20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü

20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü, her yıl 20 Kasım tarihinde tüm dünyada çocukların haklarına dikkat çekmek ve bu hakların korunmasını amaçlamak üzere kutlanan özel bir gündür. Bu günün seçilmesinin nedeni, 20 Kasım 1989 tarihinde Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda kabul edilmesidir.

Tarihçesi

• 20 Kasım 1959’da, Çocuk Hakları Bildirisi yayımlanmıştır.
• 20 Kasım 1989’da BM Genel Kurulu, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’yi kabul etmiştir.
• Günümüzde 20 Kasım, çocuk haklarının evrensel biçimde tanınması ve korunması açısından farkındalık yaratmak için kullanılmaktadır.

Amacı

• Tüm çocukların yaşam, sağlık, eğitim, barınma, korunma, oyun ve katılım gibi temel haklara sahip olduğunu vurgulamak.
• Çocuk işçiliği, istismar, ihmal, savaş ve göç gibi süreçlerin çocuk hakları üzerindeki olumsuz etkilerini gündeme taşımak.
• Devletlerin, sivil toplumun, ailelerin ve bireylerin çocuk haklarının korunması yönündeki sorumluluklarını hatırlatmak.

^{Yapay zeka ile oluşturulmuştur.}

Türkiye’de Kutlanışı ve Önemi

• Türkiye’de bu gün, kamu kurumları, sivil toplum örgütleri ve eğitim kurumları tarafından etkinliklerle anılmaktadır. Örneğin, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) bir basın açıklamasıyla çocukların haklarının korunmasına dikkat çekmiştir.
• Ülkemizdeki açıklamalarda “savaş, yoksulluk ve sefaletin hüküm sürdüğü coğrafyalarda yaşam mücadelesi veren çocukları korumak” teması öne çıkmaktadır.
• Etkinliklerde çocuklara oyun hakkı, eğitim hakkı ve korunma hakkı gibi başlıklar üzerinde çalışmalar yapılmakta, farklı paydaşlar bilgilendirilmektedir.

Temel İlkeler

Aşağıdaki ilkeler, çocuk haklarının temel unsurlarını oluşturur:

• Ayrım gözetmeme ilkesi: Her çocuk, ırk, renk, dil, din, sosyal köken, cinsiyet gibi farklılıklara bakılmaksızın haklara sahiptir.
• Yaşama ve gelişme hakkı: Çocukların fiziksel, zihinsel, ruhsal açıdan gelişimleri için uygun koşullara sahip olması.
• Katılım hakkı: Çocukların kendi fikirlerini ifade etme ve kendilerini ilgilendiren konularda görüş sahibi olabilme hakkı. (Sözleşmede yer alan katılım hakkı çerçevesinde)
• Korunma hakkı: İhmalden, istismardan, savaş, göç, kıtlık gibi kırılganlık yaratan durumlardan korunma hakkı.

Günümüzde Karşılaşılan Zorluklar

• Dünya genelinde çocuk hakları ihlalleri hâlâ ciddi boyutlardadır: Savaş bölgelerinde yaşayan çocuklar, ekonomik imkânsızlıklar, eğitimden uzak kalma gibi sorunlarla yüzleşmektedir.
• Türkiye’de de çocuk cezaevleri, istismar ve ihmal gibi konular sivil toplum tarafından vurgulanmakta ve “çocuk cezaevleri kapatılsın” gibi talepler dile getirilmektedir.

Neler Yapılabilir?

^{Yapay zeka ile oluşturulmuştur.}

• Aileler: Çocuklarla hakları konusunda konuşmak, haklarını bilmeleri için rehberlik etmek.
• Eğitim kurumları: Çocuk hakları temalı etkinlikler düzenlemek, çocukların sesini duyurabilecekleri ortamlar hazırlamak.
• Toplum: Oyun, güvenli yaşam, eşit eğitim gibi çocuk haklarını gözeten yaklaşımlar geliştirmek.
• Devlet ve kurumlar: Çocuk haklarının korunması için yasal düzenlemeler yapmak, uygulamaları denetlemek, farkındalık artırmak.