Aşık oyunu, çok eskilerden beri oynanan, hem eğlenceli hem de heyecanlı bir oyundur. Koyun ya da keçi gibi hayvanların bacaklarındaki özel bir kemikle oynanıyor. Bu kemiğe “aşık” deniyor. Haydi, bu oyunun ne olduğunu, nasıl oynandığını ve neden bu kadar özel olduğunu öğrenelim!

^{Aşık Oyunu (Yapay zeka ile oluşturulmuştur)}

Aşık Kemiği Nedir?

Aşık kemiği, koyun, keçi, ceylan gibi hayvanların arka bacaklarında bulunan küçük bir kemiktir. Bu kemik, hayvanların diz ekleminde yer alır ve hareket etmelerine yardımcı olur. İnsanların topuk kemiğine de aşık kemiği denir, ama oyun için genellikle hayvan kemikleri kullanılır. Bu kemikler küçük, hafif ve dayanıklıdır, bu yüzden oyun için çok uygundur.

Aşık Oyununun Tarihi

Aşık oyunu çok ama çok eski bir oyundur! Binlerce yıl önce, Türkler Orta Asya’da bu oyunu oynarmış. Hatta Neolitik Çağ’da, yani milattan önce 7000-5000 yıllarında bile aşık kemikleri bulunmuş. Çatalhöyük’teki kazılarda ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde, aşık oynayan çocukların resmedildiği taş kabartmalar var. Yani bu oyun, dedelerimizin dedelerinin dedeleri tarafından bile oynanıyormuş!

Türkler bu oyunu çok severmiş. Göçebe hayat yaşayan Türk halkları, hayvanlarla geçimlerini sağladıkları için aşık kemiklerini oyunlarda kullanırlarmış. Bu oyun, Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türkler tarafından buraya taşınmış ve bugün bile bazı yerlerde oynanıyor.

^{Aşık Kemikleri (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Aşık Oyunu Neden Önemli?

Aşık oyunu sadece eğlenceli değil, aynı zamanda Türk kültüründe özel bir yere sahip. Eskiden insanlar aşık kemiklerini sadece oyun için değil, başka şeyler için de kullanırmış. Mesela:

• Şans getirmesi için: Çocukların omuzlarına aşık kemiği takılırmış ki nazar değmesin!
• Süs olarak: Kadınlar boyunlarına aşık kemiklerinden kolyeler takarmış.

Ayrıca, eski Türk hikayelerinde, Dede Korkut Hikâyeleri’nde bile aşık oyunundan bahsediliyor. Bu oyunun ne kadar sevildiğini gösteriyor, değil mi?

^{Aşık Oyunu ile İlgili Tüm Merak Edilenler (Etnospor)}

Aşık Oyunu Nasıl Oynanır?

Aşık oyunu farklı yerlerde farklı şekillerde oynanır, ama en yaygın olanları Çizgi Oyunu ve Kale Oyunu’dur. Oyunda kullanılan kemiklere iki isim verilir:

• Eneke: Daha büyük ve ağır bir aşık kemiği. Oyuncular bunu atış yapmak için kullanır.
• Gıda: Daha küçük kemikler. Bunlar yere dizilir ve eneke ile vurulmaya çalışılır.

Çizgi Oyunu

Bu oyunda 2 ila 6 kişi oynayabilir. Herkesin bir "eneke"si ve bir "gıda"sı olur. Oyun şu şekilde oynanır:

1. Oyun Alanı Hazırlama: Ortaya 1,5 metre çapında bir daire çizilir. Bu daireye “gıda çemberi” denir. Dairenin iki tarafına, 2 metre uzakta “ebe çizgileri” çizilir.
2. Gıdaları Dizme: Her oyuncu, gıda çemberine bir gıda kemiği koyar. Bu kemikler yan yana, “şek” ya da “alçi” denilen pozisyonda durur.
3. Elleşme: Kimin önce atış yapacağına karar vermek için enekeler havaya atılır. En iyi pozisyonda (şek ya da alçi) duran eneke, sahibine ilk atış hakkını kazandırır.
4. Atış Yapma: Oyuncular, ebe çizgisinden gıda çemberine enekelerini atar. Amaç, gıdaları vurup çemberin dışına çıkarmaktır. Vuran oyuncu, gıdayı çemberden çıkardığı sürece tekrar atış yapar. Vuramazsa sıra diğer oyuncuya geçer.
5. Kurallar: Ebe çizgisini geçmek ya da gıda çemberine basmak yasaktır. Eğer gıda çemberin tam üstünde kalırsa, buna “suya düşme” denir ve oyuncu “sulama” atışı yapar. Sulama atışında eneke iyi bir pozisyonda durursa, oyuncu tekrar atış hakkı kazanır.

^{Aşık Oyunu Nasıl Oynanır? (Etnospor)}

Kale Oyunu

Bu oyunda da 2 ila 6 kişi oynar, ama bu sefer bir duvar kullanılır. Oyun şöyle oynanır:

1. Oyun Alanı: Gıdalar, bir duvardan 3 metre uzakta, yan yana ya da üst üste dizilir. Duvar, “kale” olarak adlandırılır.
2. Elleşme ve Sıra Belirleme: Oyuncular önce enekelerini atarak sırayı belirler. Sonra kale duvarına en yakın atışı yapan oyuncu ilk atış hakkını kazanır.
3. Atış Yapma: Oyuncular, kalenin dibinden gıdalara atış yapar. Amaç, gıdaları vurup dağıtmak ve eneke ile aynı pozisyonda olan gıdayı almaktır. Örneğin, eneke “şek” pozisyonunda durursa, şek pozisyonundaki gıdayı alabilirsin.
4. Rakip Enekeyi Vurma: Oyuncu, “Aşığa enekeye, heç meç!” diyerek başka bir oyuncunun enekesini vurabilir. Vurursa, o oyuncu oyundan çıkar. Ama bu sözü söylemezse, vuruş geçerli olmaz.
5. Ekstra Atış: Eğer eneke “şek” ya da “çik” pozisyonunda durursa, oyuncu bir atış hakkı daha kazanır.

Diğer Oyun Türleri

Aşık oyununun başka eğlenceli türleri de var! Mesela:

• Gıynız Oyunu: Ankara ve Çorum’da oynanır. Gıdalar bir çubukla vurulur ve uzaklaştırılır. Oyuncular, gıdaları korumaya çalışır.
• Sütlü Kemik Oyunu: Ankara ve Kırşehir’de yaygındır. Ebe, aşığı uzağa fırlatır ve oyuncular onu bulup kaleye getirmeye çalışır. Bulan oyuncu, diğerlerini kandırmaya çalışabilir!
• Akkoç Karakoç Oyunu: Konya’da oynanır. Aşığı bulan grup, diğer grubu yakalayıp sırtlarına binerek kaleye gider.

^{Aşık Oyunu (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)}

Aşık Oyunu Bugün

Aşık oyunu, Türk kültürünün önemli bir parçasıdır ve 2017 yılında Kazakistan tarafından UNESCO’nun kültürel miras listesine eklenmiştir. Türkiye’de bu oyunu özel bir kulüp ya da dernek düzenlemese de bazı festivallerde ve şenliklerde oynanıyor. Belki bir gün siz de bir şenlikte bu oyunu oynayabilirsiniz!