanın ən böyük sənət festivalı olub, teatr, komediya, musiqi və rəqs tamaşalarına ev sahibliyi edir.
• Edinburq Beynəlxalq Film Festivalı: Müstəqil və beynəlxalq filmlərin nümayiş etdirildiyi prestijli bir tədbirdir.
• Hogmanay (Yeni İl Şənlikləri): Şotlandiyanın ən böyük Yeni il şənliklərindən biri olub, küçə partiləri, hava fişəkləri və canlı musiqi performansları ilə məşhurdur.

Qastronomiya və Kafə Mədəniyyəti

Edinburq, ənənəvi şotland mətbəxi və dünya mətbəxindən seçimlər təklif edən zəngin bir yemək-içmə mədəniyyətinə malikdir.

The Witchery by the Castle: Tarixi bir atmosferdə şotland mətbəxinin ən yaxşı nümunələrini təqdim edən prestijli bir restorandır.

Elephant House Café: J.K. Rowling-in Harry Potter seriyasını yazdığı kafə olaraq məşhurdur və turistlər tərəfindən tez-tez ziyarət edilir.

İdman və Açıq Hava Fəaliyyətləri

Edinburq, sosial həyatda idman və təbiət fəaliyyətlərinə də böyük əhəmiyyət verən bir şəhərdir.

• Arthur’s Seat Dırmanışı: Şəhər mərkəzindəki bu köhnə vulkan, təbiət sevərlər üçün mükəmməl bir gəzinti marşrutu təklif edir.
• Murrayfield Stadionu: Şotlandiyanın ən böyük rugby stadionu olub, beynəlxalq yarışlara ev sahibliyi edir.
• Holyrood Parkı və Meadows: Piknik, qaçış və velosiped sürmək üçün ideal şəhər parklarıdır.

İdarəetmə

Edinburq, Şotlandiyanın paytaxtı olaraq həm yerli, həm də mərkəzi idarəetmə baxımından vacib bir mövqeyə malikdir. Şəhər, Şotlandiya Parlamentinə ev sahibliyi etməsi səbəbindən, Şotlandiyanın siyasi qərar qəbul etmə proseslərində mərkəzi bir rol oynayır, eyni zamanda yerli idarəetmə səviyyəsində də bələdiyyə məclisi tərəfindən idarə olunur.

Yerli İdarəetmə

Edinburqun yerli idarəetməsi, City of Edinburgh Council (Edinburq Şəhər Şurası) tərəfindən həyata keçirilir.

Şura, şəhərdəki infrastruktur, təhsil, nəqliyyat, ətraf mühitin tənzimlənməsi, səhiyyə xidmətləri və sosial rifah siyasətlərindən məsuldur.

Seçkilər hər beş ildən bir keçirilir və üzvlər orantılı təmsil (proportional representation) sistemi ilə seçilir.

Şuranın başında Lord Provost (Bələdiyyə Başçısı) dayanır və bu şəxs eyni zamanda şəhərin simvolik lideridir.

Edinburqun yerli idarəetməsi, Şotlandiya Hökuməti ilə yaxın əlaqələr quraraq, şəhərin inkişafı ilə bağlı layihələr həyata keçirir.

Mərkəzi İdarəetmə və Şotlandiya Parlamenti

Edinburq, 1999-cu ildə açılan Şotlandiya Parlamentinə ev sahibliyi edir.

Şotlandiyanın təhsil, səhiyyə, ədalət və yerli idarəetmə kimi bir çox sahədəki qanunları bu parlament tərəfindən müəyyən edilir.

Şotlandiya Parlamentinin mərkəzi Holyrood bölgəsində yerləşir və Şotlandiya Hökumətinin də idarəetmə mərkəzidir.

Parlament üzvləri (MSP - Şotlandiya Parlamentinin Üzvləri), Şotlandiya xalqı tərəfindən hər dörd ildən bir seçilir və bu parlament, Şotlandiyanın daxili işlərini tənzimləmə səlahiyyətinə malikdir.

Edinburq, eyni zamanda Birləşmiş Krallıq Parlamentində də təmsil olunur. Vestminsterdə Şotlandiyaya ayrılmış millət vəkilləri mövcuddur və Edinburqun Birləşmiş Krallıq səviyyəsində siyasi təmsilçiliyi davam edir.

Məhkəmə və Hüquqi İdarəetmə

Edinburq, Şotlandiya hüquq sisteminin mərkəzlərindən biridir və şəhərdə müxtəlif hüquq və məhkəmə qurumları mövcuddur.

Şotlandiya Yüksək Məhkəməsi (Court of Session) və High Court of Justiciary kimi məhkəmə orqanları burada yerləşir.

Hüquqi tənzimləmələr Şotlandiya Parlamenti və Vestminster tərəfindən müəyyən edilən qanunlar çərçivəsində həyata keçirilir.

Beynəlxalq Əlaqələr və Qardaş Şəhərlər

Edinburq, beynəlxalq səviyyədə bir çox şəhərlə qardaş şəhər müqavilələri imzalamışdır. Bunlar arasında:

• Münhen (Almaniya)
• Florensiya (İtaliya)
• Vankuver (Kanada)
• Kiyev (Ukrayna)

Şəhər, bu əməkdaşlıqlar sayəsində mədəni və iqtisadi sahələrdə güclü beynəlxalq əlaqələr qurur.